نویسندگان

• مصطفی یوسفی‎راد ¹
• حسین رحیم پور بناب ²
• لیلا عبدی ³
• محسن میر محمد مکی ⁴

¹ روه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، اراک

² استاد، دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران

³ کارشناس ارشد رسوب‌شناسی و سنگ‌شناسی رسوبی، دانشگاه تهران

⁴ دانشکده جغرافیا، جغرافیای خاک، دانشگاه همبولت، برلین، آلمان

چکیده

  در این مطالعه 30 نمونه رسوب از 7 گمانه با حداکثر عمق 520 سانتیمتر از بستر پلایای میقان، واقع در 15 کیلومتری شهر اراک برداشت گردید. این رسوبات ‏مورد مطالعات کانی‌شناسی، ژئوشیمیایی و رسوب‎شناسی شامل دانه‌بندی، کلسیمتری، تعیین درصد مواد آلی، EC ، pH و خصوصیات فیزیکی قرار گرفتند؛ رسوبات پلایای میقان بیشتر از نوع شیمیایی (تبخیری) و آواری هستند. درصد کانی‌های تبخیری در رسوبات سطحی نسبت به کانی‌های آواری بیشتر است . مطالعه حاضر نشان می‌دهد که گسترش رسوبات شیمیایی به طور عمده در دوره ‎ های تراز پایین آب و شرایطی که دریاچه به‎ندرت از خشکی تغذیه می‎شده، صورت گرفته است درحالی‌که رسوبات آواری حوضه در دوره ‎ های با تراز بالای آب، توسط رودخانه‌های تغذیه کننده دریاچه و سیلاب‌ها به‌صورت بار بستر و بار معلق به محل رسوب‌گذاری حمل شده‌ و نهشته شده است. بررسی پارامترهای رسوب ‎ شناسی و کانی ‎ شناسی بر روی نمونه ‎ های اخذ شده از گمانه ‎ ها، علی‌رغم تغییرات مشاهده شده به‎دلیل تغییرات اقلیمی‌ (وجود فصل‌های خشک و مرطوب)، بیانگر روند تقریباً منظم این پارامترها در طول گمانه ‎ ها است به‌طوری‌که با ژرفا، درصد کانی ‎ های آواری، کربنات کلسیم و اندازه ذرات افزایش و میزان مواد آلی و جورشدگی ذرات کاهش می ‎ یابند. این تغییرات همراه با کاهش درصد کانی ‎ های تبخیری بخصوص ژیپس و ‎‎ هالیت با عمق، خود بیانگر بالا بودن سطح آب پلایا و اقلیم سرد و مرطوب ‎ تر گذشته (پلئستوسن انتهایی) است و یا شاید وجود دریاچه ‎ ای با آب شیرین یا ‎‎ ‏شوری کمتر در گذشته که طی زمان و تغییرات آب و هوایی ضمن کاهش تراز آب، شوری آن افزایش یافته است.

کلیدواژه‌ها

• پلایای میقان
• روند رسوب‎گذاری‎‎
• تغییرات اقلیم
• کواترنری

عنوان مقاله [English]

Depositional history and climate change in the Quaternary sequence of Meyghan playa

نویسندگان [English]

• Hossain Rahimpour-Bonab ²
• Leila Abdi ³
• Mohsen MirMohammad-Makki ⁴

² University of Tehran

³ University of Tehran

⁴ Humboldt University of Berlin

چکیده [English]

To study, 30 sediment samples were collected from the 7 boreholes with maximum depth 520 cm in the Meyghan playa bed which is located in 15 km northeastern part of Arak. Sediment samples were studied for sedimentological characteristic include mineralogy, granolometry, calcimetery, organic matter content, pH, EC and physical characteristics of sediments. Meyghan playa sediments are mostly of chemicals and detrital. Percentage of evaporative minerals in surface sediments is greater than the clastic minerals. Sediments of this playa are mainly chemical (evaporites) and clastic components. Amount of evaporative minerals in surface sediments is greater than the clastic minerals. This study shows, Chemical sediments are formed Mainlyو during periods of low water levels and sometimes, the lake is fed from the land. While castic sediments of the basin were deposited during periods of high water levels and transported by rivers and floods as bed load and suspended load to playa and deposited. Considering sedimentology and mineralogy profiles with depth despite visible fluctuations due to climate change (dry and wet seasons), indicative almost regular process of parameters along the borehole. So that with depth abundance of detrital minerals, calcium carbonate, and mean of grain size is increased while organic matter and mean of grain’s sorting is decreased. These factors along with the reduction of evaporative minerals with depth, especially minerals with high solubility such as gypsum and Halite indicate there was a high water level and cold - humid climate for the past (late Pleistocene) in the Meighan playa and/or maybe there is a lake with fresh water or Low salinity in the past that its salinity has increased over time.

کلیدواژه‌ها [English]

• Meyghan Playa
• Depositional history
• climate change
• quaternary