مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
رضا امیدی؛ عباس صادقی؛ محبوبه حسینی برزی؛ نرگس اکبر بس کلایه
چکیده
مطالعات زیست چینه نگاری سازندهای سروک و ایلام در چاه های شماره ۱ و ۱۴ میدان نفتی آب تیمور منجر به تشخیص 6 گونه از روزنه‌داران برای اولین بار از دو سازند مذکور گردید. در این پژوهش از زیرراسته MILIOLINA Delage and Herouard, 1896 گونه‌های Fischerina carinata و Spiroloculina cenomana در سازند سروک و گونه های Palaeosigmoilopsis apenninica و Sigmomassilina ottadunensis در سازندهای سروک و ایلام و از زیر ...
بیشتر
مطالعات زیست چینه نگاری سازندهای سروک و ایلام در چاه های شماره ۱ و ۱۴ میدان نفتی آب تیمور منجر به تشخیص 6 گونه از روزنه‌داران برای اولین بار از دو سازند مذکور گردید. در این پژوهش از زیرراسته MILIOLINA Delage and Herouard, 1896 گونه‌های Fischerina carinata و Spiroloculina cenomana در سازند سروک و گونه های Palaeosigmoilopsis apenninica و Sigmomassilina ottadunensis در سازندهای سروک و ایلام و از زیر راسته ROTALIINA Delage and Herouard, 1896 گونه Rotorbinella sp. nov. در سازند سروک و گونه Pararotalia boixae در سازندهای سروک و ایلام شناسایی و مورد توصیف قرار گرفت. گونه های مذکور تاکنون از سازندهای سروک و ایلام گزارش نشده اند. بر اساس مجموعه فسیلی شناسایی شده، سن سازند سروک با ضخامت 98/812 و 238 متر به ترتیب در چاه های شماره ۱ و ۱۴ سنومانین- تورونین و سن سازند ایلام با ضخامت 72/151 و 136 متر به ترتیب در چاه های شماره 1 و 14 سانتونین- کامپانین؟ تعیین شده است.
مقاله پژوهشی
چینه نگاری سکانسی
ابراهیم محمدی
چکیده
چینه نگاری سکانسی نهشته‌های سازند قم (در دو برش چینه‌شناختی) در منطقه سیرجان- آباده موردمطالعه قرار گرفته است. سازند قم در منطقه سیرجان (برش بوجان) با سن روپلین-شاتین و 156 متر ضخامت عمدتاً شامل سنگ آهک‌های متوسط تا ضخیم لایه و توده‌ای و مارن بوده که با ناپیوستگی بر روی کنگلومرایی با سن نامعین قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده ...
بیشتر
چینه نگاری سکانسی نهشته‌های سازند قم (در دو برش چینه‌شناختی) در منطقه سیرجان- آباده موردمطالعه قرار گرفته است. سازند قم در منطقه سیرجان (برش بوجان) با سن روپلین-شاتین و 156 متر ضخامت عمدتاً شامل سنگ آهک‌های متوسط تا ضخیم لایه و توده‌ای و مارن بوده که با ناپیوستگی بر روی کنگلومرایی با سن نامعین قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده شده است. نهشته‌های این سازند در شمال آباده با 85 متر ضخامت، متشکل از سنگ آهک‌های توده‌ای و لایه‌بندی شده، شیل و کنگلومرا می‌باشد، که به‌طور همشیب سازند قرمز زیرین را می‌پوشاند و توسط آبرفت‌های کواترنری پوشیده شده است. 11 رخساره مختلف، مربوط به محیط‌های دریای باز (رمپ میانی)، لاگون (رمپ داخلی)، ساحل و رودخانه‌های گیسوئی شناسایی شده است. بر اساس مشاهدات صحرایی، الگوهای عمیق و کم‌عمق شدگی رخساره‌ها، الگوهای انباشتگی و پراکندگی فرامینیفرها، چهار سکانس درجه سوم در برش بوجان و پنج سکانس رسوبی درجه سوم در برش آباده شناسایی گردید، که توسط مرزهای سکانسی نوع 1 و 2 محصور شده‌اند. مرزهای سکانسی عمدتاً توسط تغییر ناگهانی لیتولوژی و تشکیل‌دهندگان زیستی مشخص می‌گردند. در برش بوجان فقط دسته رخساره‌های پیشرونده (TST) و ترازبالا (HST) شناسایی شده‌اند ولی در برش آباده دسته رخساره ترازپایین سطح آب (LST) نیز شناسایی شده است.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
سید ناصر رئیس السادات؛ عبدالمجید موسوی نیا؛ احمدرضا خزایی؛ شهرام اسدی
چکیده
برش قومنجان با 125 متر ضخامت شامل توالی سنگ آهک‌های ماسه ای خاکستری با میان لایه‌های مارن و سنگ آهک‌های ضخیم لایه خاکستری است. مطالعات زیست چینه نگاری می تواند در در تعیین سن و تطابق واحدهای سنگی حوضه مختلف رسوبی مورد استفاده قرار گیرد. ناحیه مورد مطالعه در حاشیه شرقی بلوک لوت قرار دارد. به منظور چینه نگاری نهشته های کرتاسه پایینی- ...
