Document Type : Research Paper
Authors
1 Ph.D. Student in Stratigraphy and Paleontology, Department of Geology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Geology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Professor, Department of Petroleum and Sedimentary Basins, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
4 Ph.D. in Stratigraphy and Paleontology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
Abstract
Keywords
Main Subjects
مقدمه
حوضة رسوبی و کمربند کوهزایی زاگرس، بخشی از زنجیرة کوهستانی آلپ- هیمالیاست. این کمربند با گسترة بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر از جنوب شرق ترکیه و شمال سوریه و عراق تا شرق ایران امتداد دارد (Alavi 2007). کمربند کوهزایی زاگرس در اثر بستهشدن اقیانوس نئوتتیس در حاشیة شمال شرقی ورقة قارهای آفریقا- عربی تشکیل شده است (Berberian and King 1981).
زاگرس چینخورده تاریخچة تکامل زمینساختی و ژئودینامیکی پیچیدهای دارد که مهمترین آنها فاز سکویی قارهای در طول پالئوزوئیک، کافتزایی در طول پرمین– تریاس، حاشیة غیرفعال قارهای در حاشیة اقیانوس نئوتتیس در طول ژوراسیک و کرتاسة پیشین، بالاآمدگی و برجاگذاشتن افیولیتهای در طول کرتاسة پسین و درنهایت بستهشدن نئوتتیس و کوتاهشدگی در طول نئوژن (اواخر سنوزوئیک) است (Stocklin 1974; Berberian and King 1981; Alavi 2004). زاگرس چینخورده در همهجا ویژگیهای یکسانی ندارد و براساس تاریخچة رسوبی و شکل ساختاری به هفت بخش لرستان، فارس، زاگرس مرتفع، فروافتادگی دزفول، ایذه، پس خشکی بندرعباس و دشت آبادان تقسیم شده است (Aghanabati 2011). دوران سنوزوئیک با تغییرات ناحیهای در رخسارههای رسوبی، محیط دریای باز تا قارهای را در زاگرس مشخص میکند. طی این دوران، مارنها و شیلهای پلاژیک پالئوسن– ائوسن تا الیگوسن سازند پابده به سنگهای آهک آبهای کمژرفای ائوسن– الیگوسن سازند آسماری و جهرم تغییر میکند. عقبنشینی پس از الیگوسن در حوضة زاگرس شرایط مناسبی را برای تهنشست تبخیریها و رسوبات تخریبی گروه فارس فراهم کرد (Bahroudi and Koyi 2004). همة این تغییرات رخساره با ناپیوستگی زاویهداری مرتبط است که احتمالاً نتیجة چینخوردگی و فرسایشی باشد که از فرایند بستهشدن نئوتتیس در اواخر مزوزوئیک- ابتدای سنوزوئیک برخورد بین ورقههای ایرانی و عربی به وجود آمده است (Berberian and King 1981; Hessami et al. 2001; Navabpour et al. 2010).
برش الگوی واحد سنگی سازند پابده در تنگ پابده، تاقدیس کوه گورپی در ۳۴کیلومتری شمال شهرستان لالی (شمال شرقی استان خوزستان) واقع است. مختصات جغرافیایی قاعدة این برشN:32̊ 26́ 50̋ و E: 40̊ 13́ 47̋ است و نخستینبار James and Wynd 1965 آن را مطالعه و بهمثابة برش نمونة سازند پابده انتخاب کردند. برش الگوی سازند پابده واقع در شمال میدان نفتی لالی با ضخامت حدود ۸۰۰ متر از شیل و مارنهای ارغوانی (بخش قاعدهای سازند) و شیلهای خاکستری و لایههای آهک رسی و گاهی چرتدار تشکیل شده است که بهطور همشیب و تدریجی به سنگهای آهک سازند آسماری میرسد (Aghanabati 2011). مرز پایینی این سازند در نواحی مختلف زاگرس متفاوت است؛ به طوری که در بعضی نواحی این مرز پیوسته و در بعضی نواحی ناپیوسته و همراه با یک نبود در طول پالئوسن پیشین است.
در برش الگو حد بالایی سازند پابده با سنگهای آهک آسماری است. این حد تدریجی و همساز است و گاهی نیز سازند پابده در زیرسازند جهرم قرار دارد. گفتنی است سازند تلهزنگ ممکن است با سازند پابده نیز پیوند جانبی داشته باشد؛ به همین علت گاهی زبانههایی از سازند تلهزنگ درون سازند پابده دیده میشود که بخش آهکی تلهزنگ نام گرفته است (Aghanabati 2011).
در فارس و خوزستان، سن سازند پابده از پالئوسن تا الیگوسن است و در لرستان سن این سازند از پالئوسن پسین تا میوسن در نظر گرفته شده است (Aghanabati 2011). روزنداران شناور به علت فراوانی، تنوع زیاد، سرعت زیاد در تغییرات تکاملی و گسترش جهانی از بهترین گروهها برای انجام مطالعات زیستچینهنگاری در رسوبات کرتاسه و سنوزوئیک محسوب میشوند. حضور فراوان پوستة این موجودات در رسوبات اواسط کرتاسه- سنوزوئیک موجب شده است از پیش از نیمقرن پیش پژوهشگران برای تطابقهای زیستچینهنگاری از آنها استفاده کنند (BouDagher 2015).
بیشتر مطالعات زیستچینهنگاری در سازند پابده در فروافتادگی دزفول براساس زونبندیهای زیستی James and Wynd 1965 صورت گرفته که بهصورت محلی است و قابلیت تطابق با زونهای زیستی جهانی را ندارد.
در زون ایذه Hadavandkhani et al. 2015; 2017; 2018 در برشهای تنگ حتی، تنگ پابده و چهارده، توالی کاملی از سازند پابده را به سن پالئوسن میانی تا الیگوسن پسین بررسی کردهاند؛ بنابراین هدف از این پژوهش، مطالعة زیستچینهنگاری سازند پابده در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱) براساس روزنداران شناور است و سعی بر این است که یک زونبندی زیستی برپایة زونبندی زیستی استاندارد در محدودة تتیس (Wade et al. 2011) برای این سازند در چاه اشارهشده معرفی شود.
برقراری انطباق چینهشناسی و زیستچینهنگاری بین برشهای تحتالارضی و رخنمونهای سطحالارضی در فروافتادگی دزفول و زون ایذة حوضة زاگرس، به وضعیت حوضة رسوبی سازند پابده و شناخت درست آن در مقیاس ناحیهای کمک میکند (شکل ۴). شناسایی و بررسی دقیقتر سازند پابده براساس فرامینیفرهای پلانکتونی اطلاعات مفید و ارزشمندی را برای کارها و مطالعات اکتشافی و عملیات اکتشافی در حوضة فورلندی زاگرس ایجاد میکند.
