مقاله پژوهشی
ئارام بایت گل؛ رضا موسوی حرمی؛ اسدالله محبوبی
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 1-32
چکیده
نهشته های تخریبی عضو 5گروه میلا در البرز مرکزی که در این تحقیق سازند لشکرک نامیده می‌شود در برشهای شهمیرزاد، تویه دروار و ده ملا جهت تعیین محیط‌رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی مورد مطالعه قرار گرفته است. ادغام داده‌های رسوبشناسی و ایکنولوژیکی در نهشتههای خلیج دهانهای تحت تأثیر امواج و دریایی باز سازند لشکرک، ...
بیشتر
نهشته های تخریبی عضو 5گروه میلا در البرز مرکزی که در این تحقیق سازند لشکرک نامیده می‌شود در برشهای شهمیرزاد، تویه دروار و ده ملا جهت تعیین محیط‌رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی مورد مطالعه قرار گرفته است. ادغام داده‌های رسوبشناسی و ایکنولوژیکی در نهشتههای خلیج دهانهای تحت تأثیر امواج و دریایی باز سازند لشکرک، به شناسایی انواع رخساره‌ها و تأثیر فرایندهای امواج، جزرومد و رودخانه بر روی این نهشتهها منجر شده است. با توجه به خصوصیات رخساره‌ای و مورفولوژی هر رخساره، توالیهای سیلیسی آواری سازند لشکرک به دو مجموعه رخساره دور از ساحل-حاشیه ساحلی تحت تأثیر امواج و خلیج دهانه تفکیک شده است. بررسی خصوصیات رخساره و طرح برانبارش در این سازند به شناسایی 2 سکانس رسوبی رده سوم شامل مجموعه پاراسکانسهای رده چهارم و پنجم منجر شده است. نهشتههای رودخانهای تراز پایین در درههای فرسایشی در طول سکانس یک این سازند تشکیل میشوند. این نهشتههای رودخانهای بوسیله نهشتههای خلیج دهانهای و ساحلی کم عمق در طول گستره تراز پیشرونده و پسرونده (TST, HST) پوشیده میشوند. یک تغییر مشخص از شرایط خلیج دهانهای پسرونده به نهشتههای دریایی باز با الگوی رخساره‌ای پیشرونده در طول گستره تراز بالای سکانس یک مشاهده شده است. اندازه، ضخامت و گسترش جانبی توالیهای رخساره‌ای در طول سکانس یک سازند لشکرک حاکی از تشکیل دره فرسایشی قاعده این سازند در طول پایینی افتادن سطح آب دریا است. نهشتههای سکانس 2 سازند لشکرک از دسته رخساره‌های پیشرونده و پسرونده تشکیل شدهاند که حاکی از تغییرات سطح آب دریا و تأثیر تغییرات فضای تجمع رسوبی در نتیجه تغییرات جهانی سطح آب دریا است. بنابراین این سکانس‌ها به عنوان چرخههای پیشرونده-پسروندهای در انطباق با سطح جهانی آب دریاها در طول اردویسین در نظر گرفته میشوند.
مقاله پژوهشی
مهرنوش رفیعی؛ حسین رحیم پور بناب؛ وحید توکلی؛ حسن اشراقی
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 33-50
چکیده
سازند کنگان به سن تریاس زیرین تا میانی یکی از مهم‌ترین سنگ مخزن‌های گازی کربناته در ایران است. جهت شناخت ریز رخساره‌ها، تعیین محیط رسوبی، بررسی تأثیر فرآیندهای دیاژنزی و ارتباط آن‌ها با الگوی انباشتگی رخساره‌ها در چارچوب چینه‌نگاری سکانسی از داده‌های مقاطع نازک استفاده شده است. مطالعات پتروگرافی مقاطع نازک به شناسایی 8 ریزرخساره ...
