مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
سید ناصر رئیس السادات؛ عبدالمجید موسوی نیا؛ احمدرضا خزایی؛ شهرام اسدی
چکیده
برش قومنجان با 125 متر ضخامت شامل توالی سنگ آهک‌های ماسه ای خاکستری با میان لایه‌های مارن و سنگ آهک‌های ضخیم لایه خاکستری است. مطالعات زیست چینه نگاری می تواند در در تعیین سن و تطابق واحدهای سنگی حوضه مختلف رسوبی مورد استفاده قرار گیرد. ناحیه مورد مطالعه در حاشیه شرقی بلوک لوت قرار دارد. به منظور چینه نگاری نهشته های کرتاسه پایینی- ...
بیشتر
برش قومنجان با 125 متر ضخامت شامل توالی سنگ آهک‌های ماسه ای خاکستری با میان لایه‌های مارن و سنگ آهک‌های ضخیم لایه خاکستری است. مطالعات زیست چینه نگاری می تواند در در تعیین سن و تطابق واحدهای سنگی حوضه مختلف رسوبی مورد استفاده قرار گیرد. ناحیه مورد مطالعه در حاشیه شرقی بلوک لوت قرار دارد. به منظور چینه نگاری نهشته های کرتاسه پایینی- بالایی در جنوب غرب شهر قائن (استان خراسان جنوبی)، یک برش چینه شناسی در این منطقه انتخاب و اندازه گیری شده است. آمونیت های شناسایی شده 8 جنس شامل Anisoceras, Calycoceras, Hyphoplites, Hypoturrilites, Hysteroceras, Mantelliceras, Puzosia, Scaphites و 13 گونه وابسته به آنها می باشد. بر اساس مجموعه فسیلی شناسایی شده و مقایسه آنها با بایوزونهای جهانی زیر زون Hysetroceras orbignyi به عنوان شاخص بخش زیرین آلبین پسین، زون Mantelliceras mantelli به عنوان شاخص بخش پایینی سنومانین پیشین، زون Mantelliceras dixoni به عنوان شاخص بخش بالایی سنومانین پیشین و زون Turrilites costatus به عنوان شاخص سنومانین میانی پیشنهاد شده است. بر طبق جنس ها و گونه های شناسایی شده سن آلبین پسین- سنومانین میانی برای برش مورد مطالعه پیشنهاد می گردد. اولین حضور Mantelliceras mantelli قاعده سنومانین را مشخص می کند. مقایسه آمونیت های شناسایی شده نشان می دهد حوضه شرق ایران در طی آلبین پسین- سنومانین میانی قسمتی از قلمرو تتیس بوده است.
مقاله پژوهشی
ژئوشیمی رسوبی
مهدی رضا پورسلطانی
چکیده
سازند شوریجه یک توالی سیلیسی آواری ژوراسیک پسین-کرتاسه پیشین (کیمریجین پسین- هاتریوین)، واقع در حوضه رسوبی کپه داغ، دارای ضخامت 392 متر در برش اسطرخی می باشد. در برش اسطرخی، این سازند بطور همشیب بر روی سازند کربناته مزدوران (آکسفوردین) نهشته شده، و بطور همشیب نیز توسط سازند کربناته تیرگان (بارمین-آپتین) پوشیده شده است. ماسه سنگها بطور ...
