هیدروژئولوژی در ارتباط با رسوب شناسی
مرضیه فیاضی بروجنی؛ مریم مرتضوی مهریزی؛ محمد خانه باد
چکیده
حوضه آبریز رودخانه مولید در جنوب شرقی شهرستان قاین، استان خراسان جنوبی واقع شده است. در این مطالعه، بررسی اختصاصات رسوب شناسی (شامل مطالعات بافتی، رخساره های رسوبی، عناصر ساختاری و سبک کانال رودخانه بر اساس رسوبات رخنمون یافته در دیواره کانال) و هیدرولوژیکی دیرینه (با استفاده از حداکثر اندازه قطعات و ضخامت دسته طبقات مورب در هر رخساره ...
بیشتر
حوضه آبریز رودخانه مولید در جنوب شرقی شهرستان قاین، استان خراسان جنوبی واقع شده است. در این مطالعه، بررسی اختصاصات رسوب شناسی (شامل مطالعات بافتی، رخساره های رسوبی، عناصر ساختاری و سبک کانال رودخانه بر اساس رسوبات رخنمون یافته در دیواره کانال) و هیدرولوژیکی دیرینه (با استفاده از حداکثر اندازه قطعات و ضخامت دسته طبقات مورب در هر رخساره رسوبی گراولی) رودخانه مولید صورت گرفته است. آنالیز اندازه دانه نشان می دهد که روند تغییر اندازه ذرات از الگوی نمایی کاهش به سمت پایین دست بطور کامل پیروی نمی کند. این تغییر الگو به دلیل میزان مقاومت سازندهای اطراف رودخانه در برابر فرسایش و فعالیت کشاورزی در داخل و حواشی کانال رودخانه است. عوامل فوق در بعضی از موارد باعث کاهش اثر جورشدگی انتخابی و سایش در طول رودخانه شده و باعث ایجاد دو ناپیوستگی و سه پیوستگی رسوبی شده است. این حوضه شامل مجموعه ای از نهشته های گراولی (Gmm, Gmg, Gcm, Gci, Gh)، ماسه ای (Sh) و گلی (Fl, Fm) است. رخساره های موجود در پنج عنصر ساختاری رسوبات پر کننده کانال (CH)، سدها و اشکال لایه ای گراولی(GB)، نهشته های حاصل از جریان گراویته ای رسوب (SG)، اشکال لایه ای ماسه ای ((SB و رسوبات دانه ریز دشت سیلابی (FF) شکل گرفته اند. بر اساس رخساره های رسوبی و عناصر ساختاری شناسایی شده و بر مبنای مدلهای رخساره ای رودخانه ای ارائه شده، دو مدل رسوبی برای رودخانه مولید پیشنهاد شده است. تخمین پارامترهای هیدرولوژیکی دیرینه بر اساس اختصاصات رسوبات گراولی انجام شده است.
حسام کاویان؛ محمد خانه باد؛ اسداله محبوبی؛ رضا موسوی حرمی
چکیده
حوضه آبریز ماروسک با مساحتی برابر87/131 کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان نیشابور قرار دارد. رودخانه بقیع به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی این حوضه آبریز با طولی معادل 1/20 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت انجام مطالعات رسوب شناسی تعداد 32 نمونه رسوب از وسط کانال فعال رودخانه برداشت شده است که پس از خشک شدن توسط روش غربال خشک جهت دانه‌بندی ...
بیشتر
حوضه آبریز ماروسک با مساحتی برابر87/131 کیلومتر مربع در شمال غرب شهرستان نیشابور قرار دارد. رودخانه بقیع به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی این حوضه آبریز با طولی معادل 1/20 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت انجام مطالعات رسوب شناسی تعداد 32 نمونه رسوب از وسط کانال فعال رودخانه برداشت شده است که پس از خشک شدن توسط روش غربال خشک جهت دانه‌بندی مورد آزمایش قرار گرفته است. پس از دانه‌بندی نمونه‌ها، پارامترهای آماری (میانه، میانگین، جورشدگی، کج شدگی و کشیدگی) محاسبه شدند. در رسوبات این رودخانه 3 ناپیوستگی رسوبی تشخیص داده شده است.ناپیوستگی اول و دوم به ترتیب به دلیل ورود رسوبات مخروط افکنه و ورود کانال فرعی به داخل کانال اصلی و ناپیوستگی سوم به دلیل تغییر در لیتولوژی سازند در مسیر کانال اصلی رودخانه هستند. برای تعیین درصد فرسایش سازندهای منطقه و تعیین میزان تولید رسوب هر یک از آن‌ها، تست سایش لس آنجلس انجام شد. به طوری‌که سازند دلیچای با لیتولوژی کربناته و همچنین گسترش زیاد آن در مقایسه با سنگ‌های ولکانیکی (بازالت و آندزیت) به‌عنوان بیشترین تولید کننده رسوب وارده به رودخانه تعیین شد. در بررسی رخساره‌های رسوبی نهشته‌های مورد مطالعه رخساره رسوبی دانه درشت (Gmm, Gcm)، رخساره رسوبی دانه متوسط (Sh)و رخساره رسوبی دانه ریز (Fm) شناسایی شدند. با توجه به رخساره‌های رسوبی عناصر ساختاری SG، SB و FF شناسایی شده است. مدل رسوبی ارائه شده برای این رودخانه شامل رودخانه بریده بریده گراولی با رسوبات جریان ثقلی و رودخانه بریده بریده کم عمق با بار بستر گراولی است.