مطالعات پیشین
با توجه به اهمیت سازند پابده بهمثابة یکی از سنگمنشأهای حوضة زاگرس، اهمیت آن در مطالعات نفتی و تغییرات زیاد در ضخامت، محتوای فسیلی، مرزهای زیرین و بالایی و سن آن در مناطق مختلف حوضة زاگرس و میادین نفتی، پژوهشگران مختلفی ازجملهJames and Wynd 1965; Sadeghi and Hadavandkhani 2010; Salsani 2012; Daneshian et al. 2015; Beiranvand et al. 2013 وHadavandkhani et al. 2015; 2017; 2018 این سازند را مطالعه کردهاند. سن سازند پابده در برش تاقدیس کمستان (شمال باختر ایذه) پالئوسن پسین تا ائوسن میانی تعیین شده است (Sadeghi and Hadavandkhani 2010). سن سازند پابده براساس فرامینیفرهای پلانکتونیک در تاقدیس لار (شمال شرق بهبهان) از ائوسن پیشین تا الیگوسن پسین تعیین شده است (Salsani 2012; Daneshian et al. 2015). سن سازند پابده در برش الگو و یک برش واقع در شمال شرقی ایذه (برش دانیال) از پالئوسن میانی تا میوسن پیشین مشخص شده است (Beiranvand 2013). سن سازند پابده در زون ایذه (برشهای چهارده، تنگ حتی و یال شمالی تنگ پابده) از پالئوسن میانی (سلاندین) تا الیگوسن پسین (شاتین) مشخص شده است (Hadavandkhani et al. 2015; 2017; 2018).
سنگچینهنگاری و زیستچینهنگاری توالیهای پالئوسن و ائوسن زیرین در میادین گچساران (چاه شماره-۵۵) و میکروبیوستراتیگرافی توالیهای پالئوسن و ائوسن زیرین میدان بیبی حکیمه (چاه شماره-۲) را Moradiyan et al. 2016, 2017 مطالعه کردهاند. زیستچینهنگاری نهشتههای الیگوسن سازند پابده برمبنای روزنداران شناور در ناحیة بندرعباس را Daneshian et al. 2020 مطالعه و سن روپلین را برای نهشتههای الیگوسن سازند پابده در ناحیة بندرعباس تعیین کردهاند. بیشتر پژوهشهای زیستچینهنگاری در سازند پابده در میادین نفتی فروافتادگی دزفول براساس زونبندی زیستی James and Wynd 1965 صورت گرفته که بهصورت محلی است و قابلیت تطابق با زونهای زیستی جهانی را ندارد. زونهای زیستی استاندارد جهانی در محدودة تتیس در زمان پالئوژن را پژوهشگران زیر ارائه کردهاند:
Bolli 1966; Berggren 1969; Berggren and Miller 1988; Berggren et al. 1995; Berggren and Pearson 2005; Wade et al. 2011; Berggren et al. 2018.
موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی میدان نفتی پارسی (چاه شماره- 1)
میدان نفتی پارسی در استان خوزستان در ۱۲۵کیلومتری جنوب شرق اهواز (حدود ۴۰کیلومتری جنوب شرق شهرستان رامهرمز و ۷۵کیلومتری شهرستان بهبهان) و در محدودة عرضهای جغرافیایی '۵۵ °۳۰ تا '۱۲ °۳۱ و طولهای جغرافیایی '۴۹ °۴۹ تا '۰۳ °۵۰ واقع شده است. این میدان در گذشته با اسامیای چون ابوالفارس و پاریس نیز خوانده میشد (Jalali 1971). میدان پارسی از میادین بزرگ نفتی است که در منتهیالیه جنوب دزفول شمالی از بخش فروافتادگی دزفول در بین میادین پرنج، کرنج، ماماتین، کوه بنگستان، منصورآباد و در غرب تاقدیس بنگستان واقع شده و روند عمومی زاگرس (شمال غرب– جنوب شرق) دارد. این برش با مختصات جغرافیاییE: 49 ̊ 58´ 26.15ʺ و N: 31̊ 00´ 04.21ʺ تقریباً نزدیک ستیغ (Crest) در شرق میدان نفتی پارسی قرار دارد (شکل۱ و ۲).
شکل ۱- نقشة موقعیت فروافتادگی دزفول و محدودة مطالعهشده (اقتباس با تغییرات از Fakhari et al. 2008)
Fig 1- Map of the location of Dezful Embayment and the study area (modified from Fakhari et al. 2008)
شکل ۲- الف- نقشة تقسیمات ساختمانی ایران (Heydari 2008)؛ ب. نقشة موقعیت میدان نفتی پارسی و میادین مجاور از اطلاعات آرشیو (NISOC) با اندکی تغییرات؛ ج. موقعیت و راههای دسترسی میدان نفتی پارسی
Fig 2- A. Map of structural divisions in Iran (Heydari 2008), B. Location map of Parsi Oil Field and adjacent fields from archival information (NISOC) with modified, C. Location and access roads of Parsi Oil Field
روش پژوهش
بهمنظور تعیین سن و زیستچینهنگاری سازند پابده با ضخامت ۴۰۴ متر در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱)، ۳۲۰ مقطع نازک میکروسکوپی بررسی شد. فاصلة نمونهبرداری از خردههای حفاری در زمان حفاری چاه اکتشافی، ۵/۰ تا ۵/۱ متر بوده است. به علت محدودیت در اختیار گذاشتن نمونههای سنگی سست و رسوبات نرم و مقدار اندک آن در چاه اکتشافی شماره-۱، برای شستوشو از نمونههای سخت (مقاطع نازک میکروسکوپی) بهمنظور شناسایی روزنداران شناور استفاده شد. شناسایی، ردهبندی جنس و گونهها و محدودة سنی روزنداران شناور سازند پابده برپایة منابع زیر انجام شده است:
Postuma 1971; Olsson et al. 1999; Premoli Silva et al. 2003; Iaccarino et al. 2005; Berggren and Pearson 2005; Berggren and Pearson 2006; Pearson et al. 2006; BouDagher 2015; Berggren et al. 2018; Wade et al. 2018.