بیشتر
سازند شوریجه یک توالی سیلیسی آواری ژوراسیک پسین-کرتاسه پیشین (کیمریجین پسین- هاتریوین)، واقع در حوضه رسوبی کپه داغ، دارای ضخامت 392 متر در برش اسطرخی می باشد. در برش اسطرخی، این سازند بطور همشیب بر روی سازند کربناته مزدوران (آکسفوردین) نهشته شده، و بطور همشیب نیز توسط سازند کربناته تیرگان (بارمین-آپتین) پوشیده شده است. ماسه سنگها بطور عمده ساب آرکوز، ساب لیت آرنایت، فلدسپاتیک لیت آرنایت و لیت آرنایت و بطور جزئی کوارتزآرنایت می باشند، و غنی از کوارتز، فلدسپات و خرده سنگ های رسوبی و آذرین (پلوتونیکی) بوده و بندرت دارای خرده سنگهای دگرگونی هستند. براساس مطالعات سنگ شناسی و ژئوشیمیایی، رخدادهای جزئی در مرحله دیاژنز اولیه شامل سیمانی شدن (کلسیت، اکسید آهن) است. رخدادهای مرحله دیاژنز دفنی عمیق غالب بوده و شامل فشردگی، سیمانی شدن (سیلیس، دولومیت، کلریت)، شکستگی، انحلال، انحلال فشاری و آلبیتی شدن می باشد. مرحله دیاژنز انتهایی نیز شامل رخدادهای جزئی انحلال و سیمانی شدن (کلسیت، اکسید آهن) است. بر اساس رخدادهای دیاژنتیکی، دمای بیش از 80 درجه، طی مرحله دیاژنز دفنی برای سازند شوریجه پیشنهاد می گردد. تخلخل موجود ثانویه است و بطور عمده ناشی از انحلال فلدسپات و سیمان کربناته، و شکستگی است. میانگین تخلخل و نفوذ پذیری 11 مغزه 78/7% و 84/4 میلی دارسی بوده، و شمارش نقطه ای 38 مقطع نازک، میانگین تخلخل 05/10% را نشان می دهد. داشتن تخلخل و نفوذ پذیری خوب در بخش میانی برش، پتانسیل مخزنی قابل قبولی برای این سازند در منطقه مورد مطالعه پیش بینی می گردد.
مقاله پژوهشی
محمود شرفی؛ بیژن بیرانوند؛ ارسلان زینل زاده؛ ئارام بایت گل؛ مهران مرادپور؛ پوریا کهنسال
چکیده
رسوبات سیلیسی- آواری سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) در برش اقچی در ناحیه دشت گرگان شامل توالی ضخیمی از رسوبات شیل خاکستری تیره و ماسه سنگ های نازک تا بسیار ضخیم لایه است که در یک سیستم رسوبی حاشیه ساحلی تا دور از ساحل نهشته شده اند. چهار مجموعه رخساره ای شامل دور از ساحل، انتقالی دور از ساحل، پایین حاشیه ساحلی و میانه- بالای حاشیه ساحلی ...
بیشتر
رسوبات سیلیسی- آواری سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) در برش اقچی در ناحیه دشت گرگان شامل توالی ضخیمی از رسوبات شیل خاکستری تیره و ماسه سنگ های نازک تا بسیار ضخیم لایه است که در یک سیستم رسوبی حاشیه ساحلی تا دور از ساحل نهشته شده اند. چهار مجموعه رخساره ای شامل دور از ساحل، انتقالی دور از ساحل، پایین حاشیه ساحلی و میانه- بالای حاشیه ساحلی در این رسوبات شناسایی شده است. مجموعه دور از ساحل شامل توالی ضخیمی از شیل های متورق تیره رنگ با مقادیر فراوان پیریت خوشه ای است که نشان دهنده ته نشینی در زیر حد موجسار طوفانی و شرایط کم اکسیژن است. مجموعه انتقالی دور از ساحل شامل مجموعه ناجور سنگی از شیل و ماسه سنگ و سیلتستون گلاکونیتی بسیار نازک لایه است. در مجموعه های پایین و میانه- بالای حاشیه ساحلی به تدریج بر میزان و ضخامت طبقات ماسه سنگی افزوده می شود و به طور کلی یک الگوی ضخیم شونده به طرف بالا را نشان می دهند که الگوی تیپیک سیستم حاشیه ساحلی است. انطباق جانبی مجموعه های رسوبی برش مورد مطالعه با برش های مرکزی سازند آیتامیر در حوضه کپه داغ افزایش تاثیر فرونشینی در ایجاد فضای رسوب گذاری و کاهش نرخ رسوب گذاری/ تامین رسوب در بخش های شمال- شمال غربی را نشان می دهد. وجود ضخامت قابل توجهی از رسوبات شیل تیره رنگ با مقادیر فراوان پیریت های خوشه ای و حجره پرکن، رسوبات سازند آیتامیر را به عنوان رسوبات مستعد مطالعات اکتشاف هیدروکربن مطرح می نماید.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
ندا شاکری؛ حسین رحیم پور بناب؛ وحید توکلی؛ الهام حاجی کاظمی
چکیده
سازندهای کربناته دالان بالایی و کنگان با سن پرمین پسین- تریاس پیشین به عنوان سنگ مخزن اصلی گازی در برخی از میادین خلیج فارس به شمار می‌آیند. در این مطالعه برای بررسی عوامل مؤثر بر توزیع کلاس‌های پتروفیزیکی لوسیا، ریزرخساره‌ها و فرایندهای دیاژنزی بخش بالایی سازند دالان و سازند کنگان در یکی از میادین خلیج‌فارس مورد بررسی قرار گرفته ...
