شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
هیدروژئولوژی در ارتباط با رسوب شناسی
زینب نجفی؛ غلامحسین کرمی؛ حاجی کریمی
چکیده
عوامل مختلفی در پدیدۀ کارستی‌شدن سازندهای کربناته نقش دارند که از مهم‌ترین آنها عبارتند از: سنگ‌شناسی، مقدار بارش، ویژگی‌های چینه‌شناسی، عوامل ساختاری و توپوگرافی منطقه و در این میان، ویژگی‌های سنگ‌شناسی و چینه‌شناسی اهمیت ویژه‌ای دارند. در پژوهش حاضر، چهار چشمۀ کارستی مهم با چینه‌شناسی مختلف شامل چشمه‌های روانسر، کبوترلانه، ...
بیشتر
عوامل مختلفی در پدیدۀ کارستی‌شدن سازندهای کربناته نقش دارند که از مهم‌ترین آنها عبارتند از: سنگ‌شناسی، مقدار بارش، ویژگی‌های چینه‌شناسی، عوامل ساختاری و توپوگرافی منطقه و در این میان، ویژگی‌های سنگ‌شناسی و چینه‌شناسی اهمیت ویژه‌ای دارند. در پژوهش حاضر، چهار چشمۀ کارستی مهم با چینه‌شناسی مختلف شامل چشمه‌های روانسر، کبوترلانه، دربند صحنه و کاشنبه بررسی شدند. آبخوان تغذیه‌کنندۀ این چشمه‌ها به‌ترتیب از آهک‌های توده‌ای و ضخیم‌لایۀ سازند بیستون، آهک‌های کرتاسۀ اربیتولین‌دار و توده‌ای، آهک کرتاسه و آهک مارنی و آهک تله‌زنگ و واحدهای سنگی آواری سازند امیران تشکیل شده است. آبدهی این چشمه‌ها و تغییرپذیری آن به‌طور درخور توجهی به سنگ‌شناسی سازندهای یادشده وابسته است؛ به‌این‌تریتب که میانگین آبدهی سالانۀ چشمه‌های روانسر، دربند صحنه، کاشنبه و کبوترلانه در سال بررسی‌شده به‌ترتیب 1932، 462، 166و 771 لیتر بر ثانیه است؛ همچنین ضریب تغییرات آبدهی چشمه‌های یادشده به‌ترتیب 07/1، 30/0، 49/0و48/0 و نسبت حداکثر به حداقل میزان آبدهی این چشمه‌ها به‌ترتیب 20، 2، 7 و 4 محاسبه شده است. چشمه‌های روانسر و کبوترلانه سه ضریب و چشمه‌های دربند صحنه و کاشنبه هرکدام دو ضریب کاهش دبی دارند که به حوضۀ آبگیر و سنگ‌شناسی آن در این چشمه‌ها مربوط است. بیشترین حجم ذخیرۀ آبخوان‌ها به چشمۀ روانسر و کمترین به چشمۀ کاشنبه اختصاص دارد؛ آبدهی این چشمه‌ها مؤید این مطلب است.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی و آلودگی های زیست محیطی
فریدون قدیمی
چکیده
تالاب میقان در بخش مرکزی حوزۀ آبخیز اراک، عناصر سنگین ناشی از فعالیت‌های شهری، صنعتی و کشاورزی را دریافت می‌کند. در راستای ارزیابی آلاینده‌های تالاب میقان، 29 نمونه رسوب و خاک از تالاب برداشت، غلظت عناصر سنگین تعیین و با مرجع محلی و مرجع پوستۀ بالایی مقایسه شد. میانگین غلظت آرسنیک 03/4، سرب 13، روی 50، کروم 53، مس 33 ، نیکل34 و کادمیوم 21/0 ...