در این مطالعه، پس از شناسایی روزنداران و ترسیم محدودة حضور گونهها در برش تحتالارضی (چاه شماره-۱) میدان پارسی، زونبندی زیستی براساس زوناسیون (Wade et al. 2011) برای رسوبات پالئوژن انجام و سپس مرز اشکوبها تعیین شد. گفتنی است که زونبندی Wade et al. 2011 براساس تعاریف پایة زونهای زیستچینهنگاری Berggren and Pearson 2005 صورت گرفته است. زونهای زیستی شناساییشده در این برش با برشهای تنگ حتی، یال شمالی تنگ پابده و چهارده در زون ایذة حوضة زاگرس مقایسه شد (شکل ۴).
مطالعات سنگچینهنگاری سازند پابده در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱)
برای توصیف مقطع چینهشناسی سازند پابده (چاه اکتشافی شماره-۱) میدان نفتی پارسی از نمودارهای ترسیمی سرچاهی، اطلاعات پتروفیزیکی همراه با اطلاعات مقاطع نازک میکروسکوپی خردههای حفاری استفاده شده است. در مقطع چاه شماره (۱) میدان پارسی ضخامت سازند پابده، ۴۰۴ متر و مرز زیرین آن با سازند گورپی ناپیوسته است؛ به طوری که مارنهای خاکستری همراه با گلوکونیت سازند گورپی به سنگهای آهک رسی خاکستری حاوی گلوکونیت در قاعدة سازند پابده تبدیل میشود. مرز بالایی آن با سازند آسماری پیوسته و تدریجی است؛ به طوری که مارنهای خاکستریرنگ حاوی سیلت به سنگهای آهک رسی سازند آسماری تبدیل میشود. سازند پابده در این برش براساس تغییرات لیتولوژی به ترتیب به واحدهای زیر تقسیم میشود:
واحد سنگهای آهک رسی خاکستریرنگ همراه با گلوکونیت به ضخامت ۹ متر، واحد سنگهای آهک خاکستریرنگ حاوی لایههای بین چرت به ضخامت ۲۳ متر، واحد مارنهای خاکستریرنگ به ضخامت ۳۲ متر، واحد شیلهای قهوهای به ضخامت ۸۵ متر، واحد سنگهای آهک رسی خاکستریرنگ به ضخامت ۶۵ متر، واحد مارنهای رسی خاکستریرنگ همراه با میانلایههای شیلهای سیاهرنگ به ضخامت ۵۳ متر، واحد شیلهای قهوهایرنگ همراه با میانلایههای مارنهای خاکستریرنگ به ضخامت ۵۵ متر، واحد شیلهای خاکستری تیره همراه با میانلایههای مارنهای خاکستریرنگ به ضخامت ۳۳ متر، واحد مارنهای خاکستری تیره به ضخامت ۳۸ متر، واحد مارنهای خاکستری تیره همراه با سیلت به ضخامت ۱۱ متر (شکل ۳).
مطالعات زیستچینهنگاری سازند پابده در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱)
در مطالعات زیستچینهنگاری سازند پابده در برش مطالعهشده، پس از شناسایی روزنداران و رسم محدودة حضور گونهها، ۱۹ زون زیستی براساس روزنبران پلانکتونی به شرح زیر شناسایی و معرفی و محدودة هر زون زیستی براساس یا معادل زونبندیهای زیستی جدید برای رسوبات پالئوژن (Wade et al. 2011) تعیین شده است. زونهای زیستی شناساییشدة سازند پابده در برش مطالعهشده از قدیم به جدید معرفی میشوند (شکل ۳):
زون زیستی شماره ۱:
Equivalent of Zone (P3). Globanomalina pseudomenardii Lowest-occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که بین دو افق زیستی اولین حضور روزنداران شناور پالئوسن نظیر جنسهای Morozovella و Subbotina یا ناپدیدشدن روزنداران شناور کرتاسة پسین در قاعده و اولین حضور گونة Globanomalina pseudomenardii در رأس قرار دارد. به علت مشاهدهنشدن تاکسای کلیدی (گونة شاخص)، angulata Morozovellaکه اولین حضور آن مرز پایینی زون زیستی P3a و نیز اولین حضور Igorina albeari که مرز بالایی زون زیستی P3b است، از عمق ۷۸/۲۱۵۱ تا ۵۶/۲۱۵۰متری براساس تشابه محتویات فسیلی معادل بخشی از زون زیستی (P3) (Wade et al. 2011)، (Berggren and Pearson 2005)، (Berggren et al. 1995)، (Berggren and Miller 1988) و نیز معادل با زون زیستی Morozovella angulata Zone از زونبندی زیستی (Bolli 1966) نسبت داده میشود.
سن نسبی زون زیستی: پالئوسن میانی (سلاندین)
این زون زیستی ضخامت ۲/۱ متر دارد و از عمق ۷۸/۲۱۵۱ تا ۵۶/۲۱۵۰متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Igorina albeari, Igorina tadjikistanensis, Morozovella velascoensis, Morozovella conicotruncata, Parasubbotina pseudobulloides, Subbotina velascoensis, Subbotina triangularis
زون زیستی شماره ۲:
Zone (P4). Globanomalina pseudomenardii Taxon- range Zone
تعریف: این زون زیستی براساس محدودة حضور Globanomalina pseudomenardii از ظهور تا ناپدیدشدن آن مشخص شده و با زون زیستی (TRZ) Globanomalina pseudomenardii منطبق است و نخستینبارBolli 1957 آن را تعریف کرد. زون زیستی نامبرده در زونهای زیستی استاندارد جهانی روزنبران شناور (Berggren and Miller 1988)، (Berggren and Norris 1997)، (Berggren et al. 1995) و (Berggren and Pearson 2005) با عنوان Zone P4 است.
سن نسبی زون زیستی: پالئوسن میانی- پسین (سلاندین- تانتین)
این زون زیستی به ضخامت ۶/0 متر در عمق ۵۶/۲۱۵۰ تا ۹۵/۲۱۴۹متری مشخص میشود. روزنبران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina intermedia, Acarinina coaligensis, Acarinina nitida, Acarinina mckannai, Acarinina decepta, Acarinina soldadoensis, Globoanomalina imitata, Igorina albeari, Morozovella conicotruncata, Morozovella velascoensis, Morozovella occlusa, Morozovella acuta, Morozovella aequa, Morozovella acutispira
زون زیستی شماره ۳
Globanomalina pseudomenardii /Pseudohastigerina wilcoxensis Interval Zone Equivalent of Zones (P5 & E1).
