علی کدخدائی ایلخچی؛ حسین رحیم پور بناب؛ سید رضا موسوی حرمی؛ حسین رحیم پور بناب؛ رحیم کدخدایی ایلخچی
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 1-26
چکیده
چکیده فرآیندهای دیاژنزی مختلفی کیفیت مخازن کربناته دالان بالایی و کنگان در میدان پارس جنوبی را تحت تاثیر قرار داده است. از جمله مهمترین این فرآیندها تشکیل سیمان انیدریت است که بصورت لایهای، پویکیلوتوپیک، پرکننده تخلخل و فراگیر، ندولی و بلورهای پراکنده، پرکننده شکستگی و رگچهای گسترش یافته است. این بافتها طی مراحل ...
بیشتر
چکیده فرآیندهای دیاژنزی مختلفی کیفیت مخازن کربناته دالان بالایی و کنگان در میدان پارس جنوبی را تحت تاثیر قرار داده است. از جمله مهمترین این فرآیندها تشکیل سیمان انیدریت است که بصورت لایهای، پویکیلوتوپیک، پرکننده تخلخل و فراگیر، ندولی و بلورهای پراکنده، پرکننده شکستگی و رگچهای گسترش یافته است. این بافتها طی مراحل مختلف دیاژنزی بصورت جانشینی و نیز پرکننده تخلخل انواع رخسارهها را به درجات متفاوتی متاثر ساختهاند. نتایج این مطالعه نشان میدهد که سیمان انیدریت عمدتاً در رخسارههای دولومیتی تشکیل شده و در رخساره های آهکی بصورت پراکنده و خیلی اندک است و لذا تاثیری بر کیفیت مخزنی آنها نداشته است. این امر همچنین بیانگر تاثیر شورابههای غنی از سولفات در فرآیند دولومیتی شدن میباشد.از بین بافتهای مختلف انیدریت، نوع پرکننده تخلخل و فراگیر بیشترین تاثیر را بر کیفیت مخزنی داشته است و با گسترش در رخسارههای دولوگرینستونی و دولوپکستونی دانهپشتیبان و پرکردن تمامی فضاهای خالی طی تدفین کم عمق کیفیت مخزنی آنها را به شدت کاهش داده است. اما از طرفی با توجه به انحلالپذیری این نوع سیمان، در مراحل بعدی دیاژنز و ایجاد تخلخل ثانویه، کیفیت مخزنی آنها بهبود یافته است. بطور کلی گسترش سیمان انیدریت بصورت بافتهای مختلف توسط سه عامل بافت رسوبی اولیه، حضور سیالات شور غنی از سولفات و فرآیندهای دیاژنزی بعدی(انحلال و شکستگی) کیفیت مخازن کربناته دالان بالایی و کنگان را کنترل نموده است.
عزیزاله طاهری؛ حسن سرادقی
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 27-40
چکیده
به منظور تفسیر رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سروک (به سن آلبین پسین-سنومانین در ناحیه مورد مطالعه) در منطقه جنوب غرب بروجن، یک برش چینه شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تغییرات رخساره ای و خصوصیات سنگ شناختی هشت ریز رخساره متفاوت تشخیص داده شد که در چهار محیط رسوبی پهنه جزر و مدی، لاگون، سد و دریای باز نهشته ...
