مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
جهانبخش دانشیان؛ محبوبه سادات طباطبایی؛ علیرضا طهماسبی
چکیده
در این پژوهش زیست‌چینه‌نگاری نهشتههای الیگوسن سازند پابده در ناحیة بندرعباس بررسی شده است. بررسی توزیع روزن‌داران شناور در چهار برش سطحی و زیرسطحی (برش چمپه، چاههای سفید، بندلنگه و تفتان) به شناسایی مرز ائوسن/ الیگوسن و معرفی چهار بیوزون روزن‌داران شناور (Zone E16, Hantkenina alabamensis Highest- occurrence Zone, Zone O1. Pseudohastigerina naguewichiensis Highest-occurrence Zone, Zone ...
بیشتر
در این پژوهش زیست‌چینه‌نگاری نهشتههای الیگوسن سازند پابده در ناحیة بندرعباس بررسی شده است. بررسی توزیع روزن‌داران شناور در چهار برش سطحی و زیرسطحی (برش چمپه، چاههای سفید، بندلنگه و تفتان) به شناسایی مرز ائوسن/ الیگوسن و معرفی چهار بیوزون روزن‌داران شناور (Zone E16, Hantkenina alabamensis Highest- occurrence Zone, Zone O1. Pseudohastigerina naguewichiensis Highest-occurrence Zone, Zone O2. Turborotalia ampliapertura Highest- occurrence Zone, Zone O3. Dentoglobigerina sellii Partial- range Zone) برمبنای بیوزوناسیون جهانی در ناحیة بندرعباس منجر شده است. براساس مجموعة روزن‌داران و بیوزوناسیون مرتبط با آنها، سن روپلین برای نهشتههای الیگوسن سازند پابده در این منطقه پیشنهاد می‌شود. با مقایسه و مطابقت بیوزونهای برشهای مطالعهشده، گسترش جانبی نهشتههای الیگوسن سازند پابده در ناحیة بندرعباس بررسی شده است.
مقاله پژوهشی
میکروفاسیس
رقیه فلاح بگتاش؛ محمد حسین آدابی؛ عباس صادقی؛ احسان ده یادگاری
چکیده
کربنات‌های سازند جهرم به سن ائوسن و سازند آسماری به سن الیگوسن- میوسن، مخازن میدان خشت را در ناحیة فارس واقع در حوضة فورلندی زاگرس تشکیل می‌دهند. در این پژوهش ویژگی‌های مخزنی بخش بالایی سازند جهرم در میدان خشت براساس تلفیق نتایج آنالیز رخساره‌ای و ویژگی‌های دیاژنزی نمونه‌ها در چهارچوب تخلخل و تراوایی بررسی شده است. سازند جهرم ...
بیشتر
کربنات‌های سازند جهرم به سن ائوسن و سازند آسماری به سن الیگوسن- میوسن، مخازن میدان خشت را در ناحیة فارس واقع در حوضة فورلندی زاگرس تشکیل می‌دهند. در این پژوهش ویژگی‌های مخزنی بخش بالایی سازند جهرم در میدان خشت براساس تلفیق نتایج آنالیز رخساره‌ای و ویژگی‌های دیاژنزی نمونه‌ها در چهارچوب تخلخل و تراوایی بررسی شده است. سازند جهرم در پهنة فارس با لیتولوژی غالب آهکی در یک رمپ کربناته با تغییرات زیاد در ویژگی‌ها و کیفیت مخزنی نهشته شده است. بررسی‌های پتروگرافی به شناسایی پنج ریزرخسارة کربناته منجر شد. پنج گروه سنگی در چاه خشت-2 با در نظر گرفتن کنترل‌کننده‌های اولیه و ثانویه در توزیع نوع و اندازة منافذ شناسایی شد. از گونة سنگی 1 به سمت گونة سنگی 5، کیفیت مخزنی افزایش می‌یابد. دیاژنز به دو صورت افزاینده و کاهندة تخلخل و تراوایی بر کیفیت مخزنی تأثیر گذاشته است. کراس پلات تخلخل و تراوایی همراه با بررسی‌های پتروگرافی مقاطع نازک نشان می‌دهد توسعة سیمان انیدریتی به‌صورت فراگیر و تراکم، بیشترین تأثیر را بر کاهش کیفیت مخزنی داشته‌اند؛ در حالی که دولومیتی‌شدن، شکستگی و انحلال