تعریف: محدودة زیستی بین آخرین حضور گونة Globanomalina pseudomenardii در قاعده و اولین حضور گونة Pseudohastigerina wilcoxensis در رأس است. به علت مشاهدهنشدن تاکسای کلیدی Acarinina sibaiyansis که اولین حضور آن مرز پایینی زون زیستی E1 و مرز بالایی زون P5 است، تفکیک این دو زون زیستی امکانپذیر نیست؛ به همین سبب از عمق ۹۵/۲۱۴۹متری که آخرین حضور Globanomalina pseudomenardii بوده تا عمق ۴۶/۲۱۴۴متری که اولین حضور Pseudohastigerina wilcoxensis بوده است، معادل زونهای زیستی Zone P5 و Zone E1 (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود.
سن نسبی زون زیستی: پالئوسن پسین (تانتین)– ائوسن پیشین (ایپرزین)
این زون زیستی به ضخامت ۵/۵ متر در عمق ۹۵/۲۱۴۹ تا ۴۶/۲۱۴۴متری مشخص میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina coaligensis, Acarinina esnaensis, Acarinina pseudotopilensis, Globanomalina sp., Igorina tadjikistanensis, Morozovella aequa, Morozovella velascoensis, Morozovella gracilis, Morozovella subbotinae, Planorotalites pseudoscitula, Planorotalites sp., Praemurica lozanoi, Subbotina velascoensis, Subbotina triangularis
زون زیستی شماره ۴
Pseudohastigerina wilcoxensis/Morozovella velascoensis Concurrent-range Zone Zone (E2)
تعریف: این زون زیستی از نوع زون اشتراکی (Concurrent range Zone) است و محدودة زیستی مشترک آن در حد فاصل اولین حضور گونة Pseudohastigerina wilcoxensis در قاعده و آخرین حضور گونة Morozovella velascoensis در رأس در نظر گرفته شده و با زون زیستی Zone E2 (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) منطبق است؛ همچنین این زون زیستی معادل زیرزون زیستی Pseudohastigerina wilcoxensis از زونبندی زیستی (Molina et al. 1999) و بخش بالایی از اینتروال زونMorozovella velascoensis (P5) از زونبندی زیستی (Berggren et al. 1995) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن پیشین (ایپرزین)
این زون زیستی ضخامت ۷۶/۲ متر دارد و از عمق ۴۶/۲۱۴۴ تا ۷/۲۱۴۱متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina pseudotopilensis, Catapsydrax unicavus, Catapsydrax sp., Globanomalina australiformis, Globanomalina sp., Igorina sp., Morozovella subbotinae, Planorotalites pseudoscitula, Praemurica lozanoi, Paragloborotalia sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites sp., Parasubbotina sp., Subbotina sp.
زون زیستی شماره ۵:
Equivalent of Zones (E3 & E4). Acarinina pseudotopilensis Partial-range Zone
تعریف: این زون زیستی شامل بخشی از حضور گونة Acarinina pseudotopilensis در میان دو افق زیستی آخرین حضور گونة Morozovella velascoensis در قاعده و اولین حضور گونة Morozovella aragonensis در رأس است.
به علت مشاهدهنشدن و شناسایینشدن اولین حضور تاکسای کلیدی formosa Morozovellaکه مرز بالایی زون زیستی E3 و مرز پایینی زون E4 است، تفکیک این دو زون زیستی امکانپذیر نیست؛ به همین سبب از عمق ۷/۲۱۴۱ که آخرین حضور Morozovella velascoensis بوده تا عمق ۲۱۳۲متری که اولین حضور Morozovella aragonensisبوده است، معادل زونهای زیستی Zone E3 وZone E4 (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن پیشین (ایپرزین)
زون زیستی (۵) ضخامت ۷/۹متری دارد و از عمق ۷/۲۱۴۱ تا ۲۱۳۲متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina coaligensis, Acarinina pseudotopilensis, Acarinina sp., Chiloguembelina sp., Globanomalina sp., Igorina broedermanni, Igorina sp., Morozovella formosa, Morozovella sp., Pseudohastigerina wilcoxensis, Planorotalites pseudoscitula, Praemurica lozanoi, Paragloborotalia sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites sp., Parasubbotina sp.
زون زیستی شماره ۶:
Morozovella aragonensis/Morozovella subbotinae Concurrent- range Zone Zone (E5).
تعریف: این زون زیستی بهمثابة یک زون اشتراکی در نظر گرفته شده که محدودة زیستی مشترک آن در میان اولین حضور گونة Morozovella aragonensis در قاعده و آخرین حضور گونة Morozovella subbotinae در رأس است. این زون زیستی با توجه به محدودة حضور گونههای شاخص نامبرده منطبق با زون زیستی Zone E5 از زونبندی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) است؛ همچنین این زون زیستی معادلMorozovella aragonensis/Morozovella formosa formosa Concunrent range Zone (P7) از زونبندی زیستی (Berggren et al. 1995)، معادل با زون زیستی Morozovella aragonensis / Morozovella formosa Concurrent range Zone (P7) از زونبندی زیستی (Berggren and Miller 1988)، معادل با زون زیستی Morozovella aragonensis/Morozovella formosa Partial range Subzone P8b از زونبندی زیستی (Blow 1979) و معادل باGloborotalia formosa Zone از زونبندی زیستی (Berggren 1969) و معادل با ترکیبی از زونهای Globorotalia formosa Zone وGloborotalia aragonensis Zone از زونبندی زیستی (Bolli 1966) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن پیشین (ایپرزین)
زون زیستی شماره (۶) ضخامت ۳متری دارد و از عمق ۲۱۳۲ تا ۲۱۲۹متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina coaligensis, Acarinina pseudotopilensis, Acarinina pentacamerata, Acarinina sp., Globanomalina sp., Igorina sp., Morozovella sp., Pseudohastigerina wilcoxensis, Parasubbotin varianta, Planorotalites pseudoscitula, Praemurica lozanoi, Paragloborotalia sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites sp., Parasubbotina sp., Subbotina sp.
