مهناز صباغ بجستانی؛ اسدا... محبوبی؛ رضا موسوی حرمی؛ محمد حسین محمودی قرایی
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 1-18
چکیده
برش مورد مطالعه در 10 کیلومتری شمال شهر بجستان در کوه قراول قرار گرفته است. ضخامت سازند جمال در این منطقه 349 متر اندازه گیری شده است که شامل سنگ آهک و دولومیت است. مرز زیرین با سازند سردر به صورت ناپیوستگی فرسایشی است. بر اساس مطالعات پتروگرافی در سازند جمال پنج نوع دولومیت ریز بلور زینوتاپیک A، ریز تا متوسط بلور ایدیوتاپیک P، متوسط ...
بیشتر
برش مورد مطالعه در 10 کیلومتری شمال شهر بجستان در کوه قراول قرار گرفته است. ضخامت سازند جمال در این منطقه 349 متر اندازه گیری شده است که شامل سنگ آهک و دولومیت است. مرز زیرین با سازند سردر به صورت ناپیوستگی فرسایشی است. بر اساس مطالعات پتروگرافی در سازند جمال پنج نوع دولومیت ریز بلور زینوتاپیک A، ریز تا متوسط بلور ایدیوتاپیک P، متوسط بلور شکل دار ایدیوتاپیک E، متوسط بلور و درشت بلور ایدیوتاپیک S و دولومیت های ایدیوتاپیک C به فرم سیمان، تفکیک شده اند. تمرکز Sr در دولومیت های سازند جمال بین 40 تا160 پی پی ام در تغییر است. مقدار Na در این دولومیت ها از 13990 تا 40580پی پی ام است که بیشتر از مقدار Na در دولومیت های تشکیل شده در محیط های دریایی است. تمرکز Fe و Mn به ترتیب بین 1020 تا 3770 و 140 تا 580 پی پی ام در تغییر است. با توجه به مطالعات پتروگرافی و آنالیز عنصری، دولومیت های سازند جمال در منطقه بجستان در طی دیاژنز اولیه (آب دریا) و دیاژنز تدفینی کم عمق تا متوسط تشکیل شده اند. منشاء منیزیم مورد نیاز دولومیت های نوع اول آب دریا و برای انواع دیگر می توان آب های بین دانه ای، دیاژنز شیل های همراه با سنگ آهک ها و یا شیل های سازند سردر را در نظر گرفت.
محمد قویدل سیوکی؛ مونا مهدویان
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 19-32
چکیده
ناحیه مورد مطالعه در 30 کیلومتری شمال شهر کرمان و در مجاورت روستای هوتک قرار دارد. رسوبات دونین در این ناحیه به خوبی بیرون زده بوده و از پایین به بالا به سازندهای پادها و بهرام تقسیم میشود. ضخامت رسوبات دونین این ناحیه 614 متر است که به منظور مطالعه پالینومرفهای آن تعداد 140نمونه از این دو سازند تهیه و در آزمایشگاه پالینولوژی مدیریت ...
بیشتر
ناحیه مورد مطالعه در 30 کیلومتری شمال شهر کرمان و در مجاورت روستای هوتک قرار دارد. رسوبات دونین در این ناحیه به خوبی بیرون زده بوده و از پایین به بالا به سازندهای پادها و بهرام تقسیم میشود. ضخامت رسوبات دونین این ناحیه 614 متر است که به منظور مطالعه پالینومرفهای آن تعداد 140نمونه از این دو سازند تهیه و در آزمایشگاه پالینولوژی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تجزیه شیمیایی و مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه 12 گونه آکریتارش (11جنس) و 20 گونه میوسپور (16 جنس) شناسایی گردید. گونه های پالینومرف شناسایی شده در 8 مجموعه میوسپور و آکریتارشی از پایین به بالا منظم گردید. بر مبنای ارزش چینه شناسی هم آکریتارشها(عناصر دریایی) و هم میوسپورها (عناصر خشکی) زمان دونین پسین (فراسنین- فامنین) برای رسوبات دونین در ناحیه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. همچنین تعدادی میکروفسیل جانوری(Incetae sedis) در نمونه‌های این دو واحد سنگ چینه ای از جمله گونه های Umbella bella,Umbella rotunda,وUmbella ovata شناسایی شد که معرف زمان دونین پسین برای این دو سازند می باشد. از طرف دیگر با توجه به نسبت درصد عناصر خشکی( %69) به عناصر دریایی(%31) ناحیه مورد مطالعه در زمان دونین پسین به وسیله دریای کم عمق پوشیده بوده است. از سوی دیگرگونه های آکریتارش و میوسپور شناخته شده از رسوبات دونین ناحیه هوتک نیز از رسوبات دونین دیگر نقاط ایران(سلسله جبال البرز و زاگرس) گزارش شده است. این حالت نشان میدهد که قسمتهای مختلف ایران در زمان دونین خشکی واحدی را تشکیل می داده اند.