نومولیتس‌ها نقش مهمی در افزایش کیفیت مخزنی ایفا کرده‌اند؛ بنابراین ویژگی‌های کلی مخزن جهرم در میدان خشت، عمدتاً با ویژگی‌های دیاژنتیکی شکل گرفته است. استفاده از نرم‌افزار سیکلولاگ در چاه خشت-2 و چاه کمکی خشت-3 به شناسایی دو چرخة رسوبی برای سازند جهرم منجر شد. روند منفی منحنی تغییر طیفی (پایین‌آمدن سطح آب دریا) در چرخة رسوبی دوم دربرگیرندة بخش بالایی سازند جهرم (توالی مطالعهشده) است که کیفیت مخزنی متوسط تا بالایی دارد.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
علی بهرامی؛ مهدی یزدی؛ سید محمود حسینی نژاد
چکیده
برش چلچلی در حدود 70کیلومتری شمال غرب شاهرود در مسیر جادة شاهرود- گرگان (توسکستان) و حدود 5کیلومتری شرق روستای چهارباغ برای بررسی گذر دونین- کربنیفر و تغییرات فونای کنودونتی ارزیابی شد. ضخامت رخنمون بررسی‌شده، 397 متر و شامل 182 متر از بخش بالایی سازند خوش ییلاق و 215 متر از سازند مبارک است که درمجموع 11 واحد سنگی تفکیک و تعداد 40 نمونه به وزن ...
بیشتر
برش چلچلی در حدود 70کیلومتری شمال غرب شاهرود در مسیر جادة شاهرود- گرگان (توسکستان) و حدود 5کیلومتری شرق روستای چهارباغ برای بررسی گذر دونین- کربنیفر و تغییرات فونای کنودونتی ارزیابی شد. ضخامت رخنمون بررسی‌شده، 397 متر و شامل 182 متر از بخش بالایی سازند خوش ییلاق و 215 متر از سازند مبارک است که درمجموع 11 واحد سنگی تفکیک و تعداد 40 نمونه به وزن حدود 4- 5 کیلوگرم عمدتاً از واحدهای سنگ آهک برداشت شد. با آماده‌سازی و بررسی نمونه‌های مطالعهشده، 340 عنصر کنودونتی به دست آمد که به شناسایی 47 گونه و زیرگونه متعلق به 16 جنس و تفکیک 15 زیست‌زون کنودونتی از فامنین پیشین تا تورنزین پسین منجر شد. شناسایی گونههای کنودونتیAlternognathus, Bispathodus, Branmehla, Clydagnathus, Gnathodus, Icriodus, Mehlina, Palmatolepis, Polygnathus, Neoplygnathus, Protognthodus, Pseudopolygnathus, Scaliognathus, Doliognathus, Siphonodella and Scaphignathus که از گونههای جهان‌گستر و شاخص در مطالعة فامنین- تورنزین هستند، به تعیین محدودة سنی 12 زیست‌زون از فامنین پیشین تا فامنین پسین (Upper Palmatolepis triangularis Zone to Bispathodus ultimus Zone) برای بخش بالایی سازند خوش ییلاق و تعیین محدودة 3 زیست‌زون از تورنزین پیشین تا تورنزین پسین (?Protognathodus kockeli Zone to Scaliognathus anchoralis-Doliognathus latus zone ) برای بخش مطالعهشده از سازند مبارک انجامید. حضور افق‌های نازک شیل تیره در زیر گذر DC و همراهی آنها با کنودونت‌های دور از ساحل نظیر بیسپاتودیدها و پالماتولپیدها، حاکی از افزایش سطح آب به بالاترین تراز تا نزدیک به انتهای فامنین پسین است؛ در ادامه حضور 8- 10 متر ماسه‌سنگ‌های کوارتز آرنایتی دارای چینه‌بندی متقاطع و فاقد فونای کنودونتی ناشی از پس‌روی سطح آب دریا و ورود مواد آواری به حوضه، شاهدی بر تغییرات زیستی و سنگی در حادثة هنگنبرگ در برش چلچلی است. در شروع تورنزین، افزایش تدریجی و دوبارة پلی‌گناتیدها، پروتوگناتوئیدها و سایفونودلیدها نیز که در ادامه با گناتوئیدهای دور از ساحل جایگزین میشوند، حاکی از پیشروی دوبارة سطح آب پس از حادثة هنگنبرگ است.