زون زیستی شماره ۷:
Equivalent of Zone (E6). Morozovella subbotinae /Acarinina cuneicamerata Interval Zone
تعریف: این زون زیستی در حد فاصل بین آخرین حضور گونة Morozovella subbotinae در قاعده و پایینترین حضور گونة Acarinina cuneicamerata در رأس است. در زونبندی Wade et al. 2011، زون زیستی E6، یک زون بخشی (Partial-range Zone) است؛ ولی به علت مشاهدهنشدن بخشی از حضور گونة Acarinina pentacamerataدر میان دو افق زیستی یادشده، از عمق ۲۱۲۹ تا ۷/۲۱۲۷متری معادل زون زیستی Zone E6 (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود؛ همچنین این زون زیستی معادل Globorotalia aragonensis Zone (P8) از زونبندی زیستی (Berggren 1969)، معادل Morozovella aragonensis Zone (P8) از زونبندی زیستی (Berggren and Miller 1988) و (Berggren et al. 1995) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن پیشین (ایپرزین)
زون زیستی شماره (۷)، ۳/۱ متر ضخامت دارد و از عمق ۲۱۲۹ تا ۷/۲۱۲۷متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina pseudotopilensis, Acarinina primitive, Acarinina sp., Catapsydrax sp., Globanomalina sp., Igorina sp., Morozovella aragonensis, Morozovella lensiformis, Morozovella formosa, Morozovella sp., Planorotalites pseudoscitula, Praemurica lozanoi, Paragloborotalia sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites sp., Parasubbotina sp., Subbotina eocaena, Subbotina sp.
زون زیستی شماره ۸:
Zone (E7). Acarinina cuneicamerata Lowest- occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که بین دو افق زیستی اولین حضور گونة Acarinina cuneicamerata در قاعده و اولین حضور گونة Guembelitrioides nuttalli در رأس قرار دارد. این زون زیستی منطبق با زون زیستی Zone E7 از زونبندی (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن پیشین- میانی (ایپرزین- لوتسین)
زون زیستی شماره (۸)، ۳/۱۱ متر ضخامت دارد و از عمق ۷/۲۱۲۷ تا ۴/۲۱۱۶متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina collactea, Acarinina bullbrooki, Acarinina pseudotopilensis, Acarinina sp., Clavigerinella sp., Catapsydrax sp.,Globanomalina australiformis, Globanomalina sp., Hantkenina sp., Igorina sp., Morozovella caucasica, M. aragonensis, Morozovelloides bandyi, Morozovelloides sp., Planorotalites capdevilensis, Planorotalites pseudoscitula, Pseudohastigerina micra, Paragloborotalia nana, Praemurica lozanoi, Paragloborotalia sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites sp., Parasubbotina sp., Subbotina eocaena, Subbotina senni, Subbotina sp.
زون زیستی شماره ۹:
Zone (E8). Guembelitrioides nuttalli Lowest-occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که بین دو افق زیستی اولین حضور گونة Guembelitrioides nuttalli در قاعده و اولین حضور گونة Globigerinatheka kugleri در رأس قرار دارد. این زون زیستی با زون زیستی Zone E8 از زونبندی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) منطبق است. این زون زیستی معادل زون Hantkenina aragonensis Zone است که نخستینبار Bolli 1957 معرفی کرده است؛ سپس Berggren and Miller 1988 و Berggren et al. 1995 دوباره این زون را بررسی و آن را با عنوان Hantkenina nuttalli Zone PRZ (P10) نامگذاری و تعریف کردند. Premoli Silva et al. 2003 این زون زیستی را بازنگری کردند و اگرچه نام آن تغییر داده نشد، مرز بالایی آن بر پایینترین حد حضور گونة mexicana Globigerinatheka منطبق شد.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (لوتسین)
زون زیستی شماره (۹)، ۲/۱ متر ضخامت دارد و از عمق ۴/۲۱۱۶ تا ۲/۲۱۱۵متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina bullbrooki, Acarinina collactea, Acarinina pseudotopilensis, Acarinina sp., Morozovella aragonensis, Morozovella caucasica, Morozovella sp., Morozovelloides sp., Pseudohastigerina micra, Praemurica lozanoi, Subbotina senni, Subbotina sp., Turborotalia frontosa
زون زیستی شماره ۱۰
Zone (E9). Globigerinatheka kugleri/ Morozovella aragonensis Concurrent- range Zone
تعریف: این زون زیستی از نوع زون اشتراکی (Concurrent range Zone) است و محدودة زیستی مشترک آن در حد فاصل اولین حضور گونة Globigerinatheka kugleri در قاعده و آخرین حضور گونة Morozovella aragonensis در رأس است. این زون زیستی منطبق با زون زیستی Zone E9 از زونبندی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) است.
Berggren et al. 1995 این زون را با عنوان Globigerinatheka kugleri /Morozovella aragonensis CRZ (P11) نامگذاری و تعریف کردند. این زون را Premoli Silva et al. 2003 بازنگری کردند و مرز پایینی آن برمبنای پایینترین حضور گونة Globigerinatheka mexicana مشخص شده است؛ بنابراین بهصورت بخشی از محدودة زیستیsubconglobata Globigerinatheka با عنوان جدید subconglobata Zone Globigerinatheka معرفی شد.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (لوتسین)
زون زیستی شماره (۱۰)، ۲/۱ متر ضخامت دارد و از عمق ۲/۲۱۱۵ تا ۲۱۱۴متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina topilensis, Acarinina bullbrooki, Acarinina collactea, Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globigerinatheka sp., Hantkenina sp., Morozovella sp., Morozovelloides bandyi, Morozovelloides sp., Planorotalites capdevilensis, Pseudohastigerina micra, Pseudohastigerina sp., Praemurica lozanoi, Parasubbotina sp., Planorotalites sp., Subbotina senni, Subbotina sp.
زون زیستی شماره ۱۱:
Zone (E10). Acarinina topilensis Partial-range Zone
تعریف: این زون زیستی شامل بخشی از حضور گونة Acarinina topilensis در بین دو افق زیستی بالاترین حضور گونة Morozovella aragonensis در قاعده و بالاترین حضور گونة Guembelitrioides nuttalli در رأس است. این زون زیستی با زونی زیستی با همین نام از زونبندی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) منطبق است؛ همچنین معادل باMorozovella lehneri PRZ (P12) است که نخستینبار Berggren 1969 آن را معرفی کرد؛ همچنین معادل با Globorotalia lehneri Zone (Bolli 1957)،Morozovella lehneri PRZ (Berggren and Miller 1988)، (Berggren et al. 1995) و (Premoli Silva et al. 2003) و تا حدی منطبق با بخش پایینی زون زیستی Morozovella lehneri Zone (P12)از زونبندی (Blow 1979) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (لوتسین)
زون زیستی شماره (۱۱)، ۵/۹ متر ضخامت دارد و از عمق ۲۱۱۴ تا ۵/۲۱۰۴متری را شامل میشود. روزنبران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Acarinina collactea, Acarinina bullbrooki, Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globigerinatheka barri, Globigerinatheka kugleri, Globigerinatheka sp., Guembelitrioides nuttalli, Hantkenina sp., Morozovelloides bandyi, Morozovelloides lehneri, Morozovelloides crassatus, Parasubbotina variant, Planorotalites capdevilensis, Subbotina eocaena, Subbotina corpulenta, Pseudohastigerina micra, Pseudohastigerina sp., Praemurica lozanoi, Turborotalia possagnoensis, Turborotalia cerroazulensis, Turborotalia pomeroli, Turborotalia sp., Paragloborotalia sp.
