شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
حدیث خلیلی‌زاده؛ عباس قادری؛ علیرضا عاشوری؛ حامد زند مقدم
چکیده
پژوهش حاضر به شناسایی 30 گونه متعلق به 16 جنس از ماکروفسیل‌های گیاهی راسته‌های اکوئیزتال، سیکادال، بنه‌تیتال، کنیفرال، پلتاسپرمال، ژینکگوآل، کوریستواسپرمال و فیلیکال منجر شد. بر اساس انتشار چینه‌شناسی گونه‌های شاخص ماکروفسیل‌های گیاهی شناسایی‌شده نظیر Anomozamites major، Coniopteris hymenophylloides، Elatides thomasii، Nilssonia bozorga، Nilssonia tenuicaulis، Nilssoniopteris ...
بیشتر
پژوهش حاضر به شناسایی 30 گونه متعلق به 16 جنس از ماکروفسیل‌های گیاهی راسته‌های اکوئیزتال، سیکادال، بنه‌تیتال، کنیفرال، پلتاسپرمال، ژینکگوآل، کوریستواسپرمال و فیلیکال منجر شد. بر اساس انتشار چینه‌شناسی گونه‌های شاخص ماکروفسیل‌های گیاهی شناسایی‌شده نظیر Anomozamites major، Coniopteris hymenophylloides، Elatides thomasii، Nilssonia bozorga، Nilssonia tenuicaulis، Nilssoniopteris mosafolia و Otozamites furoni، سن ابتدای ژوراسیک میانی (باژوسین- باتونین) برای لایه‌‌های دربرگیرنده پیشنهاد می‌شود. در پژوهش حاضر، اثرفسیل‌های نهشته‌های سازند هجدک در برش چینه‌شناسی ده‌شیخ، شمال کرمان مطالعه شدند که درحقیقت، نخستین گزارش از اثرفسیل‌های این سازند است. این اثرفسیل‌ها که 8 اثرگونه متعلق به 4 اثرجنس Planolithes، Rhizoliths، Taenidium و Thalasinoides را شامل می‌شوند، در کنار ساقه‌های برجای اکوئیزتال‌ها یافت شدهاند. مطالعۀ حاضر کمک شایانی به شناسایی همراهی اثرفسیل‌ها با فسیل‌های گیاهی در این ناحیه و شناخت محیط رسوبی دیرینه است. به‌طور‌کلی، گیاهان یادشده شاخص محیط‌های مرطوبند، اما اثرفسیل‌های شناسایی‌شده در کنار مطالعه‌های رسوب‌شناسی نشان‌دهندۀ محیط‌های دلتایی تحت‌تأثیر سیستم‌های رودخانه‌ای و کانال‌های رودخانه‌ای‌اند. پژوهش حاضر حاصل تلفیق سه مطالعۀ فسیل‌شناسی گیاهی، اثرفسیل‌شناسی و رسوب‌شناسی در توالیهای ژوراسیک ایران مرکزی است و نتایج آن نقش مهمی در شناخت بهتر محیط دیرینۀ افق‌های فسیل‌دار سازند هجدک دارند.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
نوید نویدی ایزد؛ حسین هاشمی
چکیده
مجموعۀ متنوعی از میکروفیتوپلانکتون‌های دریایی با دیوارۀ آلی (آکریتارک‌ها) و حفظ‌شدگی خوب در رسوبات (غالباً نهشته‌های آواری ریزدانه با میان‌لایه‌هایی از سنگ‌های کربناته) عضو 4 سازند میلا در برش چینه‌شناسی الگو جنوب غربی دامغان وجود دارد. بر اساس حضور آکریتارک‌های شاخص مانند Timofeevia phosphoritica، Cristallinium cambriense، Ninadiacrodium dumontii، Vulcanisphaera ...