بیشتر
سازند کنگان به سن تریاس زیرین تا میانی یکی از مهم‌ترین سنگ مخزن‌های گازی کربناته در ایران است. جهت شناخت ریز رخساره‌ها، تعیین محیط رسوبی، بررسی تأثیر فرآیندهای دیاژنزی و ارتباط آن‌ها با الگوی انباشتگی رخساره‌ها در چارچوب چینه‌نگاری سکانسی از داده‌های مقاطع نازک استفاده شده است. مطالعات پتروگرافی مقاطع نازک به شناسایی 8 ریزرخساره مربوط به 3 کمربند رخساره‌ای پهنه جزرومدی، لاگون و پشته‌های سدی در این مقاطع منجر شده است. با توجه به ریزرخساره‌های شناسایی شده، این توالی کربناته بر روی یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ نهشته شده است. براساس مطالعات پتروگرافی فرآیندهای دیاژنزی غالب سازند کنگان شامل میکرایتی شدن، تشکیل سیمان‌های هم‌ضخامت و فیبری (دیاژنز اولیه دریایی)، انحلال و ایجاد تخلخل قالبی (دیاژنز جوی)، تراکم و استیلولیتی شدن (دیاژنز ثانویه) می‌باشد. دو سکانس رسوبی درجه 3 بر اساس تغییرات رخساره‌ای تشخیص داده شده است که هر سکانس قابل تقسیم به دو سیستم تراکت پیشرونده و تراز بالا می‌باشد و مرز بین سکانس‌ها با رخساره انیدریت، به صورت لایه‌ای، توده‌ای و ندولار مشخص می‌شود. این رخساره در زیرمحیط سابخا نهشته شده و معرف حداکثر پایین افتادگی سطح آب دریا است. فرآیندهای دیاژنزی سازند کنگان ارتباط نزدیکی با تغییرات نسبی سطح آب دریا دارد به نحوی که تغییرات دیاژنزی مؤثر بر توالی رسوبی مورد مطالعه، تحت تأثیر الگوی انباشتگی رسوبات در زمان پیشروی و پسروی آب دریا است. فرآیندهای دیاژنزی غالب در رخساره های پشته سدی در زمان پیشروی و بالا بودن سطح آب دریا سیمان دریایی و در رخساره‌های لاگون و پهنه جزرومدی دولومیتی شدن می‌باشد. در حالی‌که این فرآیندها در طی پایین آمدن تدریجی سطح آب دریا در رخساره‌های پشته سدی انحلال و در رخساره‌های لاگون و پهنه جزرومدی دولومیتی شدن، ندول و سیمان انیدریتی هستند.
مقاله پژوهشی
جهانبخش دانشیان؛ لیلا رمضانی دانا
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 51-68
چکیده
فرامینیفرا کوچک با پوسته آگلوتینه از جمله گروههای فونایی هستد که در سازند قم و در برش چینهشناسی دو برادر واقع در جنوب شرق قم حضور دارند. هر چند که این گروه نسبت به سایر فرامینیفرا با پوسته هیالین و پورسلانوز تنوع و فراوانی کمتری دارند. در این تحقیق برای اولین بار فرامینیفرا آگلوتینه فاقد پیچش میوسن پیشین سازند قم در ناحیه الگو ...
بیشتر
فرامینیفرا کوچک با پوسته آگلوتینه از جمله گروههای فونایی هستد که در سازند قم و در برش چینهشناسی دو برادر واقع در جنوب شرق قم حضور دارند. هر چند که این گروه نسبت به سایر فرامینیفرا با پوسته هیالین و پورسلانوز تنوع و فراوانی کمتری دارند. در این تحقیق برای اولین بار فرامینیفرا آگلوتینه فاقد پیچش میوسن پیشین سازند قم در ناحیه الگو مورد بررسی قرار میگیرد. مطالعه این گروه در جنوب شرق قم به معرفی گونه جدید Textularia persica nov. sp. و گزارش 4 جنس و 5 گونه از آن‌ها برای اولین بار از ایران منجر شده است. حضور و فراوانی خوب فرامینیفرای پلانکتون در برش دوبرادر سبب شد تا تعیین سن نسبی نهشتهها با دقت بالایی انجام شود و بر اساس آن‌ها سن فرمهای آگلوتینا به خوبی مشخص شوند. هم‌چنین به واسطه حضور گونه‌های شاخص پلانکتونی نظیر Paragloborotalia kugleri, Globoquadrina dehiscens, Catapsydrax dissimilis, بیوزون های M1 تا M4a شناسایی شدند. هم‌چنین دو گونه از فرامینیفرای آگلوتینه با سن اکیتانین و دو گونه با سن بوردیگالین شناسایی شدند.
