مطالعات کارست و بررسی ویژگی­های تزریق­پذیری پی سنگ سد اکباتان (طرح افزایش ارتفاع)

نویسندگان

چکیده

        چکیده:   سد اکباتان از نوع سد بتنی وزنی پایه دار است که بمنظور تامین آب آشامیدنی شهر همدان بر روی رودخانه یلفان و در فاصله 5 کیلومتری از شهر همدان ساخته شده است. به دلیل پر شدن بیش از نیمی از ظرفیت سد توسط رسوبات و به منظور رفع مشکل فوق و تامین آب شرب مورد نیاز شهرهمدان، پروژه افزایش ارتفاع سد اکباتان به عنوان راه حل اصلاحی انجام پذیرفته است. بستر قبلی سد بر روی سنگ­های شیستی قرار داشته که در اثر افزایش در قاعده سد بعد ازافزایش ارتفاع، بخشی از پی سد جدید بر روی سنگ های آهکی کارستی قرار گرفته است. این موضوع باعث ایجاد نگرانی­هایی در خصوص وضعیت باربری و نشست پی سنگ کارستیک و همچنین افزایش احتمال فرار آب از طریق مجاری کارستی گردیده است. در این پژوهش بررسی های آزمایشگاهی و صحرایی به منظور ارزیابی خصوصیات زمین شناسی مهندسی پی سنگ انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که سنگ­های آهکی موجود در پی سنگ، دارای خصوصیات مهندسی متوسط و قابلیت انحلال بالایی هستند. همچنین شکستگی­هایی که همراستا با زون زاگرس می­باشند، نقش مهمی در جهت یافتگی مجاری کارستی دارند. شناسایی زون های کارستی پی سنگ با حفر گمانه­های اکتشافی و انجام آزمون های فشارآب انجام گردید است. نتایج این آزمایشات نشان می­دهد که زون های کارستی در تکیه گاه راست و بستر سد در بخش سطحی بوده و حداکثر تا عمق 30 متری از سطح زمین ادامه دارند. با این وجود، کارستی شدن در تکیه گاه چپ در اعماق 80-55 متری گسترش پیدا کرده است. با توجه به لزوم اجرای عملیات افزایش ارتفاع سد، به منظور افزایش توان باربری پی سنگ و جلوگیری از فرار آب اقدام به اجرای پرده آببند و عملیات تزرق سیمان گردیده و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Karst Studies and Assessment of Groutability of Rock Foundation in Ekbatan Dam (Heightening Pattern)

چکیده [English]

      Abstract   Ekbatan dam is a buttress gravity concrete dam. This dam is performed on Yalfan River in 5 km from south-east part of Hamedan, Iran. The purpose of dam is providing the drinking water of Hamedan city. It should be noted that more than 50% of dam capacity is filled by sediments. For this reason and in order to provide the drinking water of Hamedan city, it was decided to increase the height of old dam. The old dam was performed on the schisty rocks. Due to the heightening of dam and increasing of dam foundation, a main part of dam foundation is located on the karstic limestones. This caused to be worry about the bearing capacity, settlement and seepage problems in the new dam site. In this research, both labratoray and filed investigations have been carried out. Results show that rock mass properties are in medium category and they show potential of solubility. In this site, orientation of the main joint set is as same as Zagros zone orientation, which plays an initial role in distribution of karstic conduits. Recognition of karstic zones has been carried out using boreholes and water pressure tests data. Results show that karstic zones in the right abutment and also central part of the dam are located in the surface parts and maximum in 30m depths. Whereas, concentration of karstic zone in left abutment has been develop in 55-80 m depths. Because of dam heightening and in order to increase the bearing capacity of dam foundation and prevent the seepage problems, cut off design and grouting have been carried out. Consequently, their results have been analyzed.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords : Ekbatan dam
  • Heightening
  • Permeability
  • Groutability
  • Dam foundation
  • Karst