بیشتر
مجموعۀ متنوعی از میکروفیتوپلانکتون‌های دریایی با دیوارۀ آلی (آکریتارک‌ها) و حفظ‌شدگی خوب در رسوبات (غالباً نهشته‌های آواری ریزدانه با میان‌لایه‌هایی از سنگ‌های کربناته) عضو 4 سازند میلا در برش چینه‌شناسی الگو جنوب غربی دامغان وجود دارد. بر اساس حضور آکریتارک‌های شاخص مانند Timofeevia phosphoritica، Cristallinium cambriense، Ninadiacrodium dumontii، Vulcanisphaera africana، Ooidium rossicum، Cymatiogalea cuvillieri، Caldariola glabra و Dasydiacrodium sp. در نهشته‌های مورد مطالعه، یک بیوزون تجمعی محلی با عنوان Ooidium rossicum-Vulcanisphaera africana assemblage biozone مربوط به کامبرین پسین (فورونگین) در بخش بالایی و یکbarren interval در نهشته‌های بدون پالینومورف بخش پایینی این واحد سنگی در نظر گرفته شد. وجود آکریتارک‌های مربوط به عرضهای جغرافیایی میانی مانند Ninadiacrodium در پالینوفلورای مورد مطالعه تأییدی بر موقعیت عرض جغرافیایی دیرینۀ میانی (30 تا 60 درجۀ عرض جنوبی) برای البرز در کامبرین پسین است. باتوجه به شباهت مجموعه میکروفیتوپلانکتون‌های عضو 4 سازند میلا در برش چینه‌شناسی الگو با پالینوفلوراهای کامبرین پسین دیگر نقاط جهان، مجموعه فسیلی مورد مطالعه به اجتماعات مربوط به حاشیۀ گندوانا نسبت داده می‌شود.
مقاله پژوهشی
ژئوشیمی رسوبی
بهنام ابراهیم زاده؛ مهدی جعفرزاده؛ رحیم باقری؛ محمدعلی صالحی
چکیده
رسوبات تراورتن در جنوب‌غرب آذرشهر (استان آذربایجان شرقی) در منطقۀ وسیعی گسترش دارند و در حال حاضر نیز چشمه‌های فعال امروزی در بخش‌هایی در‌حال ته‌نشست تراورتن هستند. با‌توجه‌به مشاهده‌های صحرایی، ریخت‌شناسی رایج نهشته‌های تراورتنی آذرشهر از نوع برجا و شامل تپه‌ای و مخروطی، شکاف- پشته‌ای و آبشاری است. مطالعه‌های ژئوشیمیایی ...
بیشتر
رسوبات تراورتن در جنوب‌غرب آذرشهر (استان آذربایجان شرقی) در منطقۀ وسیعی گسترش دارند و در حال حاضر نیز چشمه‌های فعال امروزی در بخش‌هایی در‌حال ته‌نشست تراورتن هستند. با‌توجه‌به مشاهده‌های صحرایی، ریخت‌شناسی رایج نهشته‌های تراورتنی آذرشهر از نوع برجا و شامل تپه‌ای و مخروطی، شکاف- پشته‌ای و آبشاری است. مطالعه‌های ژئوشیمیایی انجام‌شده روی نهشته‌های قدیمی و امروزی تراورتن در امتداد دو چشمۀ تاپتاپان و قزل‌داغ نشان می‌دهند مقدار عنصر آهن در این نهشته‌ها به‌طور مشخص بر درون‌زاد (ترموژن)بودن و مقادیر استرانسیم، باریم و بریلیم بر سنگ منشأ آهکی، تبخیری یا دولومیتی آنها دلالت دارد. مقادیر تهی‌شدۀ ایزوتوپ اکسیژن (δ18O) و غنی‌شدۀ ایزوتوپ کربن (δ13C) نیز ترموژن‌بودن و سنگ منشأ کربناتۀ این نهشته‌ها را نشان می‌دهد. بر اساس مطالعه‌های انجام‌شده می‌توان نتیجه گرفت سیالات گرمابی ابتدا گاز CO2 منشأگرفته از ماگما را با خود حمل کرده‌اند و هنگام حرکت رو به بالا، کربن‌زدایی ضمن برخورد با سنگ‌های کربناته انجام شده است. این سیالات، CO2 حاصل از هیدرولیز کربنات‌ها را با خود حمل می‌کنند و به‌شکل چشمه‌های آب گرم در سطح ظاهر می‌شوند، و در اثر خروج سریع CO2 به‌شکل تراورتن رسوب می‌کنند.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
الهام اسدی مهماندوستی؛ جهانبخش دانشیان؛ محمد فرید محمدپناه
چکیده
در مطالعۀ حاضر، سازند ایلام از گروه بنگستان با سن کرتاسۀ پسین در شمال‌غرب آبدانان واقع در تاقدیس کبیرکوه ازنظر ویژگی‌های رسوبی، فرایندهای دیاژنزی و ژئوشیمیایی بررسی شده است. مطالعه‌های صحرایی نشان می‌دهند این سازند در برش مطالعه‌شده با ضخامت 281 متر از سنگ‌آهک‌های توده‌ای، متوسط تا نازک‌لایه با میان‌لایه‌های شیل و آهک آرژیلی ...