سهیلا قلعه نوئی؛ محمد خانه باد؛ رضا موسوی حرمی؛ اسداله محبوبی
دوره 31، شماره 2 ، تابستان 1394، ، صفحه 1-20
چکیده
رودخانه صدخرو در شمال روستایی به همین نام و در غرب سبزوار از حوزه آبریزی به مساحت 321/66 کیلومتر مربع منشا می‌گیرد و با طی مسافت 5/16 کیلومتر به دشت می‌رسد. این رودخانه از نوع ب ریده بریده و با بار بستر گراولی است. انواع رخساره های موجود از گراول ماتریکس پشتیبان ( Gmm )، گراول دانه پشتیبان ( Gcm )، ماسه توده‌ای ( Sm ...
بیشتر
رودخانه صدخرو در شمال روستایی به همین نام و در غرب سبزوار از حوزه آبریزی به مساحت 321/66 کیلومتر مربع منشا می‌گیرد و با طی مسافت 5/16 کیلومتر به دشت می‌رسد. این رودخانه از نوع ب ریده بریده و با بار بستر گراولی است. انواع رخساره های موجود از گراول ماتریکس پشتیبان ( Gmm )، گراول دانه پشتیبان ( Gcm )، ماسه توده‌ای ( Sm )، ماسه با طبقه‌بندی مورب مسطح ( Sp )، ماسه با طبقه‌بندی مورب عدسی ( St )، گل لامیناسیون دار ( Fl ) و گل توده‌ای ( Fm ) تشکیل شده است. رخساره‌های موجود در چهار عنصر ساختاری کانال ( CH )، جریان گراویته‌ای ( SG )، بار گراولی و اشکال لایه‌ای ( GB ) و رسوبات ریز خارج از کانال ( FF ) شکل گرفته‌اند. به منظور بررسی تغییرات اندازه ذرات و عوامل مؤثر در ریزشوندگی در این رودخانه تعداد 54 نمونه رسوب از کانال اصلی رودخانه برداشت، آنالیز و براساس آن پیوستگی رسوبی به سمت پایین‌دست تشخیص داده شد. این پیوستگی نشان می‌دهد که عواملی مانند شاخه‌های فرعی، افزایش شیب بستر، نمایان شدن سنگ بستر، تغییر در سنگ‌شناسی واحدهای زمین‌شناسی و فعالیت‌های تکتونیکی همچون وجود گسل در مسیر رودخانه نتوانسته‌اند نقش مهمی در ایجاد ناپیوستگی در این رودخانه داشته باشند. در این حوزه در مقایسه با سایش، جورشدگی هیدرولیکی نقش مؤثرتری در ریزشوندگی اندازه ذرات این پیوستگی رسوبی دارد. محاسبه پارامترهای اندازه ذرات نشان می‌دهد که رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتاً دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج‌شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا کشیده می‌باشد. درصد گراول، ماسه و گل در هر نمونه محاسبه و رسوبات نام‌گذاری شدند. به منظور بررسی جنس رسوبات و نقش لیتولوژی‌های اطراف در تولید رسوبات این حوزه آبریز، تعداد20 مقطع نازک و نیز 10 مقطع صیقلی نازک برای شناسایی کانی‌های اپک، از رسوبات این رودخانه از بالادست به سمت پایین دست تهیه گردید و سپس در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد بیشتر کانی‌های سازنده این رسوبات مربوط به سنگ‌های افیولیتی و سایر خرده‌ها حاصل از سنگ‌های رسوبی می‌باشد.
جلیل جعفری؛ اسداله محبوبی؛ محمد خانه باد؛ اسداله محبوبی؛ احمد میرمرقابی؛ رضا موسوی حرمی؛ شهرام آورجانی
دوره 30، شماره 4 ، زمستان 1393، ، صفحه 1-20
چکیده
سازند آسماری به سن الیگو- میوسن مهمترین سنگ مخزن میدان نفتی مارون در فروافتادگی دزفول در جنوب غربی ایران بوده که در حوضه فورلندی کمربند کوهزایی زاگرس نهشته شده است. هدف از این مطالعه تفسیر محیطرسوبی و چینهنگاری سکانسی زونهای پایینی سازند آسماری در چاههای شماره 281، 342 و 312 میدان مارون بر اساس تغییر در روند شکل نمودار گاما، ...