مقاله پژوهشی
ژئوشیمی رسوبی
سیده عالیه میرحسینی؛ قاسم نباتیان؛ افشین زهدی؛ آرمین سلسانی
چکیده
منطقة قزلجه در 70کیلومتری شمال غرب زنجان در بخش شمال شرق ماه‌نشان واقع شده است. واحدهای سنگی رخنمون‌یافته در این منطقه شامل سازند قرمز زیرین، سازند قم و سازند قرمز بالایی است که سازند قرمز بالایی، هدف این پژوهش است. براساس مطالعات صحرایی و پیمایش‌های صورت‌گرفته در منطقه، سازند قرمز بالایی در این منطقه 750 متر ضخامت دارد که شامل 250 ...
بیشتر
منطقة قزلجه در 70کیلومتری شمال غرب زنجان در بخش شمال شرق ماه‌نشان واقع شده است. واحدهای سنگی رخنمون‌یافته در این منطقه شامل سازند قرمز زیرین، سازند قم و سازند قرمز بالایی است که سازند قرمز بالایی، هدف این پژوهش است. براساس مطالعات صحرایی و پیمایش‌های صورت‌گرفته در منطقه، سازند قرمز بالایی در این منطقه 750 متر ضخامت دارد که شامل 250 متر واحدهای تبخیری با میان‌لایه‌های مارن در پایین و تناوبی از رسوبات مارنی با میان‌لایه‌هایی از ماسه‌سنگ‌های خاکستری تا قهوه‌ای با ضخامت 500 متر در بخش بالایی است. با استفاده از مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی ماسه‌سنگ‌های بخش میانی سازند قرمز بالایی نام‌گذاری، تعیین جایگاه تکتونیکی، منشأ ماسه‌سنگ‌ها و آب‌وهوای دیرینة این سازند مشخص می‌شود. براساس مطالعات میکروسکوپی، اندازة ذرات تشکیل‌دهندة نمونه‌های بررسی‌شده در حد ماسه‌سنگ خیلی ریز تا گراول است. این ماسه‌سنگ‌ها جهت‌یافتگی ضعیفی دارند و ازنظر پارامتر جورشدگی، خوب تا ضعیف و ازنظر گردشدگی، نیمه‌زاویه‌دار تا زاویه‌دار هستند. با توجه به پارامترهای جورشدگی و گردشدگی و همچنین مقادیر رس، این ماسه‌سنگ‌ها ازنظر بلوغ بافتی ایمچور و گاه ساب‌مچور هستند. با توجه به درصد فراوانی اجزای تشکیل‌دهنده و براساس تقسیم‌بندی ماسه‌سنگ‌ها به روش فولک، بخش میانی سازند قرمز بالایی در منطقة قزلجه از نوع لیت‌آرنایت (سدآرنایت) و فلدسپاتیک‌لیت‌آرنایت با ترکیب میانگین Q38F15Rf47 است. مطالعات ژئوشیمیایی بیان‌کنندة منشأگرفتن ماسه‌سنگ‌های بررسی‌شده از سنگ‌های آذرین حد واسط تا فلسیک است که در موقعیت‌های تکتونیکی حاشیة فعال قاره‌ای تشکیل شده‌اند. به‌علاوه اثر هوازدگی حاکی از آب‌وهوای خشک و نیمه‌خشک در زمان ته‌نشینی است.
مقاله پژوهشی
چینه نگاری سکانسی
نواب خدائی؛ پیمان رضائی؛ جواد هنرمند؛ ایرج عبدالهی فرد
چکیده
سازند ایلام با سن کنیاسین؟- سانتونین از مخازن نفتی مهم دشت آبادان محسوب می‌شود؛ با‌وجوداین، شناخت جامعی از ویژگی‌های زمین‌شناسی و عوامل کنترل‌کنندۀ کیفیت مخزنی این سازند وجود ندارد. در پژوهش حاضر، سازند ایلام با استفاده از تلفیق نتایج توصیف مغزه‌ها، مطالعۀ مقاطع نازک میکروسکوپی و نمودارهای پتروفیزیکی از دیدگاه ویژگی‌های رخساره‌ای، ...