بیشتر
برش قومنجان با 125 متر ضخامت شامل توالی سنگ آهک‌های ماسه ای خاکستری با میان لایه‌های مارن و سنگ آهک‌های ضخیم لایه خاکستری است. مطالعات زیست چینه نگاری می تواند در در تعیین سن و تطابق واحدهای سنگی حوضه مختلف رسوبی مورد استفاده قرار گیرد. ناحیه مورد مطالعه در حاشیه شرقی بلوک لوت قرار دارد. به منظور چینه نگاری نهشته های کرتاسه پایینی- بالایی در جنوب غرب شهر قائن (استان خراسان جنوبی)، یک برش چینه شناسی در این منطقه انتخاب و اندازه گیری شده است. آمونیت های شناسایی شده 8 جنس شامل Anisoceras, Calycoceras, Hyphoplites, Hypoturrilites, Hysteroceras, Mantelliceras, Puzosia, Scaphites و 13 گونه وابسته به آنها می باشد. بر اساس مجموعه فسیلی شناسایی شده و مقایسه آنها با بایوزونهای جهانی زیر زون Hysetroceras orbignyi به عنوان شاخص بخش زیرین آلبین پسین، زون Mantelliceras mantelli به عنوان شاخص بخش پایینی سنومانین پیشین، زون Mantelliceras dixoni به عنوان شاخص بخش بالایی سنومانین پیشین و زون Turrilites costatus به عنوان شاخص سنومانین میانی پیشنهاد شده است. بر طبق جنس ها و گونه های شناسایی شده سن آلبین پسین- سنومانین میانی برای برش مورد مطالعه پیشنهاد می گردد. اولین حضور Mantelliceras mantelli قاعده سنومانین را مشخص می کند. مقایسه آمونیت های شناسایی شده نشان می دهد حوضه شرق ایران در طی آلبین پسین- سنومانین میانی قسمتی از قلمرو تتیس بوده است.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
طیبه احمدی ابراهیم آبادی
چکیده
نهشته‌های کربناته ائوسن میانی- پسین به صورت نواری کم ستبرا در میان سنگهای ولکانیکی تاقدیس شان آباد (غرب رفسنجان) گسترش یافته‌اند. پشته‌های نومولیتی (Nummulite banks) از جالب‌ترین ته نشست-های این نوار رسوبی‌اند که به صورت ساختارهای برآمده کم ارتفاع و کوچک از اجتماعی از نومولیت‌ها تشکیل شده‌اند. در پژوهش حاضر سه رخنمون از نهشته‌های این ...