بیشتر
سازند آسماری به سن الیگو- میوسن مهمترین سنگ مخزن میدان نفتی مارون در فروافتادگی دزفول در جنوب غربی ایران بوده که در حوضه فورلندی کمربند کوهزایی زاگرس نهشته شده است. هدف از این مطالعه تفسیر محیطرسوبی و چینهنگاری سکانسی زونهای پایینی سازند آسماری در چاههای شماره 281، 342 و 312 میدان مارون بر اساس تغییر در روند شکل نمودار گاما، نقشههای هم سنگی و تغییرات ریزرخسارههاست. بر این اساس در چاههای مورد مطالعه 9 ریز رخساره کربناتی و 2 پتروفاسیس سیلیسی- آواری که در چهار محیط دریای باز، سد، لاگون و جزرومدی در یک رمپ هموکلینال (شامل رمپ خارجی، میانی و داخلی) نهشته شدهاند، شناسایی شده است. همچنین، بر مبنای اشکال شناسایی شده بر روی نمودار اشعه گاما، رسوبات مورد مطالعه در محیط دریایی تشکیل شده است. در محیط دریای باز و سدی، نمودارگاما به شکل زنگولهای دندانهدار، قارچی دندانهدار، قوسی به سمت چپ، دندانهای و واگنی به سمت راست، در محیط ساحلی به دو صورت سیلندری و قارچی شکل و در محیط جزرومدی و لاگون به صورت قوسی به سمت راست تا سیلندری شکل دیده میشود. بر اساس نقشههای هم سنگی رسوبات ماسه سنگی زونهای پایینی سازند آسماری میدان نفتی مارون توسط سیستم دلتایی در طول حاشیه جنوب غربی حوضه گسترش پیدا کرده و دائماً تحت تأثیر تغییرات سطح آب دریا بودهاند. آنالیز چینهنگاری سکانسی منجر به شناسایی سه سکانس رسوبی رده سوم ( DS1 ، DS2 و DS3 ) در چاههای مورد مطالعه شده است.
علیرضا عاشوری؛ علیرضا عاشوری؛ کاوه خاکسار؛ مهدی بادپا؛ محمد خانه باد
دوره 30، شماره 1 ، بهار 1393، ، صفحه 39-58
چکیده
به منظور مطالعه مرجانهای کربنیفرپسین سازند سردر، برش چینهشناسی زلدو درکوههای ازبککوه انتخاب شد. پس از مطالعه بیش از 200 مقطع میکروسکوپی از سنگوارههای مرجانی، 12 گونه متعلق به 7 جنس از مرجانهای روگوزا و تابولاتا شناسایی شده است. مرجانهای مور د مطالعه شامل جنس های روگوزای فاسیکولیت Fomichevella , Heintzella, Paraheritschioides ؛ روگوزای ...
بیشتر
به منظور مطالعه مرجانهای کربنیفرپسین سازند سردر، برش چینهشناسی زلدو درکوههای ازبککوه انتخاب شد. پس از مطالعه بیش از 200 مقطع میکروسکوپی از سنگوارههای مرجانی، 12 گونه متعلق به 7 جنس از مرجانهای روگوزا و تابولاتا شناسایی شده است. مرجانهای مور د مطالعه شامل جنس های روگوزای فاسیکولیت Fomichevella , Heintzella, Paraheritschioides ؛ روگوزای سریوئید Minatoa و Kleopatriana ؛ همچنین جنسهای تابولای فاسیکولیت Multithecopora و تابولای سریوئید Michelinia است. جنس ( Fedorowski 1967) Heintzella برای اولین بار از ایران گزارش میشود. این مرجانها به دیرینگی باشکیرین پیشین- میانی Late Chokerian – Kinderscoutian-Yeadonian (?)) ) هستند، این سن برپایه کنودونتها و فرامینیفرا نیز تأیید شده است. این مجموعه زون تجمعی مرجانهای باشکیرینپیشین-میانی سازند سردر است. بر پایه جغرافیای زیستی دیرینه، مرجانهای مورد مطالعه از سه گروه مرجانهای بومی ( Minatoa )، جنسهای مرجانی دارای توزیع نامنظم و محدود Paraheritschioides, Klepatrina (Porfirivella ) ) و مرجانهای دارای گسترشجهانی ( Fomichevella, Heintzella, Multithecopora, Michelinia ) تشکیل شده است. این فونا در زیرحوضه جنوبی (حوضه مدیترانهای) اقیانوستتیس گسترش داشتند.