بیشتر
به منظور تفسیر رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سروک (به سن آلبین پسین-سنومانین در ناحیه مورد مطالعه) در منطقه جنوب غرب بروجن، یک برش چینه شناسی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تغییرات رخساره ای و خصوصیات سنگ شناختی هشت ریز رخساره متفاوت تشخیص داده شد که در چهار محیط رسوبی پهنه جزر و مدی، لاگون، سد و دریای باز نهشته شده اند. با توجه به رخساره های معرفی شده و شواهد صحرایی رسوبگذاری سازند سروک در منطقه مورد مطالعه در یک رمپ کربناته صورت گرفته است. سه سکانس رسوبی درجه 3 در سازند سروک بر اساس روند عمیق و کم عمق شدگی تشخیص داده شده است. بخش بالایی سازند کژدمی نشانگر دسته رسوبی پیشرونده TST سکانس اول میباشد. مرز بین سازند کژدمی و سازند سروک به عنوان mfs و بخش قاعده ای سازند سروک به عنوان HST سکانس اول در نظر گرفته شده است. سکانس دوم به سن سنومانین بوده و در بر گیرنده بخش میانی سازند سروک است. این سکانس با انباشتگی عمودی رخسارههای تالاب مشخص میشود. سکانس سوم به سن سنومانین میانی، رسوبات بخش بالایی سازند سروک را در بر می گیرد. دسته رسوبیTST از رخسارههای سد و دریای باز تشکیل شده است. سنگهای تشکیل دهنده HST عمدتا از رخساره های تالاب تشکیل گردیدهاند. مرز بین سکانس سوم و سازند گورپی با ناپیوستگی نوع 1 مشخص میگردد.
بهرام علیزاده؛ مرضیه فولادوند
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 41-52
چکیده
در این مطالعه مدلسازی حرارتی توسط نرم افزار مدلسازی پارس (Pars Basin Modeler, PBM) که اطلاعات چینه شناسی، گرادیان ژئوترمال حال و دمای سطحی فعلی به آن ارائه شده است، انجام و به دنبال آن کالیبراسیون مدل به کمک دادههای پیرولیز راک ایول و انعکاس ویترینایت صورت پذیرفت. مدل‌های Tmax و Easy RO% نشان دهنده ورود سازندهای گورپی، لافان و کژدمی ...
بیشتر
در این مطالعه مدلسازی حرارتی توسط نرم افزار مدلسازی پارس (Pars Basin Modeler, PBM) که اطلاعات چینه شناسی، گرادیان ژئوترمال حال و دمای سطحی فعلی به آن ارائه شده است، انجام و به دنبال آن کالیبراسیون مدل به کمک دادههای پیرولیز راک ایول و انعکاس ویترینایت صورت پذیرفت. مدل‌های Tmax و Easy RO% نشان دهنده ورود سازندهای گورپی، لافان و کژدمی به ابتدا و سازند گدوان به انتهای پنجره نفتی است. با افزایش ضخامت آغاجاری به خصوص در یال ها و به دنبال آن عمق تدفین بیشتر، سازند پابده در چاه شماره 6 وارد پنجره نفتی شده است. نتایج مدلسازی حرارتی افزایش جریانهای حرارتی تا سقف mW/m280 را در مرکزمیدان به دلیل عبور گسل خارک میش نشان میدهد. از طرف دیگر زایش نفت سازند گدوان قبل، کژدمی همزمان و سازندهای پابده، گورپی و لافان بعد از تشکیل نفتگیرها صورت گرفته است. مدل مورد مطالعه تجمع هیدروکربن در مخازن آسماری، بنگستان و خامی را از یک طرف و 200 متر فرسایش سازند آغاجاری را از طرف دیگر و همچنین افزایش ضخامت اولیه سازند آغاجاری در یالها که خود بیانگر تهنشست آغاجاری همزمان با کوهزایی است را پیشنهاد میکند.
پریسا غلامی؛ محمد حسین آدابی
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 51-72
چکیده
سازند سروک، با سن کرتاسه میانی (آلبین-تورونین)، در حوضه زاگرس و در جنوب غربی ایران گسترش دارد و به طور عمده از کربنات و مقدار کمتری شیل و مارن تشکیل شده است. این سازند دومین سنگ مخزن کربناته مهم در منطقه زاگرس است. برای بررسی تأثیر فرایندهای دیاژنزی و تغییرات ژئوشیمیایی عناصر فرعی بر خصوصیات مخزنی سازند سروک، از دادههای پتروگرافی ...