بیشتر
تالاب میقان در بخش مرکزی حوزۀ آبخیز اراک، عناصر سنگین ناشی از فعالیت‌های شهری، صنعتی و کشاورزی را دریافت می‌کند. در راستای ارزیابی آلاینده‌های تالاب میقان، 29 نمونه رسوب و خاک از تالاب برداشت، غلظت عناصر سنگین تعیین و با مرجع محلی و مرجع پوستۀ بالایی مقایسه شد. میانگین غلظت آرسنیک 03/4، سرب 13، روی 50، کروم 53، مس 33 ، نیکل34 و کادمیوم 21/0 میلیگرمدر کیلوگرم و در بیشتر نمونهها کمتر از مرجع بود. ضریب آلودگی و درجۀ آلودگی در تمام نمونهها برای مس و کروم متوسط و برای سایر عناصر کم بود؛ همچنین شاخصهایی مانند ضریب ریسک اکولوژیک، ضریب غنیشدگی و ضریب زمینانباشت برای تمام نمونهها درجۀ کم را نشان دادند. شاخص‌های مرکب نظیر مجموع درجۀ آلودگی، پتانسیل ریسک اکولوژیک و شاخص نمرو برای مجموع عناصر گویای درجۀ کم آلودگی بود. فاضلاب شهری، پساب صنایع و کشاورزی مهم‌ترین منشأ ورود فلزات سنگین به تالاب میقان محسوب میشوند؛ بنابراین، بایستی اقدامات لازم برای کاهش عناصر سنگین در منابع آلاینده بهویژه فاضلاب شهری در همجوار با تالاب میقان انجام شوند.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
فیروزه هاشمی یزدی؛ ندا بشیری؛ فرشته سجادی
چکیده
در مطالعۀ حاضر، مدل اکوگروه‌های اسپورومورفی (Sporomorph EcoGroups: SEGs) و جوامع گیاهی مرتبط با آن و همچنین پالینوفاسیس برای بازسازی پالئواکولوژی سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی اندریه در شمال‌شرق روستای اندریه، البرز مرکزی استفاده شد. بر اساس اطلاعات مربوط به اکوگروه‌های اسپورومورفی در رسوبات مطالعه‌شده، نسبت کم جوامع گیاهی Upland/Lowland و نسبت ...
بیشتر
در مطالعۀ حاضر، مدل اکوگروه‌های اسپورومورفی (Sporomorph EcoGroups: SEGs) و جوامع گیاهی مرتبط با آن و همچنین پالینوفاسیس برای بازسازی پالئواکولوژی سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی اندریه در شمال‌شرق روستای اندریه، البرز مرکزی استفاده شد. بر اساس اطلاعات مربوط به اکوگروه‌های اسپورومورفی در رسوبات مطالعه‌شده، نسبت کم جوامع گیاهی Upland/Lowland و نسبت زیاد جوامع گیاهی Lowland/Coastal + Tidal و درصد کم جامعۀ گیاهی Upland SEG گویای کمبودن نسبی سطح آب دریا در ناحیۀ مطالعه‌شده و رسوبگذاری در محیط کمعمق است؛ همچنین نسبت زیاد اسپورومورفهای warmer/cooler و نسبت کم اسپورومورفهای drier/wetter، آبوهوای گرم و مرطوب در زمان تشکیل رسوبات سازند دلیچای در برش چینه‌شناسی مطالعه‌شده را نشان میدهد. نتایج ترسیم نمودارهای مربوط به پالینوفاسیس در برش چینه‌شناسی اندریه نیز محیط ساحلی کمعمق، کماکسیژن با سرعت رسوبگذاری کم را برای سازند دلیچای معرفی میکنند که بهخوبی با نمودارهای اسپورومورفی (SEGs) آن مطابقت دارد.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
محمد نژادعباس؛ عباس قادری؛ هادی جهانگیر؛ علیرضا عاشوری
چکیده
در پژوهش حاضر، کنودونت‌های اردوویسین به‌دست‌آمده از توالی رسوبی سازند غیررسمی کتکویه در برش چینه‌شناسی جنوب کوه بنرگ، یال خاوری تاقدیس کلمرد در باختر شهرستان طبس (ایران مرکزی) مطالعه شدند. سازند کتکویه در این برش با ناپیوستگی زاویه‌دار روی سازند کلمرد (منتسب به نئوپروتروزوئیک) قرار گرفته و خود با ناپیوستگی فرسایشی با واحدهای ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، کنودونت‌های اردوویسین به‌دست‌آمده از توالی رسوبی سازند غیررسمی کتکویه در برش چینه‌شناسی جنوب کوه بنرگ، یال خاوری تاقدیس کلمرد در باختر شهرستان طبس (ایران مرکزی) مطالعه شدند. سازند کتکویه در این برش با ناپیوستگی زاویه‌دار روی سازند کلمرد (منتسب به نئوپروتروزوئیک) قرار گرفته و خود با ناپیوستگی فرسایشی با واحدهای سنگی کربناتۀ سازند گچال به سن کربنیفر پوشیده شده است. این سازند در برش یادشده با 8/214 متر ضخامت به سه عضو مختلف شامل عضو ماسهسنگ زیرین، عضو شیل میانی و عضو کربنات بالایی تقسیم می‌شود. در نمونههای برداشتشده از توالی یادشده، 6 جنس و 14 گونۀ مختلف از کنودونت‌های مخروطی و شاخهای شناسایی شدند که برخی از آنها برای نخستینبار از ایران گزارش میشوند. مجموعه کنودونتی موجود یادآور حضور تجمعهای فونی معادل با بایوزون‌های proteus، elegans-evae و diprion به سن اردوویسن پیشین (ترمادوسین پسین- فلوین) است و از دیدگاه زیستجغرافیای دیرینه با حوضۀ بالتواسکاندیک و آرژانتین قرابت فونی دارد.