بیشتر
سازندهای کربناته دالان بالایی و کنگان با سن پرمین پسین- تریاس پیشین به عنوان سنگ مخزن اصلی گازی در برخی از میادین خلیج فارس به شمار می‌آیند. در این مطالعه برای بررسی عوامل مؤثر بر توزیع کلاس‌های پتروفیزیکی لوسیا، ریزرخساره‌ها و فرایندهای دیاژنزی بخش بالایی سازند دالان و سازند کنگان در یکی از میادین خلیج‌فارس مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه 1110 مقطع نازک و 840 داده تخلخل و تراوایی مربوط به مغزه‌های حفاری بررسی شده است. در مطالعات پتروگرافی 15 ریزرخساره در قالب 4 کمربند رخساره‌ای پهنه جزرومدی، لاگون، پشته‌های زیرآبی و دریای باز در یک محیط کم‌شیب کربناته شناسایی گردید. به منظور گروه‌بندی گونه‌های سنگی مخزنی بر روی نمودار پتروفیزیکی لوسیا، داده‌های تخلخل و تراوایی بر روی این نمودار ترسیم شدند. با توجه به نوع ریزرخساره و شدت فرآیندهای دیاژنزی، داده‌های تخلخل و تراوایی در تمامی قسمت‌های نمودار پتروفیزیکی لوسیا جای گرفته‌اند. این مطالعه نشان می‌دهد که سنگ مخزن میدان مورد مطالعه، از لحاظ مخزنی بسیار ناهمگن است و متأثر از فرایندهای رسوبی و دیاژنزی می‌باشد. بر این اساس، سیمان‌های کلسیتی و انیدریتی باعث شده‌اند که نمونه‌های دانه پشتیبان از کلاس 1 و 2 لوسیا به قسمت‌های پایینی کلاس‌ها و در بخش نمونه‌های غیرمخزنی نمودار جای گیرند. در مقابل، در مواردی، انحلال و دولومیتی‌شدن در ریزرخساره‌های گل پشتیبان، منجر به قرارگیری از کلاس 3 لوسیا به کلاس 1 و 2 شده است. انحلال و دولومیتی‌شدن در ریززخساره‌های دانه پشتیبان منجر به قرارگیری داده‌های آن در قسمت‌های بالایی کلاس‌های 1 و 2 شده است.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
فاطمه جعفربیگلو؛ محمودرضا مجیدی فرد؛ بهاءالدین حمدی؛ افشین اصغری؛ مهران آرین
چکیده
به منظور بررسی زیست چینه‌نگاری، زیست رخساره‌ها و دیرینه بوم شناسی نهشته های سازند خوش‌ییلاق، این سازند در شمال شرق ایران بر اساس زیای کنودونتی مورد بررسی قرار گرفته است. شناسایی 7 گونه و زیرگونه کنودونتی موجب شناسایی 2 زیست زون کنودونتی به ترتیب شامل Upper rhenana – linguiformis، Lower triangularis - Lower crepida و یک رخساره زیستی بنام Icriodus – Polygnathus گردید. ...