زینب خدابخشی؛ ناصر ارزانی؛ خدایار عبدالهی؛ علیرضا داودیان
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 33-48
چکیده
فرسایش سازند های سنگی و ورود حجم عظیمی از رسوبات به دریاچه سد زاینده رود، در شمال شهرکرد، اهمیت و لزوم مطالعه چگونگی تولید و حمل رسوبات در حوضه آبریز این سد را مشخص می کند. حوضه حیدری یکی از حوضه های رودخانه و سد زاینده رود است که مساحتی بالغ بر 2/117 کیلومتر مربع دارد و از نظر زمین شناسی در زون سنندج- سیرجان و در مجاورت زاگرس مرتفع ...
بیشتر
فرسایش سازند های سنگی و ورود حجم عظیمی از رسوبات به دریاچه سد زاینده رود، در شمال شهرکرد، اهمیت و لزوم مطالعه چگونگی تولید و حمل رسوبات در حوضه آبریز این سد را مشخص می کند. حوضه حیدری یکی از حوضه های رودخانه و سد زاینده رود است که مساحتی بالغ بر 2/117 کیلومتر مربع دارد و از نظر زمین شناسی در زون سنندج- سیرجان و در مجاورت زاگرس مرتفع واقع است. با توجه به توان تولید رسوب از سازند های سنگی منطقه مورد مطالعه، کارآیی مدلهای زمین شناسی مانند اندیس فرسایش و EPM در برآورد رسوب در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور حوضه آبریز مورد مطالعه به شش زیرحوضه تقسیم و ابتدا از سرشاخه های آبراهه های اصلی نمونه برداری شده است. پس از انجام دانه بندی و مطالعات سنگ شناسی رسوبات روی غربالها، اندیس فرسایش واحدهای سنگی محاسبه و سپس میزان حساسیت به فرسایش آنها تعیین گردیده است. شدت رسوبدهی در این حوضه با استفاده از چهار پارامتر مربوط به مدل EPM محاسبه شده است. علاوه بر آن به روش بیلان رسوب سالانه، میزان واقعی رسوبدهی حوضه تعیین گردیده است. مقایسه نتایج این مطالعه بر اساس داده های حاصل از مطالعات رسوب شناسی با داده های بدست آمده از مدل EPM و استفاده از تکنیک Cross Validation با شاخص قراردادن نتایج حاصل از بیلان رسوب سالانه، مشخص می کند که روش اندیس فرسایش به واقعیت نزدیکتر بوده و این اندیس با توجه به عوامل لیتولوژی، شیب، پوشش گیاهی و در بخش های مختلف حوضه آبریز برای یک واحد سنگی متفاوت است.
مریم میرشاهانی؛ محمد حسین آدابی؛ عباس صادقی؛ محمدرضا کمالی؛ محمود معماریانی
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 49-70
چکیده
سازند سورمه در منطقه اشترانکوه، در زاگرس مرتفع (جنوب غرب ایران) با 360 متر ضخامت از سنگ آهک و دولومیت تشکیل شده است. مطالعات پتروگرافی و آنالیز رخساره ای نشان میدهد که کربناتهای سورمه متشکل از 16 رخساره میکروسکوپی است که در قالب 4 کمربند رخساره ای جزرومدی، لاگون، سد و دریای باز در یک پلاتفرم رمپ کربناته نهشته شده است. شواهد پتروگرافی ...
بیشتر
سازند سورمه در منطقه اشترانکوه، در زاگرس مرتفع (جنوب غرب ایران) با 360 متر ضخامت از سنگ آهک و دولومیت تشکیل شده است. مطالعات پتروگرافی و آنالیز رخساره ای نشان میدهد که کربناتهای سورمه متشکل از 16 رخساره میکروسکوپی است که در قالب 4 کمربند رخساره ای جزرومدی، لاگون، سد و دریای باز در یک پلاتفرم رمپ کربناته نهشته شده است. شواهد پتروگرافی و داده های عنصری و ایزوتوپ اکسیژن و کربن نشان میدهد که این سازند در یک محیط نیمه-حاره ای نهشته شده و کانی شناسی اولیه آن آراگونیت بوده است. ترسیم تغییرات نسبت Sr/Ca و ایزوتوپ اکسیژن 18 در مقابل مقادیر منگنز نشان می دهد که سنگ آهک های سورمه تحت تاثیر دیاژنز متائوریک در یک سیستم بسته تا نیمه بسته دیاژنتیکی قرار گرفته است. محاسبه درجه حرارت قدیمه بر اساس سنگین ترین مقدار ایزوتوپ اکسیژن در گل های آهکی سازند سورمه و با در نظر گرفتن مقدار ایزوتوپ اکسیژن 18 آب دریا در زمان ژوراسیک که معادل SMOW ‰2/1- است، نشان می دهد که دمای آب در زمان رسوبگذاری این سازند حدود 8/21 درجه سانتیگراد است.
