زینب علینیایی؛ مهرداد پسندی؛ حمیدرضا پاکزاد
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، ، صفحه 35-46
چکیده
حوضه پلایای گاوخونی واقع در جنوب شرق اصفهان از دو محیط دلتایی و دریاچه پلایایی تشکیل شده است. این پلایا شامل پهنه های ماسهای، گلی و نمکی است. در غرب پلایا تپههای ماسهای گسترش دارند. اجزای تشکیلدهنده رسوبات ماسهای بادی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ماسه سنگ و کانیهای کوارتز ...
بیشتر
حوضه پلایای گاوخونی واقع در جنوب شرق اصفهان از دو محیط دلتایی و دریاچه پلایایی تشکیل شده است. این پلایا شامل پهنه های ماسهای، گلی و نمکی است. در غرب پلایا تپههای ماسهای گسترش دارند. اجزای تشکیلدهنده رسوبات ماسهای بادی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ماسه سنگ و کانیهای کوارتز و فلدسپات تشکیل میدهند. کانیهای سنگین این رسوبات شامل هورنبلند، پیروکسن، اپیدوت، زیرکن، گارنت، اسپینل، ایدوکراز، تورمالین، بیوتیت، ولاستونیت، مگنتیت، هماتیت، گوتیت و پیریت میباشند. اغلب رسوبات ماسهای توسط رودخانه دائمی زایندهرود و از شمال منطقه به این حوضه وارد شده و تحت تأثیر جریان باد تشکیل پهنهها و تپههای ماسهای را دادهاند. متوسط غلظت فلزات سنگین مورد بررسی در رسوبات ماسهای بادی بر حسب ppm به ترتیب فراوانی بهصورت منگنز (99/319)، استرانسیم (55/240)، سرب (67/32)، روی (93/24)، نیکل (14/19)، مس (25/7) ، نقره (15/6)، کبالت (72/5) و کادمیم (39/3) است. توزیع این عناصر سنگین در رسوبات با عواملی نظیر بافت رسوبات و ترکیب ذرات تشکیلدهنده ارتباط زیادی دارد. هر چه ذرات ماسه دانه ریزتر میشوند، به علت افزایش کانیهای سنگین از قبیل هورنبلند، پیروکسن، گارنت و بیوتیت که عمدتاّ منشأ آذرین دارند، میزان تمرکز نسبی عناصر سنگین در این رسوبات نیز افزایش مییابد. با کاهش کانیهای هورنبلند، پیروکسن و بیوتیت به طرف جنوب پلایا، میزان تمرکز مس و روی کاهش مییابد. افزایش غلظت عناصر سرب، منگنز، کادمیوم، استرانسیم و نقره به طرف جنوب پلایا ارتباط مستقیمی با فراوانی ذرات آهک دارد. تغییرات غلظت کبالت از شمال به جنوب متناسب با افزایش و یا کاهش کانیهای سنگین مانند آمفیبول، پیروکسن، مگنتیت، پیریت و کالکوپیریت است. فاکتور غنیشدگی فلزات سنگین در رسوبات مورد بررسی نشان میدهد که عناصر کادمیوم و نقره دارای غنیشدگی فوقالعاده زیاد بوده و عناصر Sr, Co غنیشدگی زیاد دارند. غنیشدگی عناصر Ni و Pb متوسط میباشد و عناصر Cu, Mn و Zn در همه نمونهها غنیشدگی کم دارند .
حمیدرضا پاکزاد؛ محمدعلی مکی زاده؛ مهرداد پسندی؛ زینب علی نیا
دوره 28، شماره 3 ، پاییز 1391، ، صفحه 65-82
چکیده
پلایای گاوخونی واقع در 130 کیلومتری جنوب شرق اصفهان از پهنههای ماسهای، گلی و نمکی تشکیل شده است. این پلایا شامل دومحیط دلتایی و دریاچه پلایایی است . در غرب آن تپههای ماسهای به طول حدود 45 کیلومتر گسترش دارند. اجزاء تشکیل دهنده رسوبات ماسهای بادی و آبی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ...