بیشتر
سازند سروک، با سن کرتاسه میانی (آلبین-تورونین)، در حوضه زاگرس و در جنوب غربی ایران گسترش دارد و به طور عمده از کربنات و مقدار کمتری شیل و مارن تشکیل شده است. این سازند دومین سنگ مخزن کربناته مهم در منطقه زاگرس است. برای بررسی تأثیر فرایندهای دیاژنزی و تغییرات ژئوشیمیایی عناصر فرعی بر خصوصیات مخزنی سازند سروک، از دادههای پتروگرافی 391 مقطع نازک و آنالیز ژئوشیمیایی 40 نمونه پودر استفاده شده است. به طور کلی دیاژنز اولیه دریایی شامل میکریتی شدن، آشفتگی زیستی و تشکیل سیمان های شعاعی فیبری و سینتکسیال و تخلخل بین ذرهای توسعه یافته است. دیاژنز متائوریکی عبارتند از: سیمان سینتکسیال شفاف و دروزی و تشکیل تخلخل قالبی و حفرهای. فرایندهای دیاژنز ثانویه (در مراحل تدفین کمعمق و عمیق)، دولومیتی شدن، استیلولیتی شدن، سیمان پوئی کیلوتوپیک، تشکیل شکستگیها و به مقدار کمتری تخلخل حفرهای و قالبی را در برمیگیرد. مطالعات پتروگرافی و عناصر فرعی (Sr، Mn و Na) نشان میدهد که کانیشناسی اولیه کربنات، آراگونیتی بوده است. مطالعات ژئوشیمیایی نشاندهنده این است که این کربناتها تحتتأثیر دیاژنز متائوریکی در یک سیستم بسته قرار گرفتهاند و تغییرات عناصر فرعی ثابت میکند که با استفاده از تغییر مقادیر Sr و Mn میتوان رخسارههای مختلف را از یکدیگر جدا نمود.
رضا بهبهانی؛ حسن محسنی؛ سعید خدابخش؛ زهره آتشمرد
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 73-96
چکیده
سازند پابده در مناطق مورد مطالعه (در شمال غرب حوضه زاگرس و فروافتادگی دزفول شمالی) از تناوب سنگ آهک‌های نازک لایه تا ضخیم لایه (مادستون آهکی، وکستون، پکستون و گرینستون) و شیل‌های خاکستری روشن تا تیره که غنی از فرامینیفرهای پلانکتونیک هستند، تشکیل شده است. با توجه به ویژگی رخسارههای میکروسکوپی مطالعه شده و بررسی تغییرات ...
بیشتر
سازند پابده در مناطق مورد مطالعه (در شمال غرب حوضه زاگرس و فروافتادگی دزفول شمالی) از تناوب سنگ آهک‌های نازک لایه تا ضخیم لایه (مادستون آهکی، وکستون، پکستون و گرینستون) و شیل‌های خاکستری روشن تا تیره که غنی از فرامینیفرهای پلانکتونیک هستند، تشکیل شده است. با توجه به ویژگی رخسارههای میکروسکوپی مطالعه شده و بررسی تغییرات عمودی رخسارههای این سازند در برش تیپ، محیط رسوبی از یک رمپ بیرونی با رخساره های پلاژیک و شرایط احیایی تا کمی احیایی تدریجاً به یک رمپ میانی متاثر از توفان با رخسارههای پر انر‍‍ژ‍ی پشتههای االیتی و نهایتا" به یک لاگون (رمپ درونی) تحول یافته است که در آن توفان نقش بسزایی در فرایند های حمل و نقل رسوبات و ته نشینی آنها ایفاء نموده است. رخساره های توفانی با ساختمان های رسوبی ویژه خود از قبیل قاعده فرسایشی ، چینه بندی متقاطع پشته ای، دانه بندی تدریجی، لامیناسیون متقاطع ریپلی، ریپل مارک و تناوب لامینه های نازک رسوبات خرده های بیوکلاستی بر جای مانده با گل آهکی در رمپ میانی تشکیل شده است. بر اساس مطالعات مشابه صورت گرفته درشمال غرب حوضه زاگرس، محیط رسوبی سازند پابده از رمپ بیرونی با رخسارههای پلاژیک و توربیدایتی (میکروفاسیس‌های B4 و C4) و شرایط احیایی تا فقیر از اکسیژن (رخسارههای حاوی 5/2% TOC>) تدریجاً به یک رمپ میانی تحول یافته است که جریانات دریایی نقش بسزایی در فرایندهای حمل و نقل رسوبات و ته‌نشینی مجدد آنها ایفا نمودند.