بیشتر
نهشته‌های کربناته ائوسن میانی- پسین به صورت نواری کم ستبرا در میان سنگهای ولکانیکی تاقدیس شان آباد (غرب رفسنجان) گسترش یافته‌اند. پشته‌های نومولیتی (Nummulite banks) از جالب‌ترین ته نشست-های این نوار رسوبی‌اند که به صورت ساختارهای برآمده کم ارتفاع و کوچک از اجتماعی از نومولیت‌ها تشکیل شده‌اند. در پژوهش حاضر سه رخنمون از نهشته‌های این نوار در یال شرقی تاقدیس شان آباد مورد مطالعه زیست‌چینه‌نگاری و محیط رسوبی قرار گرفته است. مجموعه گوناگونی از روزن‌بران کف‌زی بزرگ و تعداد محدودی از روزن‌بران شناور از نهشته‌های این رخنمون ها شناسایی و بر اساس گسترش و فراوانی آنها محیط رسوبی دیرینه، بازسازی شده است. سه زون زیستی از زون‌های کف زی کم ژرفای حوضه تتیس (SBZ 17-19 Biozones) بر مبنای روزن‌بران کف‌زی بزرگ به سن ائوسن میانی و پسین تشخیص داده شده است. همچنین بر اساس مطالعات آزمایشگاهی و صحرایی یازده ریزرخساره متعلق به زیر محیط‌های پهنه جزر و مدی تا دریای باز شناسایی و تفسیر گردید که درون یک رمپ کربناته نهشته شده‌اند. بر اساس گسترش ریزرخساره‌های رسوبی و پالئواکولوزی محتوای زیستی رخنمون‌ها، نهشته‌های مورد بررسی در بخش های داخلی، میانی تا ایتدای بخش خارجی مدل رمپ کربناته نهشته شده‌اند. رمپ داخلی شامل دو بخش نزدیک (Proximal inner ramp) و بخش دور (Distal inner ramp) می‌باشد. سه کمربند رخساره‌ای پهنه جزرو مدی، لاگون و پشته در محیط نزدیک رمپ داخلی و کمربند رخساره‌ای پشته نومولیتی در زون دور رمپ داخلی نهشته شده‌اند. کمربند رخساره‌ای دریای باز در محدوده رمپ میانی تا ابتدای رمپ بیرونی نهشته شده است.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
محمد شلالوند؛ محمد حسین آدابی؛ افشین زهدی
چکیده
در این مقاله، تکامل زیستی پلت‌فرم کربناتۀ سازند‌تله‌زنگ به‌سن پالئوسن در ناحیۀ کرمانشاه با تمرکز برروی اجزاء‌فسیلی (نظیر جلبک‌ها، مرجان‌ها و فرامینیفرهای بنتیک) در دو مرحله (بازۀ زمانی) مورد بررسی قرار گرفته‌است. بدین منظور، دوبرش چینه‌شناسی مناسب ازاین‌سازند یکی در جنوب (برش کبوتربالا) و دیگری در جنوب غرب (برش باریکه) کرمانشاه ...
بیشتر
در این مقاله، تکامل زیستی پلت‌فرم کربناتۀ سازند‌تله‌زنگ به‌سن پالئوسن در ناحیۀ کرمانشاه با تمرکز برروی اجزاء‌فسیلی (نظیر جلبک‌ها، مرجان‌ها و فرامینیفرهای بنتیک) در دو مرحله (بازۀ زمانی) مورد بررسی قرار گرفته‌است. بدین منظور، دوبرش چینه‌شناسی مناسب ازاین‌سازند یکی در جنوب (برش کبوتربالا) و دیگری در جنوب غرب (برش باریکه) کرمانشاه انتخاب، نمونه‌برداری و مطالعه گردید. جهت دستیابی به دید وسیع‌تر، نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش با دیگر بخش‌های حوضۀ تتیس درسرتاسر دنیا نیز مقایسه گردیده‌است. محیط رسوبی نهشته‌های مورد مطالعه از سازند تله‌زنگ یک رمپ کربناته است که به دلیل نبود ساختارهای ریفی گسترده و پیوسته، احتمالاً به‌صورت یک رمپ کربناته کم‌شیب می‌باشد. شیب این پلت‌فرم‌کربناته از بخش‌های شمال‌غرب (برش‌باریکه) به سمت جنوب‌شرق (برش‌کبوتربالا) افزایش می‌یابد. دربرش‌های موردمطالعه چهاررخساره شناسایی گردیده‌است که به‌ترتیب عبارتنداز