تاریخچه دیاژنز ماسه سنگهای کامبرین زیرین، در رخنمون گزوئیه، ایران مرکزی

نویسندگان

1 استادیار گروه زمین‏شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، ایران

2 استادیار گروه زمین‏شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران

چکیده

توالی رسوبی سیلیسی آواری داهو (کامبرین زیرین)، در ایران مرکزی، با ضخامت حدود 280 متر، در منطقه گزوئیه با یک سطح فرسایشی بر روی سنگهای رسوبی نئوپروتروزوئیک-کامبرین زیرین (سری دزو) قرار گرفته است. این توالی توسط رسوبات کربناته دریایی کامبرین میانی-کامبرین بالایی (سازند کوه بنان) نیز بطور هم شیب پوشیده شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی، سه مجموعه رخساره شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا شناسایی گردیده است. بطور عمده، ماسه سنگ ها غنی از کوارتز، فلدسپات و بطور نادر شامل خرده سنگ (دگرگونی و رسوبی) هستند. ماسه سنگ ها تنوع ترکیبی زیادی داشته، و شامل کوارتزارنایت تا آرکوز، فلدسپاتیک لیتآرنایت و بطور نادر لیت آرنایت (چرت آرنایت) می باشد. بنا بر شمارش دانه های فلدسپات، مجموع دانه های کوارتز، و مجموع خرده سنگ های ناپایدار، رسوبات دارای منشأ کراتون داخلی، قاره های ناپایدار و منشأ مجدد می باشند. ماسه سنگ های داهو نشانگر رخدادهای دیاژنتیکی بوده که شامل فشردگی و انحلال فشاری، سیمانی شدن (بطور عمده سیلیسی، کربناته، اکسید آهن رس و به طور نادر باریت)، شکستگی دانه ها و آلتراسیون دانه های ناپایدار، انحلال و جانشینی است . بر اساس مطالعات پترولوژیکی و ژئوشیمیایی، تاریخچه دیاژنتیکی ماسه سنگهای داهو را چنین تفسیر نموده ایم که شامل مراحل دیاژنز اولیه، دفنی عمیق و انتهایی است. نتایج حاصل بر مبنای مطالعات سطح الارضی بوده، و امکان تغییر در عمق نیز وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Diagenetic history of Early Cambrian sandstones, at Gazouieyeh outcrop, Central Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Ghotbi 1
  • Mehdireza Poursoltani 2
1
2
چکیده [English]

The siliciclastic Dahu Strata (Early Cambrian), in the Central Iran, 280 metres thick, in the Gazouieyeh area, rests with an erosional surface on Protrozoic-Early Cambrian sedimentary rocks (Dezu Series). This strata disconformably overlain by Middle Cambrian-Late Cambrian marine carbonate rockse (Kouh-Banan Formation). Based on field and Laboratory studies, 3 association facies, shale-sandstone and conglomerate have been identified. Mainly, sandstones are rich in quartz, feldspars, and rarely contain rock fragments (metamorphic and sedimentary). The sandstones have a wide compositional range from quartzarenite to arkose, feldspathic litharenite and rarely litharenite (chertarenite). According to plots of feldspar garins, total quartzose grains, and total unstable lithic fragments, they were derived from craton interior, transitional continental, and recycled orogen sources. The Dahu sandstones experienced diagenetic events that included compaction and pressure solution, cementation (mostly by silica, carbonate, Fe-oxide, clay and rarely by barite), grain fracturing, alteration of unstable grains, dissolution and replacement. Based on petrological and geochemical studies, we interpreted the diagenetic history for the Dahu sandstones, which consists of early, deep burial and late stages. The above results are based on surface studies, but it might be changed during increasing the depth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central Iran
  • Early Cambrian
  • Dahu
  • Diagenesis