پالینوستراتیگرافی مرز سازندهای شمشک و دلیچای، شمال‌ سمنان و اهمیت آن در بازسازی جغرافیای دیرینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تهران - دانشگاه تهران - پردیس علوم - دانشکده زمین شناسی

2 استادیار پژوهشی، موسسه تحقسقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

3 دانشکده زمین‌شناسی، دانشکدگان علوم، دانشگاه ‌تهران، تهران، ایران.

چکیده

پالینوفلورای سازندهای شمشک (قسمت بالایی) و دلیچای (قسمت زیرین) در برش چینه‌شناسی ده‌صوفیان، شمال سمنان شامل 57 گونه اسپور (34 جنس(، 25 گونه پولن )13 جنس(، و 14 گونه سیست ‌داینوفلاژله‌ها )8 جنس( می باشد. بر اساس گسترش چینه‌شناسی میوسپورهاKlukisporites variegatus-Striatella spp.- Contignisporites burgeri assemblage biozone معرفی شده‌است. طبقات مذکور با توجه به وجود Klukisporites variegatus به ژوراسیک میانی نسبت داده می‌شوند. براساس حضور همزمان Contignisporites burgeri و Striatella seebergensis، مرز باژوسین-باتونین را می‌توان 75 متر پایین‌تر از مرز سازندهای شمشک و دلیچای در نظر‌گرفت. این نتیجه‌گیری با وجود Mendicodinium scabratum (باژوسین) در نهشته‌های زیرین مرز باژوسین-باتونین مطابقت دارد. مرز سازندهای شمشک و دلیچای (با قاعده ماسه‌سنگی) ناپیوسته می‌باشد. اگرچه در گذر از مرز سازندهای مذکور تغییر قابل ملاحظه‌ای در ترکیب میوسپورها مشاهده نمی‌شود اما فراوانی نسبی پالینومورف‌ها در این افق کاهش چشمگیری نشان می‌دهد که می‌توان آن را به عملکرد فاز سیمیرین میانی نسبت داد. لازم به ذکر است که 45 متر پایین‌تر از این گذر، 24 گونه میوسپور ناپدید شده و 20 متر بالاتر از آن نیز 11 گونه میوسپور متفاوت ظاهر می‌شوند. شباهت پالینومورف‌های ژوراسیک میانی البرز نشانگر یکنواختی ترکیب پوشش گیاهی این بازه زمانی در البرز می‌باشد. اگرچه در پالینوفلورای مورد مطالعه، میوسپورهای مربوط به اوراسیا و گندوانا همراه هم وجود دارند اما انواع بومی مناطق جنوبی (گندوانا) در نهشته‌های مورد مطالعه دیده نشده‌اند. شواهد پالینولوژی حاکی از آن است که در ژوراسیک میانی، منطقه البرز در حاشیه شمال‌شرقی اقیانوس نئوتتیس قرار‌ داشت. داده‌های مربوط به فونای آمونیتی و داینوفلاژله‌ها نیز این نیتجه‌گیری را تائید می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Palynostratigraphy of the Shemshak and Dalichai formations boundary, north of Semnan and its paleogeographic significance

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Sajjadi 1
  • Firoozeh Hashemi Yazdi 2
  • Mohaddeseh Maleki 3
1 School of Geology, College of Science, University of Tehran, Iran
2 Assistante Professor, Botany Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 School of Geology, College of Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The palynofloras of Shemshak (upper part) and Dalichai (lower part) formations, Deh-Soufian, north of Semnan include 57 species of spores (34 genera), 25 species of pollen (13 genera), and 14 species of dinoflagellate cysts (8 genera). Based on the miospores, the Klukisporites variegatus-Striatella spp.-Contignisporites burgeri assemblage biozone is introduced. Co-occurrence of Contignisporites burgeri and Striatella seebergensis allows for the Bajocian-Bathonian boundary to be located 75m below the boundary of Shemshak-Dalichai rock units. The presence in the sequences below this chronostratigraphic horizon of Mendicodinium scabratum (Bajocian) supports this age assignment. The boundary of Shemshak and Dalichai (with basal sandstone) formations is discontinuous. While no significant change in composition of miospores is discernible in palynofloras retrieved from the above rock units, the relative abundance of such terrestrial palynomorphs varies drastically. This might be attributed to side effects of the mid-Cimmerian orogeny. It should be noted that 45m below boundary of the two rock units 24 miospore species exit whereas 11 different ones appear 20m above that boundary. Notable correspondence of the Iranian Middle Jurassic palynofloras across the Alborz Ranges signifies to a rather significant coastal vegetation similarity of the time in the area. Whereas both Gondwanan and Eurasian miospore key species occur in the palynofloras examined but those particularly endemic to the southern landmasses are missing from the palynofloras studied. Palynological evidence seemingly confirms location of the Alborz ranges on northeastern margin of the Neotethys Ocean in the Middle Jurassic. The available paleontological data (ammonites and dinoflagellate cysts) apparently support this interpretation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Palynostratigraphy
  • Paleogeography
  • Middle Jurassic
  • Shemshak and Dalichai formations