بیشتر
در مطالعۀ حاضر، سازند ایلام از گروه بنگستان با سن کرتاسۀ پسین در شمال‌غرب آبدانان واقع در تاقدیس کبیرکوه ازنظر ویژگی‌های رسوبی، فرایندهای دیاژنزی و ژئوشیمیایی بررسی شده است. مطالعه‌های صحرایی نشان می‌دهند این سازند در برش مطالعه‌شده با ضخامت 281 متر از سنگ‌آهک‌های توده‌ای، متوسط تا نازک‌لایه با میان‌لایه‌های شیل و آهک آرژیلی تشکیل شده است. مرز بالایی و پایینی سازند ایلام در برش مطالعه‌شده به‌ترتیب با سازند گورپی و سازند سروک به‌طور ناپیوسته است. بر اساس نتایج پتروگرافی، نه ریزرخساره و یک پتروفاسیس برای سازند ایلام شناسایی شده است که عمدتاً در زیرمحیط رمپ خارجی- حوضه نهشته شدهاند. فرایندهای مهم دیاژنزی که سازند ایلام را در برش مطالعه‌شده تحت‌تأثیر قرار دادهاند، عبارتند از: میکرایتی‌شدن، سیمانی‌شدن، تراکم مکانیکی و شیمیایی، انحلال، پیریتی‌شدن، فسفاتی‌شدن و گلاکونیتی‌شدن. ویژگی‌های ژئوشیمیایی (عناصر اصلی و فرعی) توالیهای کربناتۀ ایلام، بسته‌بودن محیط دیاژنتیکی سازند را نشان می‌دهند. تغییرات V/Cr، V/(V+Ni) و Ni/Co نشان می‌دهند نمونه‌های کربناتۀ سازند ایلام در شرایط نیمه‌اکسیدی و عمدتاً احیایی قرار گرفته‌اند. تغییر دادههای ژئوشیمیایی عناصر Sr/Ca، Sr/Na،Sr/Mn، Ag، V، Ni، Zn، Sr، Fe، Co و P به شناسایی مرز دو سازند سروک و ایلام در تاقدیس کبیرکوه در برش آبدانان کمک کرده است.
مقاله پژوهشی
هیدروژئولوژی در ارتباط با رسوب شناسی
ناهید حسنوند؛ گیتی فرقانی تهرانی
چکیده
هدف مطالعۀ حاضر، ارزیابی کیفیت آب و رسوبات رودخانۀ بادآور در شهرستان نورآباد (استان لرستان) است؛ به این منظور، 19 نمونه آب و 5 نمونه رسوب سطحی از رودخانه برداشت و شاخص‌های فیزیکوشیمیایی نمونه‌های آب (شامل pH، هدایت الکتریکی، غلظت یون‌های اصلی، آنالیز میکروبی و غلظت عناصر بالقوه سمی) و رسوب (شامل pH، مادۀ آلی، درصد کربنات، تبادل کاتیونی، ...