زون زیستی شماره ۱۱:
Zone (E11). Morozovelloides lehneri Partial-range Zone
تعریف: این زون زیستی شامل بخشی از حضور گونة Morozovelloides lehneri در بین دو افق زیستی بالاترین حضور گونةGuembelitrioides nuttalli در قاعده و اولین حضور گونة Orbulinoides beckmanni در رأس است.
این زون زیستی با زونی زیستی با همین نام از زونبندی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) منطبق است؛ همچنین معادل با بخش بالایی زون زیستی Morozovella lehneri Partial-range Zone (P12) از زونبندی زیستی (Berggren and Miller 1988) و (Berggren et al. 1995) است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (بارتونین)
زون زیستی شماره (۱۲)، ۶ متر ضخامت دارد و از عمق ۵/۲۱۰۴ تا ۵/۲۰۹۸متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globigerinatheka mexicana, Globigerinatheka sp., Globoturborotalita ouachitaensis, Hantkenina sp., Morozovelloides crassatus, Morozovelloides lehneri, Paragloborotalia nana, Planorotalites capdevilensis, Pseudohastigerina micra, Pseudohastigerina sp., Parasubbotina variant, Subbotina eocaena, Subbotina yeguaensis, Turborotalia pomeroli, Turborotalia cerroazulensis, Turborotalia sp.
زون زیستی شماره ۱۳:
Equivalent of Zones (E12 & E13). Orbulinoides beckmanni /Morozovelloides crassatus Interval Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که بین دو افق زیستی اولین حضور گونةOrbulinoides beckmanni در قاعده و آخرین حضور گونة Morozovelloides crassatus در رأس قرار دارد.
به علت مشاهدهنشدن و شناسایینشدن آخرین حضور تاکسای کلیدی Orbulinoides beckmanni که مرز بالایی زون زیستی E12 و مرز پایینی زون زیستی E13 است، تفکیک این دو زون زیستی امکانپذیر نیست؛ به همین سبب از عمق ۵/۲۰۹۸متری که اولین حضور Orbulinoides beckmanni بوده تا عمق ۵/۲۰۷۲متری که آخرین حضور Morozovelloides crassatus به ضخامت ۲۶ متر بوده است، معادل زونهای زیستی Zone E12 و Zone E13 (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (بارتونین)
زون زیستی شماره (۱۳)، ۲۶ متر ضخامت دارد و از عمق ۵/۲۰۹۸ تا ۵/۲۰۷۲متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globoturborotalita ouachitaensis, Globigerinatheka mexicana, Globigerinatheka kugleri, Globigerinatheka sp., Hantkenina sp., Morozovelloides sp., Pseudohastigerina sp., Planorotalites capdevilensis, Pseudohastigerina micra, Paragloborotalia sp., Subbotina eocaena, Subbotina yeguaensis, Subbotina gortanii, Turborotalia pomeroli, Turborotalia cerroazulensis, Turborotalia sp.
زون زیستی شماره ۱۴:
Equivalent of Zones (E14 - E15- E16). Hantkenina Highest-occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که بین دو افق زیستی آخرین حضور گونة Morozovelloides crassatus در قاعده و آخرین حضور جنسHantkenina در رأس قرار دارد.
به علت مشاهدهنشدن آخرین حضور تاکساهای شاخص Globigerinatheka semiinvoluta که مرز بالایی زون زیستیE14 ، Globigerinatheka index که مرز بالایی زون زیستیE15 و Hantkenina alabamensis که مرز بالایی زون زیستی E16 است، تفکیک این سه زون زیستی امکانپذیر نیست؛ به همین سبب از عمق ۵/۲۰۷۲متری که آخرین حضور Morozovelloides crassatus بوده تا انقراض جنس Hantkenina در عمق ۴/۱۹۹۹متری معادل زونهای زیستی (E14)، (E15) و (E16) (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود؛ آخرین حضور Hantkenina sp. که مرز بالایی زون زیستی E16 و شاخص مرز ائوسن- الیگوسن است.
سن نسبی زون زیستی: ائوسن میانی (بارتونین)- ائوسن پسین (پریابونین)
زون زیستی شماره (۱۴)، ۱/۷۳ متر ضخامت دارد و از عمق ۵/۲۰۷۲ تا ۴/۱۹۹۹متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globoturborotalita ouachitaensis, Hantkenina sp., Pseudohastigerina micra, Pseudohastigerina sp., Paragloborotalia nana, Paragloborotalia sp., Subbotina eocaena, Subbotina yeguaensis, Subbotina tecta, Subbotina corpulenta, Subbotina gortanii, Turborotalia pomeroli, Turborotalia cerroazulensis, Turborotalia cocoaensis, Turborotalia sp., Tenuitella sp.
زون زیستی شماره ۱۵:
Equivalent of Zone (O1). Pseudohastigerina Highest-occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که میان دو افق زیستی بالاترین حد حضور جنس Hantkenina در قاعده و بالاترین حد حضور جنس Pseudohastigerina در رأس قرار دارد. به علت مشاهدهنشدن آخرین حضور تاکسای Hantkenina alabamensis که شاخص مرز پایینی زون زیستی O1 و آخرین حضور Pseudohastigerina naguewichiensis که مرز پایینی زون زیستی O2و مرز بالایی زون زیستی O1 است، بنابراین براساس تشابه محتویات فسیلی معادل زون زیستی O1 از زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود. اولین زون زیستی الیگوسن را نخستینبار Berggren 1969 و Blow 1969 با عنوان Globigerina tapuriensis consecutive Range zone معرفی کردند و بعدهاBlow 1979 آن را بهمثابة یک زون بخشی معرفی کرد و اساس تشخیص قاعدة آن را از ظهور گونةGlobigerina tapuriensis به ظهور گونة Turborotalia cerroazulensis تغییر داد. زونی که Berggren and Pearson 2005 با عنوان Pseudohastigerina naguewichiensis HOZ (O1) معرفی کردهاند، پیش از این Berggren et al. 1995 با نام Turborotalia cerroazulensis-Pseudohastigerina spp. Interval Zone (P18) شناسایی کرده بودند.