بیشتر
پلایای گاوخونی واقع در 130 کیلومتری جنوب شرق اصفهان از پهنههای ماسهای، گلی و نمکی تشکیل شده است. این پلایا شامل دومحیط دلتایی و دریاچه پلایایی است . در غرب آن تپههای ماسهای به طول حدود 45 کیلومتر گسترش دارند. اجزاء تشکیل دهنده رسوبات ماسهای بادی و آبی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ماسه سنگ و کانیهای کوارتز و فلدسپات تشکیل میدهند. کانیهای سنگین این رسوبات را مجموعه کانیهای سنگین هورنبلند، پیروکسن، اپیدوت، زیرکن، گارنت، اسپینل، ایدوکراز، تورمالین، بیوتیت، ولاستونیت، مگنتیت، هماتیت، گوتیت و پیریت شامل میشوند. نتایج موید این است که اسکارنهای فشارک واقع در شمال شرق منطقه منشا کانیهای اسپینل، ایدیوکراز و ولاستونیت هستند. کانیهای سیلیکاته سنگین هورنبلند، پیروکسن، اپیدوت، زیرکن، گارنت، تورمالین، بیوتیت و مگنتیت غالباً از نوار آتشفشانی ارومیه- دختر واقع در شمال شرق منطقه و پیریت، هماتیت و لیمونیت از انواع سنگهای آهن دار منطقه منشأ گرفتهاند. مطالعات بیانگر این است که لیتولوژی و توزیع آن درحوزه آبریز پلایا و حمل ذرات توسط رودخانه دائمی زاینده رود در نوع جنس و توزیع ذرات در ماسههای آبی و بادی منطقه نقش زیادی داشته و سایر عوامل از اهمیت کمتری برخوردار بودهاند.
هاجر رحیمی؛ حمیدرضا پاکزاد؛ مهرداد پسندی
دوره 28، شماره 1 ، بهار 1391، ، صفحه 65-96
چکیده
پلایای گاوخونی با وسعت حدود 520 کیلومتر مربع واقع در فرودست رودخانه زاینده رود شامل سه پهنه اصلی گلی، ماسهای و نمکی میباشد. نهشتههای گلی این پلایا بیشتر در دلتای زاینده رود و در زیر لایه نمکی گسترش دارند. رسوبات دانه ریز پلایای گاوخونی به دلیل شرایط آب و هوایی منطقه، سنگ شناختی و وجود معادن سرب و روی در حوضه آبریز و نیز عبور ...
بیشتر
پلایای گاوخونی با وسعت حدود 520 کیلومتر مربع واقع در فرودست رودخانه زاینده رود شامل سه پهنه اصلی گلی، ماسهای و نمکی میباشد. نهشتههای گلی این پلایا بیشتر در دلتای زاینده رود و در زیر لایه نمکی گسترش دارند. رسوبات دانه ریز پلایای گاوخونی به دلیل شرایط آب و هوایی منطقه، سنگ شناختی و وجود معادن سرب و روی در حوضه آبریز و نیز عبور رودخانه از مناطق صنعتی و کشاورزی استعداد تمرکز بالای فلزات سنگین را دارند. میزان تغییرات خصوصیات رسوب شناسی رسوبات به صورت زیر میباشد: کربنات کلسیم (73-5/35 درصد)، ماده آلی (12/17-53/2 درصد)، رس (88/60-45/6 درصد)، (53/8-6) pH و (میلی ولت 47+ تا 334-) Eh. از شمال به جنوب پلایا مقادیر کربنات کلسیم، pH و ماده آلی افزایش و مقدار رس و Eh رسوبات کاهش مییابند. کانیهای رسی رسوبات گلی به ترتیب فراوانی شامل ایلِیت، کلریت، کائولینیت و مونت موریونیت میباشند و در نمونههای مورد بررسی مقدار آنها از شمال به جنوب پلایا تغییر چندانی نمییاید. غلظت فلزات سنگین بر حسب ppm در بیشتر نمونهها به ترتیب فراوانی شامل منگنز (1040-5/395)، استرانسیم (76/725-4/100)، نیکل (66/73-37)، مس (83/29-83/13) و نقره (76/4-03/3) است. مقدار نقره، نیکل و استرانسیوم بیش از حد معمول بوده و مقدار مس و منگنز کمتر از حد معمول در خاکهای طبیعی میباشد. محاسبه شاخص زمین انباشتگی و فاکتور غنی شدگی نشان دهنده آن است که رسوبات از نظر آلایندگی به عنصر نقره شدیداً آلوده و از لحاظ سایر عناصر غیر آلوده میباشند.غلظت قابل تبادل فلزات رسوبات نسبت به غلظت کل بسیار کمتر است .در غلظتهای قابل تبادل میزان ماده آلی نقش مهمتری نسبت به مقدار رس و نوع کانیهای رسی ایفا نموده و افزایش آنها باعث افزایش مقادیر تبادلی گردیده است.