جهانبخش دانشیان؛ معصومه اخلاقی
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 71-104
چکیده
در این مطالعه 129 نمونه از نهشته های سازند قم در برش چینه شناسی کلتکه در جنوب شرق ماه نشان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مقطع چینه شناسی کلتکه با ضخامت 565 متر عمدتاً از سنگ آهک، مارن، ماسه سنگ رسی، شیل آهکی و توف ماسه‌ای تشکیل شده است. این برش با ناپیوستگی فرسایشی در زیر سازند قرمز فوقانی و روی سازند قرمز زیرین قرار دارد. در این مطالعه ...
بیشتر
در این مطالعه 129 نمونه از نهشته های سازند قم در برش چینه شناسی کلتکه در جنوب شرق ماه نشان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مقطع چینه شناسی کلتکه با ضخامت 565 متر عمدتاً از سنگ آهک، مارن، ماسه سنگ رسی، شیل آهکی و توف ماسه‌ای تشکیل شده است. این برش با ناپیوستگی فرسایشی در زیر سازند قرمز فوقانی و روی سازند قرمز زیرین قرار دارد. در این مطالعه از میان میکروفسیلهای موجود، فرامینیفرهای بنتیک با توجه به تنوع و فراوانی اهمیت بیشتری داشته ومبنای مطالعه بیواستراتیگرافی قرار گرفتند از فرامینیفرهای بنتیک 55 جنس و 100 گونه تشخیص داده شد که تعداد 27 جنس و51 گونه برای اولین بار از این سازند معرفی شد. با توجه به گونه های شاخص شناسایی شده نظیرBorelis melocurdica, Meandropsina anahensis, Peneroplis farsensis نهشته های سازند قم در برش کلتکه با بیوزون شماره 1 و2 آدامز و بورژا قابل تطبیق است. به این ترتیب سن پیشنهادی برای سازند قم دراین مقطع اکیتانین پسین- بوردیگالین است.
مهدی شادان؛ محبوبه حسینی برزی
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 105-128
چکیده
سازند خان به سن پرمین متشکل از توالی های آواری-کربناتی، در بلوک پشت بادام واقع در جنوب باختری شهرستان طبس بیرون زدگی دارد. نهشته های آواری این سازند را در برش های چشمه بخشی و چاه روف به طور عمده ماسه سنگ های کوارتزآرنایتی متوسط تا ریز دانه با بلوغ بافتی و ترکیبی بالا تشکیل می دهند. حضور طبقه بندی مورب مسطح، تراف و لامیناسیون موازی ...
بیشتر
سازند خان به سن پرمین متشکل از توالی های آواری-کربناتی، در بلوک پشت بادام واقع در جنوب باختری شهرستان طبس بیرون زدگی دارد. نهشته های آواری این سازند را در برش های چشمه بخشی و چاه روف به طور عمده ماسه سنگ های کوارتزآرنایتی متوسط تا ریز دانه با بلوغ بافتی و ترکیبی بالا تشکیل می دهند. حضور طبقه بندی مورب مسطح، تراف و لامیناسیون موازی در این ماسه سنگ ها ناشی از رسوبگذاری آن ها در یک محیط حاشیه ساحلی پر انرژی و تحت تاثیر امواج است. 4 رخساره سنگی شامل بخش پیش ساحل، بالای حاشیه ساحلی، دهانه کانال فرسایشی و توفانی مورد شناسایی قرارگرفته است.
بر اساس مشاهدات پتروگرافی، کاتدولومینسانس و تصاویر SEM پدیده های دیاژنزی اولیه و تاخیری از یکدیگر تفکیک گردید. نتایج حاصل از بررسی تصاویر کاتدولومینسانس سیمان های کربناتی در ماسه سنگ ها نشان دهنده سیمانی شدن یک مرحله ای آن ها تحت تاثیر آب های متائوریکی طی مراحل اولیه دیاژنز است. همچنین تصاویر SEM و آنالیز EDX بیانگر تبدیل رس های اولیه آهن دار به کلریت و نیز تشکیل کلریت به صورت حاشیه ای در اطراف دانه ها طی مراحل دیاژنز تاخیری است. پدیده های دیاژنزی دیگر شامل فشردگی (فیزیکی و شیمیایی)، استیلولایتی شدن، سیمانی شدن سیلیسی، انحلال و جانشینی در دانه های آواری است.