سن نسبی زون زیستی: الیگوسن پیشین (روپلین)
زون زیستی شماره (۱۵)، ۶۳/۳۹ متر ضخامت دارد و از عمق ۴/۱۹۹۹ تا ۷۷/۱۹۵۹متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globigerinella sp., Globoturborotalita ouachitaensis, Pseudohastigerina sp., Paragloborotalia sp., Subbotina eocaena, Subbotina tecta, Subbotina gortanii, Tenuitella sp., Turborotalia sp.
زون زیستی شماره ۱۶:
Equivalent of Zone (O2). Turborotalia ampliapertura Highest-occurrence Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که میان دو افق زیستی بالاترین حضور جنسPseudohastigerina در قاعده و بالاترین حضور گونة Turborotalia ampliapertura در رأس قرار دارد. به علت مشاهدهنشدن آخرین حضور تاکسای Pseudohastigerina naguewichiensis که شاخص مرز پایینی زون زیستی O2 است، بنابراین براساس تشابه محتویات فسیلی معادل زون زیستی O2 از زونبندی زیستی (Berggren and Pearson 2005) و (Wade et al. 2011) نسبت داده میشود. Blow 1969 قاعدة این زون زیستی را منطبق بر انقراض جنس Pseudohastigerina و رأس آن را ظهور گونة angulisuturalis Globigerina معرفی کرد؛ همچنین این زون زیستی معادل با Turborotalia ampliapertura Partial-range /Interval Zone (P19) از زونبندی (Berggren et al. 1995) و (Berggren and Miller 1988) است. Berggren and Pearson 2005 این زون را با عنوان Turborotalia ampliapertura HOZ معرفی کردند.
سن نسبی زون زیستی: الیگوسن پیشین (روپلین)
زون زیستی شماره (۱۶)، ۹/۲۵ متر ضخامت دارد و از عمق ۷۷/۱۹۵۹ تا ۹/۱۹۳۳متری را شامل میشود. روزنداران شناور همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Globoturborotalita ouachitaensis, Paragloborotalia nana, Globigerina sp., Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Paragloborotalia sp., Subbotina sp., Tenuitella sp., Turborotalia sp., Eouvigerina sp.,
زون زیستی شماره ۱۷:
Equivalent of Zone (O3). Turborotalia ampliapertura /Ciperoella angulisuturalis Interval Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که میان دو افق زیستی بالاترین حضور گونة Turborotalia ampliapertura در قاعده و اولین حضور گونة angulisuturalis Ciperoella در رأس قرار دارد. در زونبندی (Wade et al. 2011)، زون زیستی O3 یک زون بخشی (Partial-range Zone) است و به علت مشاهدهنشدن تاکسای Dentoglobigerina sellii و حضور آن بین دو افق زیستی یادشده، معادل زون زیستی O3 از زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود. نخستینبار آن را (Bolli 1957)، (Bolli and Saunders 1985) و (Blow 1969) از الیگوسن میانی گزارش کردند. بعدها (Berggren et al. 1995) و (Berggren and Miller 1988) با در نظر گرفتن اولین حضور angulisuturalis Globigerina بهمثابة مرز فوقانی، آن را با عنوان Globigerina sellii Partial- range Zone (P20) معرفی کردند.
سن نسبی زون زیستی: الیگوسن پیشین (روپلین)
زون زیستی شماره (۱۷)، ۹/۵۴ متر ضخامت دارد و از عمق ۹/۱۹۳۳ تا ۵/۱۸۷۷متری را شامل میشود. روزنبران همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Globoturborotalita ouachitaensis, Globigerina bulloides, Paragloborotalia nana, Paragloborotalia opima, Paragloborotalia siakensis, Subbotina eocaena Subbotina gortanii, Tenuitella angustiumbilicata, Subbotina sp., Catapsydrax sp., Chiloguembelina sp., Globigerina sp., Paragloborotalia sp., Tenuitella sp., Eouvigerina sp., Genus 2. sp.1., Haplophragmium sp.
زون زیستی شماره ۱۸:
Equivalent of Zone (O4). Ciperoella angulisuturalis /Chiloguembelina Interval Zone
تعریف: این زون زیستی اینتروالی است که میان دو افق زیستی اولین حضور گونة angulisuturalis Ciperoella در قاعده و آخرین حضور جنس Chiloguembelina در رأس قرار دارد. به علت مشاهدهنشدن و شناسایینشدن آخرین حضور تاکسای کلیدی cubensis Chiloguembelina که مرز پایینی زون زیستی O5 و مرز بالایی زون زیستی O4 است، بنابراین براساس تشابه محتویات فسیلی معادل زون زیستی O4 از زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود؛ همچنین معادل با Globigerina angulisuturalis/Chiloguembelina cubensis Concurrent-range Subzone (P21a) از زونبندی (Berggren et al. 1995) و (Berggren and Miller 1988) در نظر گرفته میشود.
سن نسبی زون زیستی: الیگوسن پیشین (روپلین)
این زون زیستی ۸/۴۸ متر ضخامت دارد و از عمق ۵/۱۸۷۷ تا ۷/۱۸۲۸متری را شامل میشود. روزنداران همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Chiloguembelina sp., Catapsydrax sp., Ciperoella angulisturalis, Globoturborotalita ouachitaensis, Globigerina bulloides, Globoturborotalita sp., Paragloborotalia nana, Paragloborotalia opima, Paragloborotalia semivera, Paragloborotalia siakensis, Paragloborotalia sp., Subbotina eocaena, Subbotina gortanii, Globigerina sp., Subbotina sp., Tenuitella sp., Ciperoella sp., Genus 2. sp.1., Ditrupa sp., Eouvigerina sp.
زون زیستی شماره ۱۹:
Equivalent of Zones (O5-O6-O7). Trilobatus primordius / Pragloborotalia / Ciperoella assemblage Zone
تعریف: مرز زیرین این زون تجمعی با انقراض جنسChiloguembelina در قاعده و وجود مجموعهای از روزنداران پلانکتونی و بنتیکی نظیرTrilobatus primordius ،sp. Ciperoella،Eouvigerina spp. ،Small globigerinids و Paragloborotalia sp. در اینتروال مربوطه است. میتوان این زون تجمعی را معادل با زون تجمعی ۵۴ (James and Wynd 1965) با عنوان زیر:
Small globigerinids/Haplophragmium slingeri/Zeauvigerina assemblage Zone (54)
در نظر گرفت. سن این زون زیستی الیگوسن پسین (شاتین) در نظر گرفته شده است که به علت وجود فرم نظیرTrilobatus primordius و نبود روزنداران میوسن است.