بیشتر
به منظور بررسی زیست چینه‌نگاری، زیست رخساره‌ها و دیرینه بوم شناسی نهشته های سازند خوش‌ییلاق، این سازند در شمال شرق ایران بر اساس زیای کنودونتی مورد بررسی قرار گرفته است. شناسایی 7 گونه و زیرگونه کنودونتی موجب شناسایی 2 زیست زون کنودونتی به ترتیب شامل Upper rhenana – linguiformis، Lower triangularis - Lower crepida و یک رخساره زیستی بنام Icriodus – Polygnathus گردید. با توجه به زیست زون‌های شناسایی شده سن دونین پسین (فرازنین پسین-فامنین پیشین) برای سازند خوش ییلاق در مناطق مورد مطالعه محرز می‌گردد. رخساره زیستی و کنودونت های شناسایی شده فوق در برش های مورد مطالعه نشانگر مناطق کم عمق دریایی با آب و هوای گرم و استوایی در زمان ته نشین شدن این سازند می باشد. بررسی فسیل‌های بدست آمده در مناطق مورد مطالعه و مقایسه آن با حوضه-های رسوبی دیگر حکایت از استقرار این برش ها در نواحی شمالی خشکی گندوانا دارد. تجزیه و تحلیل رخساره‌های زیستی و رخساره‌های سنگی نشانگر روند کاهش عمق در انتهای فرازنین پسین می‌باشد که به مانند نمونه های جهانی در این زمان با یک اُفت شدید سطح آب دریا دنبال می‌شود. کمی بعد و دوباره در طول فامنین، محیط عمیقتر بر برخی از نواحی منطقه حاکم می‌گردد، چنانکه رخساره‌های زیر محیط‌های دریای باز (بایوکلاست اسپیکول وکستون-پکستون) برجا گذاشته شده‌اند.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
معصومه سبک رو؛ محمد وحیدی نیا؛ محمدحسین آدابی؛ نسرین هداوندخانی
چکیده
به منظور مطالعه زیست چینه نگاری و شناسایی زون های زیستی سازند پابده بر مبنای زون بندی های زیستی جدید فرامینیفرهای پلانکتونی در محدوده تتیس، یک برش تحت الارضی در جنوب فروافتادگی دزفول واقع در میدان نفتی پارسی (چاه اکتشافی شماره-۱) انتخاب گردید. برمبنای مطالعه سازند پابده در میدان پارسی (چاه اکتشافی شماره-۱) ۳۲۰ مقطع نازک میکروسکوپی ...
بیشتر
به منظور مطالعه زیست چینه نگاری و شناسایی زون های زیستی سازند پابده بر مبنای زون بندی های زیستی جدید فرامینیفرهای پلانکتونی در محدوده تتیس، یک برش تحت الارضی در جنوب فروافتادگی دزفول واقع در میدان نفتی پارسی (چاه اکتشافی شماره-۱) انتخاب گردید. برمبنای مطالعه سازند پابده در میدان پارسی (چاه اکتشافی شماره-۱) ۳۲۰ مقطع نازک میکروسکوپی مورد مطالعه دقیق زیست چینه نگاری قرارگرفته است. ضخامت سازند پابده در این برش، ۴۰۴ متر و لیتولوژی عمده آن شامل شیل، مارن، سنگ آهک رسی، سنگ آهک و سنگ آهک چرتی می‌باشد. مرز زیرین سازند پابده با سازند گورپی به صورت ناپیوسته و مرز بالایی آن با سازند آسماری به صورت پیوسته می‌باشد. در مطالعه زیست چینه نگاری سازند پابده، ضمن تشخیص ۷۵ گونه متعلق به ۲۵ جنس از روزن بران پلانکتونی، ۱۹ زون زیستی در سازند پابده براساس و یا معادل زون بندی های زیستی جدید (Wade et al. 2011) در محدوده تتیس شناسایی و معرفی شده است. زون های زیستی شناسایی شده، ۳ زون زیستی در پالئوسن، ۱۱ زون زیستی در ائوسن و ۵ زون زیستی در الیگوسن را شامل می‌شوند که با برخی از زون های ارائه شده در محدوده تتیس تطابق خوبی را نشان می‌دهند. بر اساس مجموعه فسیلی و زون‌های زیستی شناسایی شده، سن سازند پابده در برش تحت‌الارضی مورد مطالعه پالئوسن میانی (سلاندین) – الیگوسن پسین (شاتین) تعیین شده است. زون های زیستی شناسایی شده در این برش با برشهای (تنگ حتی، تنگ پابده و چهارده) در زون ایذه حوضه زاگرس مقایسه شدند.
مقاله پژوهشی
چینه نگاری سکانسی
الهام اسدی مهماندوستی؛ سمیه لشگری؛ سید علی معلمی؛ جهانبخش دانشیان
چکیده
سازند آسماری توالی ضخیم کربناته - تخریبی در حوضه فورلند زاگرس می‌باشد که در زمان الیگوسن - میوسن پیشین نهشته شده است. در این مطالعه به منظور تعیین نرخ تأمین رسوب و پارامتر‌های موثر بر انتقال آن و نرخ تولید کربنات حوضه رسوبی سازند آسماری در دشت آبادان از مدل‌سازی چینه‌ای رو به جلو استفاده شده است. نرم‌افزار مورد مطالعه، نرم‌افزار ...