مقاله پژوهشی
مریم جافری سالور؛ محبوبه حسینی برزی؛ عباس صادقی
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 69-86
چکیده
در این تحقیق سازند زاگون به سن کامبرین پیشین در برش سربندان با ضخامت 192 متر جهت پتروگرافی، تحلیل رخساره‌های سنگی و تعیین محیط رسوبی مورد بررسی قرار گرفت. در برش اشاره شده سازند زاگون از دو واحد سنگی: پایینی (واحد سنگی A) شامل تناوبی از لیتولوژهای شیل و سیلتستون و بالایی (واحد سنگی B) شامل ماسه‌سنگ با میان لایه‌هایی از سیلتستون، شیل و ...
بیشتر
در این تحقیق سازند زاگون به سن کامبرین پیشین در برش سربندان با ضخامت 192 متر جهت پتروگرافی، تحلیل رخساره‌های سنگی و تعیین محیط رسوبی مورد بررسی قرار گرفت. در برش اشاره شده سازند زاگون از دو واحد سنگی: پایینی (واحد سنگی A) شامل تناوبی از لیتولوژهای شیل و سیلتستون و بالایی (واحد سنگی B) شامل ماسه‌سنگ با میان لایه‌هایی از سیلتستون، شیل و در پاره‌ای از مناطق، کنگلومرا تشکیل شده است. ماسه سنگ‌های بررسی شده اغلب آرکوز متوسط تا درشت دانه خوب جور شده هستند. تحلیل رخساره‌های سنگی سازند زاگون در برش سربندان، بیانگر حضور یک رخساره سنگی دانه ریز (F1)، چهار رخساره سنگی دانه متوسط (Sm، Sh، Sp، Sr) و یک رخساره سنگی دانه درشت (Gcm) می‌باشد. این رخساره‌های سنگی همراه با شواهد به دست آمده من جمله: ترک گلی، طبقه‌بندی‌های مورب و درهم و ریپل مارک‌های موجی به شناسایی دو مجموعه رخساره‌ای پهنه گلی و پهنه مخلوط و هم‌چنین زیر رخساره رسوبات کانال‌های جزرومدی منجر شده است. این مجموعه‌های رخساره‌ای به همراه ساختمان‌های رسوبی شناسایی شده و نیز شواهد پتروگرافی، همانند حضور کانی شاخص گلوکونیت، همگی حاکی از ته‌نشست سازند زاگون در یک محیط دریایی از نوع پهنه جزرومدی می‌باشد: بخش پایینی (واحد سنگی A) در پهنه گلی و بخش بالایی (واحد سنگیB) در پهنه مخلوط. در واقع این سازند یک روند افزایشی عمق حوضه را در گذر زمان نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
محمدنبی گرگیج؛ علی احمدی؛ فاطمه برائی نژاد
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 87-104
چکیده
برش زلدو در کوه‌های ازبک‌کوه و در بخش شمالی بلوک طبس قرار گرفته است و از نظر سنگ‌شناسی شامل شیل، ماسه‌سنگ آهکی، سنگآهک و دولومیت می‌باشد. ارتباط پیوسته بالاترین افق‌های کربونیفر بالایی و پایین‌ترین افق‌های پرمین زیرین در برش زلدو کاملاً نمایان است. مرز پایین این توالی با یک ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند آبشنی از گروه سردر ...