به علت مشاهدهنشدن و شناسایینشدن آخرین حضور تاکساهای کلیدی cubensis Chiloguembelina که مرز پایینی زون زیستی O5، Paragloborotalia opima که مرز پایینی زون زیستی O6و Paragloborotalia pseudokugleri که مرز پایینی زون زیستی O7است، تفکیک بین این ۳ زون زیستی امکانپذیر نیست؛ به همین سبب از عمق ۷/۱۸۲۸متری که آخرین حضور جنسChiloguembelina بوده تا عمق ۱۷۴۸متری که مرز بالایی سازند پابده با سازند آسماری است، براساس تشابه محتویات فسیلی معادل زونهای زیستی (O5)، (O6) و بخشی از (O7) (Wade et al. 2011) و (Berggren and Pearson 2005) نسبت داده میشود.
این زون زیستی ۷/۸۰ متر ضخامت دارد و از عمق ۷/۱۸۲۸ تا ۱۷۴۸متری را شامل میشود. روزنداران همراه در این زون زیستی عبارتاند از:
Catapsydrax sp., Ciperoella ciperoensis, Ciperoella sp., Eouvigerina sp., Elphidum sp., Globoturborotalita ouachitaensis, Globigerina bulloides, Globoturborotalita sp., Globigerina sp., Paragloborotalia siakensis, Paragloborotalia nana, Subbotina eocaena, Subbotina gortanii, Subbotina sp., Tenuitella sp., Textularia sp., Ditrupa sp., Lithophilum sp., Genus 2. sp.1., Operculina sp., Algae, Echinoid debris, Bryozoan
براساس مطالعة زیستچینهنگاری انجامشده در این چاه و معرفی ۱۹ عدد زون زیستی، سن سازند پالئوسن میانی (سلاندین) – الیگوسن پسین (شاتین) است؛ همچنین گفتنی است مرز زیرین این سازند با سازند گورپی براساس مطالعات صورتگرفته در این مقاله و مطالعات Jalali 1971 ناپیوسته و با نبود رسوبگذاری در قاعدة پالئوسن و انتهای کرتاسه است. مرز بالایی سازند پابده با سازند آسماری بهصورت پیوسته است.
براساس مطالعات Hadavandkhani 2015 روی سازند پابده در برشهای چهارده، تنگ حتی و یال شمالی تنگ پابده در زون ایذه و همچنین مطالعات صورتگرفته روی چاه شماره (۱) پارسی در این مقاله (شکل ۴)، زونبندیهای استاندارد تتیس بهویژه زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) را میتوان بهمثابة یک زونبندی الگو در محدودة زاگرس برای سازند پابده مدنظر قرار داد.
شکل 3- گسترش روزنداران شناور سازند پابده و بیوزوناسیون مرتبط با آن در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱)
Fig 3- Distribution of planktonic foraminifera and biozonation of the Pabdeh Formation at Parsi Oil Field
(well No. 1) ادامة شکل 3- گسترش روزنداران شناور سازند پابده و بیوزوناسیون مرتبط با آن در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱)
Continue Fig 3- Distribution of planktonic foraminifera and biozonation of the Pabdeh Formation at Parsi Oil Field
(well No. 1)
شکل ۴- مقایسة زیستزونهای روزنداران شناور در برش مطالعهشده با زیستزونهای استاندارد جهانی (زیستزونهای مهم حوضة تتیس) و زون ایذه، برشهای تنگ حتی و یال شمالی تنگ پابده و چهارده در زمان پالئوژن
Fig 4- Comparison of planktonic foraminifera biozones in the studied section with the global standard biozones (important biozones of Thethys region) and Izeh zone in the Izeh Zone (Tange Hatti, north flank of Tange Pabdeh Chahardeh and Chahardeh) during the Paleogene
نتیجه
سازند پابده در میدان نفتی پارسی (چاه شماره-۱) با ضخامتی حدود ۴۰۴ متر بهطور عمده از شیل، مارن، سنگ آهک و سنگ آهک چرتدار تشکیل شده است. مرز زیرین سازند پابده در برش مطالعهشده با سازند گورپی ناپیوسته و همراه با یک نبود چینهشناسی است؛ به طوری که رسوبات سازند پابده با سن پالئوسن میانی (سلاندین) روی سازند گورپی با سن مایستریشتین میانی قرار گرفته و یک نبود چینهشناسی در طول مایستریشتین پسین، پالئوسن زیرین (دانین) و ابتدای پالئوسن میانی مشهود است. مرز بالایی این سازند با سازند آسماری بهصورت تدریجی و پیوسته است. در مطالعات زیستچینهنگاری ضمن تشخیص ۷۵ گونه از ۲۵ جنس از روزنداران شناور، ۱۹ زون زیستی زیر در سازند پابده برمبنای روزنداران شناور و براساس زونبندی زیستی استاندارد در محدودة تتیس (Wade et al. 2011) شناسایی و معرفی شده است. بعضی از زونهای زیستی معرفیشده در برش مطالعهشده تطابق خوبی با زونهای زیستی ارائهشده در محدودة تتیس نشان میدهند و دیگر زونهای زیستی تعریفشده را میتوان معادل با زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) در نظر گرفت.
سن سازند پابده در برش مطالعهشده براساس روزنداران و زونهای زیستی معرفیشده، پالئوسن میانی (سلاندین)– الیگوسن پسین (شاتین) تعیین شده است. زونهای زیستی شناساییشده در این چاه با برشهای تنگ حتی، یال شمالی تنگ پابده و چهارده در پهنة ایذه حوضة زاگرس مقایسه شدند و استنباط میشود که زونبندیهای استاندارد تتیس بهویژه زونبندی زیستی (Wade et al. 2011) بهمثابة یک زونبندی الگو در محدودة زاگرس برای سازند پابده مدنظر قرار گیرد.
سپاسگزاری
نگارندگان بر خود لازم میدانند از حمایت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب اهواز و آقای دکتر محمدرضا طاهری (رئیس بخش چینهشناسی و فسیلشناسی) مشاور صنعتی به دلیل همکاری بیدریغ برای انجام این پژوهش تشکر کنند.
)