جواد هنرمند؛ ایرج مداحی
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 97-114
چکیده
سازند سروک به سن کرتاسه (آلبین-تورونین)، در میدان نفتی آزادگان در جنوب غرب ایران از توالی ضخیمی از نهشته های کربناته تشکیل شده است. تلفیق مطالعات ماکرو- میکروسکوپی با نشانگرهای لرزه ای نشان می دهد که افق مخزنی بخش بالایی سازند سروک در میدان مورد مطالعه از 4 رخساره رسوبی تشکیل شده است. این رخساره ها که شامل (1) وکستون تا پکستون الیگوستجینیددار، ...
بیشتر
سازند سروک به سن کرتاسه (آلبین-تورونین)، در میدان نفتی آزادگان در جنوب غرب ایران از توالی ضخیمی از نهشته های کربناته تشکیل شده است. تلفیق مطالعات ماکرو- میکروسکوپی با نشانگرهای لرزه ای نشان می دهد که افق مخزنی بخش بالایی سازند سروک در میدان مورد مطالعه از 4 رخساره رسوبی تشکیل شده است. این رخساره ها که شامل (1) وکستون تا پکستون الیگوستجینیددار، (2) پکستون تا وکستون بایوکلاستی/اکینوئیدی ، (3) باندستون بایوکلاستی/رودیستی و (4) نهشته های کربناته پرکننده کانال می باشند، به ترتیب، در بخش عمیق دریای باز، بخش کم عمق دریای باز، برآمدگی یا سد کربناته و کانال نهشته شده اند. مقایسه رخساره های مذکور با نهشته های کربناته مشابه در نقاط دیگر نشان دهنده رسوبگذاری در یک رمپ کربناته می باشد. خارج شدن بخشی از پلاتفرم کربناته سازند سروک در اواخر سنومانین سبب گسترش نهشته های کربناته کانالی در منطقه مورد مطالعه شده است. کیفیت مخزنی بخش بالایی سازند سروک ارتباط نزدیکی با رخساره های رسوبی دارد به نحوی که عوامل دیاژنزی موثر بر تخلخل و تراوایی سازند نیز توسط رخساره کنترل شده است. رخساره های گل- پشتیبان بخش عمیق دریای باز (رخساره 1) به دلیل دانه ریز بودن و عدم تاثیر فرآیندهای دیاژنزی از تخلخل و تراوایی پائینی برخوردارند. در حالیکه رخساره های دانه–پشتیبان بخش های کم عمق تر دریای باز و برآمدگی های کربناته (رخساره های 2 و 3) بدلیل وجود فضاهای خالی بین دانه ای اولیه و تاثیر انحلال از کیفیت مخزنی نسبتا" بالایی برخوردارند.
این مطالعه بر فرآیندهای دیاژنزی که توسط رخساره های رسوبی کنترل شده و همچنین اهمیت آنها در پیش بینی بهتر توزیع تخلخل و تراوایی در مخازن هیدروکربوری اکتشافی و ازدیاد برداشت تاکید دارد. بنابراین بهتر است چنین مطالعه ای در سایر میادین نفتی و گازی و حوضه های رسوبی بکار گرفته شود.
مریم فتوت؛ غزل هاشمی حسینی؛ حسین رحیم پور بناب
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 115-136
چکیده
مخزن هیدروکربوری پرمین- تریاس سازندهای دالان- کنگان (هم‌ارز سازند خوف) میزبان اصلی مخازن گاز طبیعی در خلیج‌فارس هستند. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات رخسارهها در بخش دالان بالایی در میادین پارس‌جنوبی و سلمان است. برای بازسازی بهتر توزیع چینه‌نگاری و فضایی رخسارهها دو چاه انتخاب شد. آنالیز رخسارهها در چاه‌های مطالعه شده ...