بیشتر
برش زلدو در کوه‌های ازبک‌کوه و در بخش شمالی بلوک طبس قرار گرفته است و از نظر سنگ‌شناسی شامل شیل، ماسه‌سنگ آهکی، سنگآهک و دولومیت می‌باشد. ارتباط پیوسته بالاترین افق‌های کربونیفر بالایی و پایین‌ترین افق‌های پرمین زیرین در برش زلدو کاملاً نمایان است. مرز پایین این توالی با یک ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند آبشنی از گروه سردر قرار گرفته است. مرز بالای این توالی نیز توسط یک سطح ناپیوسته و افق بوکسیتی از سازند باغونگ جدا می‌شود. بر طبق مطالعات سنگشناختی و میکروسکوپی، زیرمحیطهای پهنه جزر و مدی، لاگون، سد، گذرگاه جزر و مدی و دریای باز در این توالی شناسایی شدهاند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که برش زلدو در کربونیفر پسین در یک رمپ هموکلینال مخلوط آواری- کربناته و در پرمین پیشین در یک رمپ هموکلینال کربناته نهشته شده است. مشاهدات صحرایی، مطالعه رخساره‌ها و بررسیهای سکانسی، به شناسایی سطوح اصلی چینه‌نگاری سکانسی مانند مرز سکانسی، سطح حداکثر عمق، سطح سیلاب دریایی، دستههای رخساره‌ای و دو سکانس تهنشستی، در این برش منجر شده است.
مقاله پژوهشی
فاطمه واعظ جوادی
دوره 31، شماره 4 ، زمستان 1394، صفحه 105-123
چکیده
سازند هجدک در برش کالشانه، شمال باختر طبس گسترش خوبی دارد. این سازند در این منطقه دربردارنده تناوبی از لایه‌های سیلتستون- ماسه‌سنگ به همراه اندک لایه‌های شیلی و میان لایه‌های زغال سنگی می‌باشد. تعداد 17 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 11 جنس از راسته‌های مختلف اکوئی ستال‌ها، فیلیکال‌ها، کی‌تونیال‌ها، نیلسونیال‌ها، بنتیتال‌ها، ...
بیشتر
سازند هجدک در برش کالشانه، شمال باختر طبس گسترش خوبی دارد. این سازند در این منطقه دربردارنده تناوبی از لایه‌های سیلتستون- ماسه‌سنگ به همراه اندک لایه‌های شیلی و میان لایه‌های زغال سنگی می‌باشد. تعداد 17 گونه ماکروفسیل گیاهی متعلق به 11 جنس از راسته‌های مختلف اکوئی ستال‌ها، فیلیکال‌ها، کی‌تونیال‌ها، نیلسونیال‌ها، بنتیتال‌ها، گینکگوآل‌ها و پاینال‌ها مورد شناسایی قرار گرفتند. با توجه به حضور گونه‌های شاخص Coniopteris hymenophylloides، Klukia exilis و Elatides thomasii سن آالنین- باژوسین برای این مجموعه فسیلی خاطرنشان می‌گردد. یک زیست زون تجمعی به نام Nilssnonia sp. cf. N. bozorga-Klukia exilis Assemblage zone و سه زیر زیست زون به ترتیب از پایین به بالا به نام‌های 1- زیر زیست زون Ptilophyllum harrisianum Taxon Range zone، 2- زیر زیست زون Elatides thomasii-Sphenobaiera longifolia Concurrent Range zone و 3- زیر زیست زون Ginkgoites sp. cf. G. parasingularis - Coniopteris hymenophylloides Concurrent Range zone تعیین گردید. زیست زون تجمعی رسوبات ژوراسیک میانی برش کالشانه قابل تطابق و مقایسه با بیوزون تجمعی معرفی شده از سازند هجدک در منطقه کوچکعلی شمالی، جنوب باختر طبس و سایر زیست زون‌های هم ارز در این بازه زمانی می‌باشد. بر اساس فراوانی نسبی به‌دست آمده راسته‌های نیلسونیال‌ها، گینکگوآل‌ها، فیلیکال‌ها و اکوئی ستال‌ها به ترتیب با فراوانی نسبی 44/44%، 64/20%، 87/15% و 94/7% بیشترین حضور را در مجموعه پوشش گیاهی بازه زمانی ژوراسیک میانی در منطقه کالشانه داشته‌اند. جنس‌های نیلسونیا، سفنوبایرا، کلوکیا و اکوئی ستایتس به ترتیب با فراوانی نسبی 27/41%، 46/17%، 11/11% و 94/7% بیشترین حضور را در این منطقه داشته‌اند. بدین ترتیب، آب و هوای نیمه گرمسیری- معتدل و مرطوب برای ژوراسیک میانی این منطقه خاطرنشان می‌گردد.