بیشتر
هدف مطالعۀ حاضر، ارزیابی کیفیت آب و رسوبات رودخانۀ بادآور در شهرستان نورآباد (استان لرستان) است؛ به این منظور، 19 نمونه آب و 5 نمونه رسوب سطحی از رودخانه برداشت و شاخص‌های فیزیکوشیمیایی نمونه‌های آب (شامل pH، هدایت الکتریکی، غلظت یون‌های اصلی، آنالیز میکروبی و غلظت عناصر بالقوه سمی) و رسوب (شامل pH، مادۀ آلی، درصد کربنات، تبادل کاتیونی، غلظت عناصر اصلی و جزئی) اندازه‌گیری شد. نتایج نشان می‌دهند عوامل طبیعی (انحلال هالیت، ژیپس و انیدریت، ته‌نشست کلسیت، آراگونیت، دولومیت و فرایند تبادل یونی) و انسانی (تخلیۀ فاضلاب‌های خانگی و رواناب‌های کشاورزی) مهم‌ترین فرایندهای کنترل‌کنندۀ غلظت یون‌های اصلی در آب رودخانۀ بادآور هستند. غلظت عناصر بالقوه سمی به‌ویژه عنصر سرب در نمونه‌های آب به‌واسطۀ فعالیت‌های انسان افزایش یافته است. نتایج آنالیز میکروبی آب نیز نشان‌دهندۀ آلودگی آب رودخانۀ بادآور است. pH نمونه‌های رسوب خنثی تا قلیایی است. رسوبات حاوی مقدار زیادی مادۀ آلی و کربنات‌کلسیم هستند و ظرفیت تبادل کاتیونی رسوبات زیاد است. بر اساس نتایج آنالیز غلظت کل، رسوبات رودخانۀ بادآور به عناصر کادمیم، کروم، نیکل آلوده هستند. بر اساس محاسبۀ درجۀ آلودگی، نمونه‌های رسوب رودخانۀ بادآور در ردۀ آلودگی درخور توجه تا بسیار آلوده به عناصر بالقوه سمی قرار دارند؛ این امر از فعالیت‌های انسان به‌ویژه تخلیۀ فاضلاب‌های شهری و رواناب‌های کشاورزی به رودخانۀ بادآور ناشی می‌شود.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
علی اسعدی؛ مهدی صرفی؛ علی ایمن دوست
چکیده
کربنات‌های منیفا یکی از مخازن مهم تولید نفت در برخی از میادین نفتی شمال‌غربی خلیج فارس محسوب می‌شوند. تلفیق اطلاعات زمین‌شناسی و پتروفیزیکی در سه چاه کلیدی یکی از میادین این ناحیه، امکان بررسی تأثیر رخساره‌ها و دیاژنز را بر کیفیت مخزنی در چارچوب چینه‌شناسی سکانسی فراهم کرد. 9 ریزرخساره در سه زیرمحیط پهنۀ جزرومدی، لاگون و بخش رو ...
بیشتر
کربنات‌های منیفا یکی از مخازن مهم تولید نفت در برخی از میادین نفتی شمال‌غربی خلیج فارس محسوب می‌شوند. تلفیق اطلاعات زمین‌شناسی و پتروفیزیکی در سه چاه کلیدی یکی از میادین این ناحیه، امکان بررسی تأثیر رخساره‌ها و دیاژنز را بر کیفیت مخزنی در چارچوب چینه‌شناسی سکانسی فراهم کرد. 9 ریزرخساره در سه زیرمحیط پهنۀ جزرومدی، لاگون و بخش رو به خشکی شول شناسایی و در‌ارتباط‌با بخش‌های داخلی پلت‌فرم رمپ کربناته تفسیر شدند. فرایندهای دیاژنزی مختلفی شامل میکرایتی‌شدن، زیست‌آشفتگی، تبلور مجدد، انحلال، سیمانی‌شدن، دولومیتی‌شدن، دولومیتی‌زدایی و تراکم در سه محیط دیاژنزی دریایی، متئوریک و تدفینی بخش منیفا را تحت‌تأثیر قرار دادهاند. بر اساس شناسایی سطح بیشترین غرقابی و مرزهای سکانسی، یک سکانس ردۀ سوم شناسایی و تفسیر شد. مرزهای سکانسی بر سطوح ناپیوستگی محلی و ناحیه‌ای منطبقند. بررسی کیفیت مخزنی رخساره‌های مخزنی نشان می‌دهد فرایندهای دیاژنزی تأثیر درخور توجهی بر ویژگی‌های مخزنی و سیستم منافذ داشته‌اند. پس‌از نهشته‌شدن، کربنات‌های کم‌عمق منیفا به‌شکل گسترده تحت‌تأثیر دیاژنز متئوریک قرار گرفته‌اند. تحت‌تأثیر ناپیوستگی واقع در رأس این توالی، فرایندهای مرتبط با دیاژنز متئوریک به‌شدت ویژگی‌های مخزنی را تحت‌تأثیر قرار دادهاند. انحلال گسترده سبب ایجاد تخلخل‌های به‌هم‌مرتبط شده است؛ بر اساس این، تخلخل‌های حفره‌ای و بین‌دانه‌ای انحلالی فراوان‌ترین منافذ مشاهده شدهاند. با‌توجه‌به اهمیت مخزنی کربنات‌های منیفا در بخش شمال‌غربی خلیج فارس، نتایج مطالعۀ حاضر به‌منظور شناخت بهتر ویژگی‌های مخزنی استفاده می‌شود.
