حسین هاشمی؛ نیما نظام وفا
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 1-16
چکیده
پالینولوژی و پالئواکولوژی سازند زکین، میدان گازی کیش، شمال خلیج فارس حسین هاشمی، دانشیار گروه زمینشناسی دانشکده علومزمین دانشگاه خوارزمی نیما نظاموفا، کارشناس ارشد دانشکده علومزمین دانشگاه خوارزمی * چکیده پالینوفلور نسبتاً متنوعی با حفظ شدگی ضعیف تا نسبتاً خوب شامل میکروفیتوپلانکتونها، اسپورهای ترایلت و ...
بیشتر
پالینولوژی و پالئواکولوژی سازند زکین، میدان گازی کیش، شمال خلیج فارس حسین هاشمی، دانشیار گروه زمینشناسی دانشکده علومزمین دانشگاه خوارزمی نیما نظاموفا، کارشناس ارشد دانشکده علومزمین دانشگاه خوارزمی * چکیده پالینوفلور نسبتاً متنوعی با حفظ شدگی ضعیف تا نسبتاً خوب شامل میکروفیتوپلانکتونها، اسپورهای ترایلت و مونولت، کریپتوسپورها، کیتینوزوآها و اسکلوکودونتها در رسوبات سازند زکین در برش چینهشناسی چاه کیش 2، میدان گازی کیش، شمال خلیج فارس وجود دارند. الگوی پراکندگی چینهشناسی میکروفیتوپلانکتونها و اسپورهای یافت شده منجر به شناسایی یک بیوزون تجمعی شده که به صورت غیررسمی تحت عنوان assemblage zone A نامگذاری شده است. نهشتههای مورد مطالعه با توجه به حضور پالینومورفهای دارای ارزش چینهشناسی نظیر Chomotriletes vedugensis , Cristatisporites triangulatus, Retusotriletes rugulatus, R. distinctus, R. triangulatus, Geminospora lemurata, Ancyrospora ancyrea, A. langii, Grandispora cornuta, G. inculta, Verrucosisporites polygonalis, Emphanisporites rotatus و همچنین عدم وجود گونههای شاخص فامنین مانند Retispora lepidophyta به اوایل دونین پسین (فرازنین) نسبت داده شدهاند. مقایسه پالینوفلور مورد مطالعه با پالینوفلورای تقریباً همزمان از سایر نقاط ایران و جهان حاکی از آن است که مجموعه مورد بررسی با مجموعههای گزارش شده از زاگرس، البرز، عربستان سعودی و استرالیا شباهت بیشتری دارد. بررسی نسبت میکروفیتوپلانکتونها به اسپورها و همچنین نسبت میکروفیتوپلانکتونهای دارای زوائد بلند به اشکال ساده (فاقد زائده) نشان میدهد که رسوبات سازند زکین در محیط دریایی کم عمق و حاشیه قارهای تشکیل شدهاند. قرابت اسپورهای شناسایی شده نشان میدهد در پوشش گیاهی اطراف حوضهرسوبی مذکور، Filicopsida و Lycopsida فراوانی نسبی بیشتری داشتند.