بیشتر
سازند آسماری توالی ضخیم کربناته - تخریبی در حوضه فورلند زاگرس می‌باشد که در زمان الیگوسن - میوسن پیشین نهشته شده است. در این مطالعه به منظور تعیین نرخ تأمین رسوب و پارامتر‌های موثر بر انتقال آن و نرخ تولید کربنات حوضه رسوبی سازند آسماری در دشت آبادان از مدل‌سازی چینه‌ای رو به جلو استفاده شده است. نرم‌افزار مورد مطالعه، نرم‌افزار Dionisos Flow و میادین انتخابی شامل میادین جفیر، آزادگان، یادآوران، امید و دارخوین بوده است. سازند آسماری با ترکیب سنگ شناسی سنگ آهک رسی، دولومیت ماسهای، سنگ آهک ماسهای، ماسه سنگ شیلی، سنگ آهک، ماسه سنگ و شیل در چاه‌های مورد مطالعه از 4 تا 5 توالی رسوبی تشکیل شده است. محیط رسوبی سازند آسماری در چاه‌های مورد مطالعه شامل رمپ داخلی، رمپ خارجی (رسوبات همی پلاژیک و پلاژیک) است. پارامتر‌های ورودی به نرم‌افزار به منظور مدل‌سازی شامل داده‌های لاگ گاما، تغییرات جهانی سطح آب دریا، نقشه‌های ضخامت، نقشه-های عمق‌سنجی دیرینه و رخساره‌های رسوبی می‌باشد. بررسی داده‌های محاسبه شده نشان می‌دهد که انرژی حاصل از امواج آب و جریان آب از عوامل موثر در انتقال رسوبات و تغییر در روند رسوبگذاری منطقه است. بیش‌ترین نرخ تولید کربنات در سیستم تراکت تراز پیشرونده توالی دوم چاه‌ها در محیط رمپ داخلی تخمین زده شده است.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
مدینه کیانی شاهوندی؛ احمد لطف آباد عرب
چکیده
نهشته‌های کرتاسه زیرین در کوه مارکش در 15 کیلومتری شمال راور (شمال کرمان) با ضخامت 143 متر قرار داشته و این برش شامل توالی مارن های ژیپس دار، آهک نازک لایه، آهک نازک تا متوسط لایه و آهک متوسط تا ضخیم لایه است. برای رسوبات شیل و مارن های ژیپس دار در پایین ستون چینه شناسی با توجه به نبود فسیل و نیز براساس مطالعات زمین شناسی پیشین بر روی رسوبات ...
بیشتر
نهشته‌های کرتاسه زیرین در کوه مارکش در 15 کیلومتری شمال راور (شمال کرمان) با ضخامت 143 متر قرار داشته و این برش شامل توالی مارن های ژیپس دار، آهک نازک لایه، آهک نازک تا متوسط لایه و آهک متوسط تا ضخیم لایه است. برای رسوبات شیل و مارن های ژیپس دار در پایین ستون چینه شناسی با توجه به نبود فسیل و نیز براساس مطالعات زمین شناسی پیشین بر روی رسوبات راور، سن ژوراسیک بالایی در نظر گرفته شده است. در توالی مطالعه شده، فرامینیفرها، جلبکها و استراکدها مورد مطالعه قرار گرفته و سن بارمین- آلبین تعیین گردیده است. به سمت بالا نهشته های رسوبی کرتاسه زیرین در کوه مارکش توسط رسوبات نئوژن پوشیده شده اند. بهطور کلی نهشته‌های مورد مطالعه شامل یک رخساره تبخیری و دو رخساره مارنی و آهکی می‌باشد. رخساره آهکی بر اساس محیط تشکیل شامل سه زیررخساره A مربوط به محیط ساحلی بالای پهنه جزر و مدی، B مربوط به محیط لاگونی و C مربوط به محیط سدی معادل مدل رخساره ای ویلسون می‌باشد که از سمت خشکی به طرف دریای باز تفسیر شده است. بر اساس مطالعات انجام شده رسوبات کرتاسه زیرین برش کوه مارکش در یک پلاتفرم کربناته کمعمق نهشته شده‌اند.