رسول اجل لوئیان؛ ابراهیم کثیری دولت آبادی؛ مهرداد پسندی؛ محسن رضایی
دوره 27، شماره 2 ، تابستان 1390، ، صفحه 119-136
چکیده
یکی از مهمترین پارامترها در طراحی و احداث سدها مسئله نشت آب از محل پى و تکیه گاه ها است که علاوه بر هدر رفتن آب ذخیره شده در پشت سد، پایدارى سازه سد را نیز به خطر مى اندازد. بدین منظور مطالعات وسیعی جهت تعیین مقدار نفوذپذیری توده سنگ های ساختگاه سد و روش های آب بندی آن انجام شده است. در این ارتباط، مقاله حاضر بطور موردی به موضوع نشت ...
بیشتر
یکی از مهمترین پارامترها در طراحی و احداث سدها مسئله نشت آب از محل پى و تکیه گاه ها است که علاوه بر هدر رفتن آب ذخیره شده در پشت سد، پایدارى سازه سد را نیز به خطر مى اندازد. بدین منظور مطالعات وسیعی جهت تعیین مقدار نفوذپذیری توده سنگ های ساختگاه سد و روش های آب بندی آن انجام شده است. در این ارتباط، مقاله حاضر بطور موردی به موضوع نشت در سد تنگاب پرداخته است. بر اساس مطالعات زمین شناسی سه نوع توده سنگی در منطقه مورد مطالعه مشاهده می گردد که شامل سروک - ایلام، کژدمی و زون خردشده می باشند. سازند کژدمی که شامل شیل و آهک شیلی است، در زیر سازندهای آهکی سروک - ایلام قرار دارد و زون خردشده در بین این دو واحد سنگی واقع گردیده است. با توجه به تعدادی از آزمایش های فشار آب (لوژان) در واحد های سنگی ذکر شده واقع در تکیه گاه چپ و راست، موضوع نشت در این ساختگاه مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس شاخص نفوذپذیری ثانویه (SPI) و داده های حاصل از آزمایش لوژان و همچنین ویژگی های مغزه های حفاری، نفوذپذیری توده های سنگی بررسی گردید. در میان این سه واحد سنگی زون خردشده بیشترین میزان نفوذپذیری را دارد و کمترین نفوذپذیری متعلق به سازند کژدمی است. بر اساس طبقه بندی SPI شیل و آهک شیلی سازند کژدمی در رده عالی قرار می گیرد و نیاز به بهبود آن نیست. اما، به دلیل نفوذپذیری بالای توده های سنگی دیگر، آب بندی ضروری است. سازند کژدمی در بستر سد می تواند نقش یک لایه غیر قابل نفوذ را ایفا نماید، بنابراین به نظر می رسد پرده تزریق باید به این سازند متصل شود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بجز برخی موارد، همبستگی خوبی میان مقادیر SPI و RQD وجود دارد و بر همین اساس نوع و ترکیب دوغاب جهت پرده تزریق قابل پیش بینی است. نتایج نشان می دهد که بیشترین میزان نشت آب از تکیه گاه راست می باشد و در صورت انجام موفق عملیات تزریق مقدار نشت به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.