محسن یزدی مقدم؛ علیرضا عاشوری؛ امیرمحمد جمالی؛ محجوبه کشمیری؛ ابراهیم قاسمی نژاد؛ علیرضا عاشوری
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 17-33
چکیده
این مطالعه به بررسی توالی رسوبات کرتاسه زیرین شامل سازندهای سرچشمه و سنگانه در خاور منطقه کپه داغ ( برش چینهشناسی باغک) از نقطه نظر پالینولوژیکی میپردازد. بر اساس مطالعات انجام شده ، 25 جنس و 31 گونه داینوفلاژله شناسایی گردید. با توجه به داینوفلاژلههای شناسایی شده و با استفاده از مطالعه فرامینیفرهای موجود در این برش سن بارمین پسین-آپتین ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی توالی رسوبات کرتاسه زیرین شامل سازندهای سرچشمه و سنگانه در خاور منطقه کپه داغ ( برش چینهشناسی باغک) از نقطه نظر پالینولوژیکی میپردازد. بر اساس مطالعات انجام شده ، 25 جنس و 31 گونه داینوفلاژله شناسایی گردید. با توجه به داینوفلاژلههای شناسایی شده و با استفاده از مطالعه فرامینیفرهای موجود در این برش سن بارمین پسین-آپتین پیشین برای سازند سرچشمه و سن آپتین میانی- آلبین میانی برای سازند سنگانه در برش چینهشناسی باغک تعیین گردید. تجمع داینوفلاژلههای شناسایی شده در برش مورد مطالعه با بخشی از بیوزون Odontochitina operculata zone انطباق دارند. بررسی سه گروه اصلی از عناصر پالینولوژیکی (فیتوکلاستها، پالینومورفهای دریایی و مواد آلی فاقد ساختمان) و نتایج حاصل از مطالعه آماری فاکتورهای مؤثر بر درجه حفظ شدگی مواد ارگانیکی مانند فاکتور حفاظت از مواد ارگانیکی (Lability) و نسبت پالینومورف های دریایی به AOM و همینطور نسبت AOM شفاف به AOM تیره نشان می دهد نرخ رسوبگذاری و میزان اکسیژن محیط متغیر بوده و از سمت سازند سرچشمه به سمت سازند سنگانه عمق محیط افزایش یافته و شرایط کم انرژی تر و آرام تر و با میزان کمتری از اکسیژن بر محیط رسوبی غالب گشته است. داینوفلاژله های شاخص محیط رسوبی نیز نشان می دهند که سازندهای سرچشمه و سنگانه در محیط نرتیک داخلی تا نرتیک خارجی نهشته شده اند.
زینب علینیایی؛ مهرداد پسندی؛ حمیدرضا پاکزاد
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 35-46
چکیده
حوضه پلایای گاوخونی واقع در جنوب شرق اصفهان از دو محیط دلتایی و دریاچه پلایایی تشکیل شده است. این پلایا شامل پهنه های ماسهای، گلی و نمکی است. در غرب پلایا تپههای ماسهای گسترش دارند. اجزای تشکیلدهنده رسوبات ماسهای بادی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ماسه سنگ و کانیهای کوارتز ...
بیشتر
حوضه پلایای گاوخونی واقع در جنوب شرق اصفهان از دو محیط دلتایی و دریاچه پلایایی تشکیل شده است. این پلایا شامل پهنه های ماسهای، گلی و نمکی است. در غرب پلایا تپههای ماسهای گسترش دارند. اجزای تشکیلدهنده رسوبات ماسهای بادی را خرده سنگهای آندزیت، داسیت، توف، گرانیت، شیست، گنیس، سنگ آهک فسیلدار، ماسه سنگ و کانیهای کوارتز و فلدسپات تشکیل میدهند. کانیهای سنگین این رسوبات شامل هورنبلند، پیروکسن، اپیدوت، زیرکن، گارنت، اسپینل، ایدوکراز، تورمالین، بیوتیت، ولاستونیت، مگنتیت، هماتیت، گوتیت و پیریت میباشند. اغلب رسوبات ماسهای توسط رودخانه دائمی زایندهرود و از شمال منطقه به این حوضه وارد شده و تحت تأثیر جریان باد تشکیل پهنهها و تپههای ماسهای را دادهاند. متوسط غلظت فلزات سنگین مورد بررسی در رسوبات ماسهای بادی بر حسب ppm به ترتیب فراوانی بهصورت منگنز (99/319)، استرانسیم (55/240)، سرب (67/32)، روی (93/24)، نیکل (14/19)، مس (25/7) ، نقره (15/6)، کبالت (72/5) و کادمیم (39/3) است. توزیع این عناصر سنگین در رسوبات با عواملی نظیر بافت رسوبات و ترکیب ذرات تشکیلدهنده ارتباط زیادی دارد. هر چه ذرات ماسه دانه ریزتر میشوند، به علت افزایش کانیهای سنگین از قبیل هورنبلند، پیروکسن، گارنت و بیوتیت که عمدتاّ منشأ آذرین دارند، میزان تمرکز نسبی عناصر سنگین در این رسوبات نیز افزایش مییابد. با کاهش کانیهای هورنبلند، پیروکسن و بیوتیت به طرف جنوب پلایا، میزان تمرکز مس و روی کاهش مییابد. افزایش غلظت عناصر سرب، منگنز، کادمیوم، استرانسیم و نقره به طرف جنوب پلایا ارتباط مستقیمی با فراوانی ذرات آهک دارد. تغییرات غلظت کبالت از شمال به جنوب متناسب با افزایش و یا کاهش کانیهای سنگین مانند آمفیبول، پیروکسن، مگنتیت، پیریت و کالکوپیریت است. فاکتور غنیشدگی فلزات سنگین در رسوبات مورد بررسی نشان میدهد که عناصر کادمیوم و نقره دارای غنیشدگی فوقالعاده زیاد بوده و عناصر Sr, Co غنیشدگی زیاد دارند. غنیشدگی عناصر Ni و Pb متوسط میباشد و عناصر Cu, Mn و Zn در همه نمونهها غنیشدگی کم دارند .