رخسارۀزیستی جلبک سبز، رخسارۀزیستی‌مرجانی، رخساره‌زیستی جلبک‌سبز و فرامینیفربنتیک و در نهایت رخسارۀزیستی فرامینیفربنتیک و جلبک‌سبز. در بخش‌های پایینی سازند تله‌زنگ حضور رخساره‌های جلبکی و مرجانی (ریف‌های وصله‌ای) بیانگر اولین مرحله از تکامل‌زیستی کربنات‌های این سازند می‌باشد که نظیرچنین رخساره‌هایی درتوالی‌های پالئوسن دیگرمناطق تتیس نیز شناسایی شده‌است. در طول زمان ودربخش‌های بالایی سازند‌تله‌زنگ مرجان‌ها حذف‌شده و فراوانی جلبک‌های‌سبز به‌شدت کاهش می‌یابد که باحضور فرامینیفرهای بنتیک همراه‌بامقادیرکم جلبک‌های‌سبز دومین مرحله ازتکامل‌زیستی‌پلت‌فرم‌کربناته سازند‌تله‌زنگ در منطقۀ کرمانشاه شکل می‌گیرد. در منطقۀ کرمانشاه و دربرش‌های مورد مطالعه، در زمان ائوسن پیشین، در نتیجه پسروی آب دریا تشکیل کربنات‌های سازند تله‌زنگ به‌طورکامل متوقف شده ورسوبات تخریبی قرمز رنگ سازند کشکان جایگزین کربنات‌های سازند تله‌زنگ می‌شود. اگرچه تشکیل کربنات‌های این سازند دردیگرمناطق حوضۀ رسوبی زاگرس (استان لرستان) تا ائوسن میانی ادامه می‌یابد.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
فتانه زمانی؛ مهدی یزدی؛ علی بهرامی؛ حامد عامری؛ کاترین جیرارد؛ کلودیا اسپالتا
چکیده
فونای کنودونتی دونین میانی-پسین نهشته های سازند بهرام در برش شاهزاده محمد، شمال کرمان نهشته های دونین سازند بهرام با ستبرای 300 متر در برش شاهزاده محمد در 33 کیلومتری شرق شهر زرند و 95 کیلومتری شمال شهر کرمان در زون ساختاری ایران مرکزی بر اساس فونای کنودونتی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به 36 گونه و زیر گونه شناسایی شده و گسترش چینه شناسی ...
بیشتر
فونای کنودونتی دونین میانی-پسین نهشته های سازند بهرام در برش شاهزاده محمد، شمال کرمان نهشته های دونین سازند بهرام با ستبرای 300 متر در برش شاهزاده محمد در 33 کیلومتری شرق شهر زرند و 95 کیلومتری شمال شهر کرمان در زون ساختاری ایران مرکزی بر اساس فونای کنودونتی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به 36 گونه و زیر گونه شناسایی شده و گسترش چینه شناسی آنها تعداد ده زیست زون کنودونتی به سن ژیوتین میانی تا فامنین پیشین شناسایی گردید. گونه کنودونتی P. ansatus که تعیین کننده بیوزون کنودونتی ansatus Zone می باشد و همچنین گونه هایی نظیر I. arkonensis arkonensis, I. platyoblyquemarginatus سن ژیوتین میانی را برای قاعده سازند بهرام مشخص می نمایند که پایین ترین سن مشخص شده برای سازند بهرام است. براساس توزیع فراوانی کنودونت ها و رخساره های کنودونتی، زیست رخساره پلی گناتید-ایکرودید مربوط که مربوط به نواحی کم عمق شلف میانی است برای نهشته های مورد مطالعه پیشنهاد گردید.
مقاله پژوهشی
ژئوشیمی رسوبی
مهدی رضا پورسلطانی
چکیده
سازند شوریجه یک توالی سیلیسی آواری ژوراسیک پسین-کرتاسه پیشین (کیمریجین پسین- هاتریوین)، واقع در حوضه رسوبی کپه داغ، دارای ضخامت 392 متر در برش اسطرخی می باشد. در برش اسطرخی، این سازند بطور همشیب بر روی سازند کربناته مزدوران (آکسفوردین) نهشته شده، و بطور همشیب نیز توسط سازند کربناته تیرگان (بارمین-آپتین) پوشیده شده است. ماسه سنگها بطور ...