فرشته سجادی؛ سید حسین هاشمی؛ یاسر رضازاده؛ فیروزه هاشمی
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 129-148
چکیده
در نمونه های رسوبات سازند شمشک در برش چینه شناسی شهمیرزاد، البرز مرکزی، عناصر مختلف پالینولوژیکی شامل میوسپورها، AOM تیره و روشن، فیتوکلاست های تیره (قطعات تیره و فاقد ساختمان داخلی) آکریتارک ها، اسپور الگ ها و قارچ ها، و خرده های چوب (بافت های گیاهی، کوتیکول) وجود دارند. بر اساس تفسیر ویژگی های عناصر مذکور، رسوبات دربرگیرنده در ...
بیشتر
در نمونه های رسوبات سازند شمشک در برش چینه شناسی شهمیرزاد، البرز مرکزی، عناصر مختلف پالینولوژیکی شامل میوسپورها، AOM تیره و روشن، فیتوکلاست های تیره (قطعات تیره و فاقد ساختمان داخلی) آکریتارک ها، اسپور الگ ها و قارچ ها، و خرده های چوب (بافت های گیاهی، کوتیکول) وجود دارند. بر اساس تفسیر ویژگی های عناصر مذکور، رسوبات دربرگیرنده در محیط های قاره ای نزدیک به ساحل (رودخانه ای و دلتایی) و در شرایط وجود اکسیژن فراوان، انرژی متوسط تا زیاد جریان آب، نرخ رسوبگذاری بالا، تشکیل شده و حفظ شدگی مواد ارگانیکی موجود در نهشته های مذکور ضعیف می باشد. البته لازم به ذکر است که وجود آکریتارک ها در نمونه های مورد مطالعه، نشان می دهد که هنگام تشکیل رسوبات سازند شمشک در برش چینه شناسی شهمیرزاد پیشروی های مقطعی و کوتاه مدت دریا وجود داشت.
با توجه به قرابت میوسپورهای موجود در پالینوفلورای مورد مطالعه، در پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل رسوبات سازند شمشک در این برش چینه شناسی به ترتیب تنوع و فراوانی سرخس ها، لیکوفیت ها، بازدانگان، و بریوفیت ها وجود داشتند. بر اساس فراوانی اسپورهایی نظیر Dictyophyllidites, Gleicheniidites, Todisporites, Cyathidites, Deltoidospora, Striatella, Klukisporites که به سرخس ها یا وابستگان سرخس ها نسبت داده شده اند و با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی زیستگاههای امروزی گیاهان مذکور می توان نتیجه گرفت که نهشته های سازند شمشک در برش چینه شناسی شهمیرزاد در شرایط آب و هوای گرم- نیمه گرم و مرطوب تشکیل شده اند.وجود اسپور قارچ ها در نمونه های مورد مطالعه نیز شرایط آب و هوای گرم و مرطوب را تایید می نماید.
ارسلان زینل زاده
دوره 26، شماره 2 ، تابستان 1389، صفحه 149-162
چکیده
نرخ رسوبگذاری در یک حوضه رسوبی به عوامل مختلفی بستگی دارد که با مطالعه این نرخ می‌توان تا حدود زیادی وضعیت گذشته زمین شناسی را مشخص نمود. در این مطالعه با استفاده از داده‌های چاه آغاجاری-140، نرخ‌های فرونشست و تجمع رسوبات در میدان آغاجاری مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا برای بررسی وضعیت رسوبگذاری و فرونشست سازندها، ...
بیشتر
نرخ رسوبگذاری در یک حوضه رسوبی به عوامل مختلفی بستگی دارد که با مطالعه این نرخ می‌توان تا حدود زیادی وضعیت گذشته زمین شناسی را مشخص نمود. در این مطالعه با استفاده از داده‌های چاه آغاجاری-140، نرخ‌های فرونشست و تجمع رسوبات در میدان آغاجاری مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا برای بررسی وضعیت رسوبگذاری و فرونشست سازندها، با کمک نرمافزار مدل ساز حوضه( Genex)، نمودار نرخ‌های رسوبگذاری تصحیح نشده، نرخ رسوبگذاری کل و نرخ فرونشست برای سازندهای مختلف حفاری شده در چاه آغاجاری-140 ترسیم گردید. تاریخچه تدفین بدست آمده در این مطالعه نشان میدهد، سنگ منشأ کژدمی حدود 15 میلیون سال پیش در زمان میوسن به پختگی لازم برای نفتزایی رسیده ولی هنوز وارد پنجره گاززایی نشده است. همچنین بررسی نرخ فرونشست و رسوبگذاری، دو افزایش عمده را در زمان نهشته شدن سازند سروک (کرتاسه بالایی) و رسوبگذاری سازندهای آسماری، گچساران و میشان (الیگوسن تا هلوسن) نشان میدهد.