مقاله پژوهشی
طاهره پرویزی؛ علی بهرامی؛ ساندرا کایسر؛ پیتر کونیگشوف
چکیده
در پژوهش حاضر، برش تیل‌آباد در زون ساختاری البرز شرقی ازنظر زیست‌چینه‌نگاری نهشته‌های گذر دونین-کربنیفر مطالعه و بررسی شد. این برش در 85 کیلومتری شهرستان شاهرود و در کنار جادۀ شاهرود- آزادشهر قرار دارد. بررسی‌های کنودونتی سیستماتیک حدود 467 متر از نهشته‌های بالاترین بخش‌های دونین بالایی و بخش‌های آغازین کربنیفر زیرین با‌توجه ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، برش تیل‌آباد در زون ساختاری البرز شرقی ازنظر زیست‌چینه‌نگاری نهشته‌های گذر دونین-کربنیفر مطالعه و بررسی شد. این برش در 85 کیلومتری شهرستان شاهرود و در کنار جادۀ شاهرود- آزادشهر قرار دارد. بررسی‌های کنودونتی سیستماتیک حدود 467 متر از نهشته‌های بالاترین بخش‌های دونین بالایی و بخش‌های آغازین کربنیفر زیرین با‌توجه به بایوزون‌های استاندارد جهانی به شناسایی 7 بایوزون به شرح زیر منجر شد: Bispathodus aculeatus aculeatus Zone, Bispathodus costatus Zone, Bispathodus ultimus Zone, ?praesulcata Zone, ckl, sulcata Zone, typicus Zone, anchoralis- latus Zone گذر دونین- کربنیفر در برش تیل‌آباد بر یک واحد سنگ‌آهک بیوکلاستی در آخرین بخش فامنین پسین و یک لایه شیل تیرۀ زغالی با ضخامت حدود 3 سانتی‌متر دارای ورقه‌های نازک ژیپسی در مرز دونین- کربنیفر منطبق است. نخستین افق‌های کربنیفر با واحدی از شیل‌های خاکستری دارای میان‌لایه‌های سنگ‌آهک فسیل‌دار آغاز می‌شود؛ این واحد مقادیر فراوانی از مرجان‌ها و بازوپایان بسیار ریز با حفظ‌شدگی بسیار خوب متعلق به کربنیفر پیشین دارد. مقایسۀ زیست‌چینه‌نگاری برش مطالعه‌شده با بایوزون‌های استاندارد جهانی ارائه‌شده برای گذر دونین- کربنیفر به شناسایی ناپیوستگی هم‌شیب در این مرز و نبود kockeli Zone از آخرین بایوزون‌های فامنین پسین منجر شد.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
جواد ربانی؛ مجید میرزایی عطاآبادی؛ الهام شاهسواری
چکیده
به‌منظور بازسازی محیط رسوبی دیرینۀ توالی‌های مارنی انتهای سازند قم، یک برش چینه‌شناسی سطح‌الارضی در منطقۀ جنوب زنجان مطالعه شد. این برش در منطقۀ زرین‌آباد شامل 135 متر توالی‌های مارنی و آهک رسی مربوط به بخش‌های انتهایی سازند قم است که روی توالی‌های کربناتۀ ضخیم‌لایۀ عضو F این سازند قرار گرفته‌اند. یک واحد ضخیم‌لایۀ تبخیری به‌طور ...
بیشتر
به‌منظور بازسازی محیط رسوبی دیرینۀ توالی‌های مارنی انتهای سازند قم، یک برش چینه‌شناسی سطح‌الارضی در منطقۀ جنوب زنجان مطالعه شد. این برش در منطقۀ زرین‌آباد شامل 135 متر توالی‌های مارنی و آهک رسی مربوط به بخش‌های انتهایی سازند قم است که روی توالی‌های کربناتۀ ضخیم‌لایۀ عضو F این سازند قرار گرفته‌اند. یک واحد ضخیم‌لایۀ تبخیری به‌طور ناگهانی روی توالی‌های یادشده قرار گرفته است که میتوان آن را به سازند قرمز بالایی نسبت داد. مطالعۀ 42 مقطع نازک میکروسکوپی از این توالیها به شناسایی و تفکیک 8 ریزرخساره منجر شد که مجموع این رخسارهها، محیط رسوبی شلف مرتبط با دریای آزاد (Non-rimmed shwlf) شامل زیرمحیطهای بخش‌های دور از ساحل شلف درونی، ریف، شیب قاره، بخش‌های انتهایی شیب قاره و شلف عمیق را برای این توالیها پیشنهاد می‌کند. بررسی نمودارهای فراوانی نسبی آلوکمها و تغییرات رخسارهای در مجاورت ستون چینه‌شناسی، چرخۀ نوسان افزایشی و کاهشی سطح آب دریا به‌طور نسبی در طول ستون چینه‌شناسی را نشان میدهد؛ این موضوع با نمودار جهانی نوسان‌های سطح آب دریا در این محدودۀ سنی منطبق است.