بیشتر
سازند ایلام با سن کنیاسین؟- سانتونین از مخازن نفتی مهم دشت آبادان محسوب می‌شود؛ با‌وجوداین، شناخت جامعی از ویژگی‌های زمین‌شناسی و عوامل کنترل‌کنندۀ کیفیت مخزنی این سازند وجود ندارد. در پژوهش حاضر، سازند ایلام با استفاده از تلفیق نتایج توصیف مغزه‌ها، مطالعۀ مقاطع نازک میکروسکوپی و نمودارهای پتروفیزیکی از دیدگاه ویژگی‌های رخساره‌ای، محیط رسوبی و چارچوب چینه‌نگاری سکانسی بررسی شد؛ ازاین‌رو، درمجموع 280 متر مغزه و 620 مقطع نازک از چهار چاه کلیدی در سه میدان نفتی دشت آبادان استفاده شد. یافته‌های مطالعه‌های رخساره‌ای به شناسایی 12 ریزرخسارۀ کربناته در چهار کمربند رخساره‌ای لاگون، شول، بخش کم‌ژرفا و ژرف دریای باز و دو رخسارۀ آواری (شیل) مرتبط با محیط لب‌شور و بخش کم‌ژرفای پلت‌فرم منجر شدند که در پلت‌فرمی از نوع رمپ کربناته نهشته شده‌اند. نتایج تحلیل فراوانی مجموعه‌های رخساره‌ای و تغییرات نمودارهای پتروفیزیکی نشان می‌دهند حوضۀ رسوبی به‌سمت شرق ژرف می‌شود. بر اساس شناسایی مرزهای سکانسی و سطح حداکثر غرقابی، یک سکانس ردۀ سوم در توالی مطالعهشده معرفی و با استفاده از نمودارهای پتروفیزیکی در چاههای مطالعهشده انطباق داده شد. سطح حداکثر غرقابی منطبق بر مقادیر زیاد نمودار گاما و نیز توسعۀ رخساره‌های دریای باز شناسایی شد.
مقاله پژوهشی
زیست چینه نگاری
سعیده سنماری؛ بهزاد سعیدی رضوی
چکیده
در این مطالعه نانوفسیلهای آهکی بخش فوقانی سازند گورپی و بخش تحتانی سازند پابده در برش پره نوبر واقع در شمال غرب شیراز مورد بررسی قرار گرفت. ستبرای محدوده برداشت شده در برش مورد مطالعه 41 متر است. در این برش، بخش فوقانی سازند گورپی اساساً از لیتولوژی شیل و آهک آرژیلی و بخش تحتانی سازند پابده از رخساره شیل تشکیل شده است. در این مطالعه ...
بیشتر
در این مطالعه نانوفسیلهای آهکی بخش فوقانی سازند گورپی و بخش تحتانی سازند پابده در برش پره نوبر واقع در شمال غرب شیراز مورد بررسی قرار گرفت. ستبرای محدوده برداشت شده در برش مورد مطالعه 41 متر است. در این برش، بخش فوقانی سازند گورپی اساساً از لیتولوژی شیل و آهک آرژیلی و بخش تحتانی سازند پابده از رخساره شیل تشکیل شده است. در این مطالعه 32 گونه و 22 جنس از نانوفسیلهای آهکی شناسایی شد. مطابق با اولین ظهور و آخرین حضور گونههای شاخص و ثبت حوادث زیستی، دو بیوزونNephrolithus frequens Zone (CC26/ UC20dTP) وMarkalius inversus Zone (NP1) از بخش فوقانی سازند گورپی و زونهایFasciculithustympaniformis Zone (NP5), Heliolithus kleinpellii Zone (NP6) از بخش تحتانی سازند پابده برای اولین بار در برش مورد مطالعه گزارش میشوند. در نتیجه این مطالعه و بر اساس زونهای تعیین شده، سن بخش فوقانی سازند گورپی، اواخر ماسترشتین پسین-دانین پیشین و سن بخش تحتانی سازند پابده، پالئوسن میانی/سلاندین تعیین گردید. بنابراین بر پایه داده های نانوفسیلی مرز بین دو سازند، ناپیوسته تعیین گردید. علاوه بر این مرز کرتاسه-پالئوژن بصورت پیوسته در بخش بالایی سازند گورپی قرار دارد. در محدوده این مرز کاهش بارز گونههای نانوفسیلی کرتاسه، همراه با افزایش گونه Thoracosphaera operculataو ظهور گونههای پالئوسن ثبت شد. علاوه بر این، شرایط حاکم بر حوضه رسوبی که بخشی از تتیس شرقی است با شناسایی گونههای شاخص نانوفسیلهای آهکی مشخص شد بطوری که حضور گونهها موید شرایط آب و هوایی گرم در زمان رسوبگذاری نهشتههای مذکور در این بخش از ایران است.