بیشتر
مخزن هیدروکربوری پرمین- تریاس سازندهای دالان- کنگان (هم‌ارز سازند خوف) میزبان اصلی مخازن گاز طبیعی در خلیج‌فارس هستند. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات رخسارهها در بخش دالان بالایی در میادین پارس‌جنوبی و سلمان است. برای بازسازی بهتر توزیع چینه‌نگاری و فضایی رخسارهها دو چاه انتخاب شد. آنالیز رخسارهها در چاه‌های مطالعه شده نشان میدهد که توالی رسوبی شامل سنگ آهک، دولومیت و تبخیری است که در نواحی داخلی تا ابتدای بخشهای میانی یک رمپ کربناته هموکلینال نهشته شدهاند. مطالعه پتروگرافی مقاطع نازک منجر به شناسایی 15 میکروفاسیس و در نهایت 4 محیط مجزا شامل 1- سوپراتایدال (سبخا)، 2- لاگون، 3- پشتههای زیرآبی سدی و 4- دریای باز شده است. این بررسی نشان میدهد که رخسارهها در میدان سلمان در یک محیط کمعمقتر نسبت به پارس‌جنوبی نهشته شدهاند. بازسازی جغرافیای دیرینه پلیت عربی نشان میدهد که میدان سلمان و میادین مجاور آن حاصل تکتونیسم و بالاآمدگی نمک هستند. بنابراین تشکیل رخسارههای کمعمق تر در این میدان (نسبت به پارس‌جنوبی) ممکن است در ارتباط با این مسئله باشد.
حمیدرضا پاکزاد؛ محمد حسین مروت
دوره 27، شماره 1 ، بهار 1390، صفحه 137-154
چکیده
نهشته های آبرفتی حاشیه رودخانه زاینده رود با ضخامت 3-4 متر در محدوده قورتان – ورزنه،را نهشته های به طرف بالا ریز شونده گراولی، ماسه ای و گلی تشکیل می دهند.این نهشته ها شامل ده رخساره رسوبی گراول ماتریکس پشتیبان (Gmm)، گراول دانه پشتیبان (Gcm,Gci)، گراول دانه پشتیبان با لایه بندی افقی (Gh)، گراول با لایه بندی مسطح (Gp)، گراول با لایه بندی ...
بیشتر
نهشته های آبرفتی حاشیه رودخانه زاینده رود با ضخامت 3-4 متر در محدوده قورتان – ورزنه،را نهشته های به طرف بالا ریز شونده گراولی، ماسه ای و گلی تشکیل می دهند.این نهشته ها شامل ده رخساره رسوبی گراول ماتریکس پشتیبان (Gmm)، گراول دانه پشتیبان (Gcm,Gci)، گراول دانه پشتیبان با لایه بندی افقی (Gh)، گراول با لایه بندی مسطح (Gp)، گراول با لایه بندی عدسی (Gt)، ماسه با لایه بندی عدسی (St ) ماسه با لایه بندی مورب مسطح (Sp )، گل توده ای قرمز (Fm) و گل لامینه ایی با میان لایه های ماسه ایی (Fl)است.
هشت عنصر ساختاری کانال (CH)، نهشته های جریانی گراویته ای (SG)، خاکریز (LV)، کروس های پهن یا کانال های متروکه CS, FF(CH)))،اشکال بستر ماسه ای (SB)، صفحات ماسه ایی لامینه ای (LS) و رسوبات رشدی جانبی (LA) در بر گیرنده این رخساره ها هستند.
رخساره ها و ساختارهای رسوبی اکثراًدر یک سیستم رودخانه ای ماندری در شرایط آب و هوای خشک تا نیمه خشک ته نشین شده اند. وجود نهشته های مخروط افکنه در بخش پایینی توالی رسوبی بیانگر فعالیت رسوبگذاری دو فرآیند رسوبگذاری رودخانه ای-مخروط افکنه ای در این منطقه است.