بیشتر
سازند شوریجه یک توالی سیلیسی آواری ژوراسیک پسین-کرتاسه پیشین (کیمریجین پسین- هاتریوین)، واقع در حوضه رسوبی کپه داغ، دارای ضخامت 392 متر در برش اسطرخی می باشد. در برش اسطرخی، این سازند بطور همشیب بر روی سازند کربناته مزدوران (آکسفوردین) نهشته شده، و بطور همشیب نیز توسط سازند کربناته تیرگان (بارمین-آپتین) پوشیده شده است. ماسه سنگها بطور عمده ساب آرکوز، ساب لیت آرنایت، فلدسپاتیک لیت آرنایت و لیت آرنایت و بطور جزئی کوارتزآرنایت می باشند، و غنی از کوارتز، فلدسپات و خرده سنگ های رسوبی و آذرین (پلوتونیکی) بوده و بندرت دارای خرده سنگهای دگرگونی هستند. براساس مطالعات سنگ شناسی و ژئوشیمیایی، رخدادهای جزئی در مرحله دیاژنز اولیه شامل سیمانی شدن (کلسیت، اکسید آهن) است. رخدادهای مرحله دیاژنز دفنی عمیق غالب بوده و شامل فشردگی، سیمانی شدن (سیلیس، دولومیت، کلریت)، شکستگی، انحلال، انحلال فشاری و آلبیتی شدن می باشد. مرحله دیاژنز انتهایی نیز شامل رخدادهای جزئی انحلال و سیمانی شدن (کلسیت، اکسید آهن) است. بر اساس رخدادهای دیاژنتیکی، دمای بیش از 80 درجه، طی مرحله دیاژنز دفنی برای سازند شوریجه پیشنهاد می گردد. تخلخل موجود ثانویه است و بطور عمده ناشی از انحلال فلدسپات و سیمان کربناته، و شکستگی است. میانگین تخلخل و نفوذ پذیری 11 مغزه 78/7% و 84/4 میلی دارسی بوده، و شمارش نقطه ای 38 مقطع نازک، میانگین تخلخل 05/10% را نشان می دهد. داشتن تخلخل و نفوذ پذیری خوب در بخش میانی برش، پتانسیل مخزنی قابل قبولی برای این سازند در منطقه مورد مطالعه پیش بینی می گردد.
مقاله پژوهشی
محمود شرفی؛ بیژن بیرانوند؛ ارسلان زینل زاده؛ ئارام بایت گل؛ مهران مرادپور؛ پوریا کهنسال
چکیده
رسوبات سیلیسی- آواری سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) در برش اقچی در ناحیه دشت گرگان شامل توالی ضخیمی از رسوبات شیل خاکستری تیره و ماسه سنگ های نازک تا بسیار ضخیم لایه است که در یک سیستم رسوبی حاشیه ساحلی تا دور از ساحل نهشته شده اند. چهار مجموعه رخساره ای شامل دور از ساحل، انتقالی دور از ساحل، پایین حاشیه ساحلی و میانه- بالای حاشیه ساحلی ...
بیشتر
رسوبات سیلیسی- آواری سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) در برش اقچی در ناحیه دشت گرگان شامل توالی ضخیمی از رسوبات شیل خاکستری تیره و ماسه سنگ های نازک تا بسیار ضخیم لایه است که در یک سیستم رسوبی حاشیه ساحلی تا دور از ساحل نهشته شده اند. چهار مجموعه رخساره ای شامل دور از ساحل، انتقالی دور از ساحل، پایین حاشیه ساحلی و میانه- بالای حاشیه ساحلی در این رسوبات شناسایی شده است. مجموعه دور از ساحل شامل توالی ضخیمی از شیل های متورق تیره رنگ با مقادیر فراوان پیریت خوشه ای است که نشان دهنده ته نشینی در زیر حد موجسار طوفانی و شرایط کم اکسیژن است. مجموعه انتقالی دور از ساحل شامل مجموعه ناجور سنگی از شیل و ماسه سنگ و سیلتستون گلاکونیتی بسیار نازک لایه است. در مجموعه های پایین و میانه- بالای حاشیه ساحلی به تدریج بر میزان و ضخامت طبقات ماسه سنگی افزوده می شود و به طور کلی یک الگوی ضخیم شونده به طرف بالا را نشان می دهند که الگوی تیپیک سیستم حاشیه ساحلی است. انطباق جانبی مجموعه های رسوبی برش مورد مطالعه با برش های مرکزی سازند آیتامیر در حوضه کپه داغ افزایش تاثیر فرونشینی در ایجاد فضای رسوب گذاری و کاهش نرخ رسوب گذاری/ تامین رسوب در بخش های شمال- شمال غربی را نشان می دهد. وجود ضخامت قابل توجهی از رسوبات شیل تیره رنگ با مقادیر فراوان پیریت های خوشه ای و حجره پرکن، رسوبات سازند آیتامیر را به عنوان رسوبات مستعد مطالعات اکتشاف هیدروکربن مطرح می نماید.