فرح جلیلی؛ ناصر رئیس السادات؛ مهنازالسادات امیرشاهکرمی؛ غلامرضا میراب شبستری
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 47-61
چکیده
به منظور مطالعات زیست چینهنگاری نهشتههای کرتاسه بالایی (کامپانین بالایی- ماستریشتین) یک برش واقع در 50 کیلومتری شمال بیرجند و در مجاورت روستای شوشود به ضخامت 740 متر اندازهگیری و نمونهبرداری گردیده است. مرز بالایی با یک قاعده کنگلومرایی و به صورت ناپیوسته است. برش مورد نظر بیشتر از سنگ آهک، سنگ آهک بایوکلاستی، سنگ آهک ماسهای ...
بیشتر
به منظور مطالعات زیست چینهنگاری نهشتههای کرتاسه بالایی (کامپانین بالایی- ماستریشتین) یک برش واقع در 50 کیلومتری شمال بیرجند و در مجاورت روستای شوشود به ضخامت 740 متر اندازهگیری و نمونهبرداری گردیده است. مرز بالایی با یک قاعده کنگلومرایی و به صورت ناپیوسته است. برش مورد نظر بیشتر از سنگ آهک، سنگ آهک بایوکلاستی، سنگ آهک ماسهای و ماسهسنگ تشکیل شده است. تعداد 32 جنس و 47 گونه از فرامینیفرها شناسایی شده است. براساس مجموعه فرامینیفرهای شناسایی شده 3 بیوزون در این برش پیشنهاد شد: 1- Globotruncanita stuarti Interval Zone (upper Campanian) 2- Bolivinoides draco draco Interval Zone (lower Maastrichtian) 3-Siderolites-Omphalocyclus Assemblage Zone (upper Maastrichtian) براساس جنس و گونههای شناسایی شده برای برش شوشود، سن کامپانین- ماستریشتین پیشنهاد میگردد. علاوه بر این بر روی مجموعه منتسب به کرتاسه بالایی رسوبات با سن ائوسن نهشته شده است، که نشانه ناپیوستگی ماستریشتین به ائوسن میباشد. بررسی لیتواستراتیگرافی نهشتههای کرتاسه بالایی در شرق ایران نشان میدهد یک کم عمق شدگی در حوضه رسوبی اتفاق افتاده است که وجود فرامینیفرهای بنتیک و واحدهای آواری نشانه آن است. اگرچه در قسمتهایی نیز وجود فرامینیفرهای پلانکتونی میتواند علت بر عمق بیشتر باشد. این کاهش عمق میتواند مرتبط با جایگیری افیولیتهای شرق ایران و شروع اثرات فاز کوهزایی لارامید باشد که در مرز کرتاسه- ترشیاری منجر به ایجاد ناپیوستگی گردیده است.
محمود حسینی نژاد؛ فرشید یوسفی مقدم؛ محسن علامه
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 63-80
چکیده
سازند سرچشمه یکی از واحدهای سنگ چینه ای حوضهرسوبی کپه داغ است. این سازند در برشهای مختلف از شرق تا غرب حوضهرسوبی کپه داغ دارای ضخامتهای متفاوتی میباشد. به منظور تعیین محیط دیرینه و پالینوفاسیس این سازند و مقایسه آنها، سازند سرچشمه در دو برش روستای جورق و شیخ مورد بررسی قرار گرفت. سازند سرچشمه عمدتاً دارای لیتولوژی مارن ...
بیشتر
سازند سرچشمه یکی از واحدهای سنگ چینه ای حوضهرسوبی کپه داغ است. این سازند در برشهای مختلف از شرق تا غرب حوضهرسوبی کپه داغ دارای ضخامتهای متفاوتی میباشد. به منظور تعیین محیط دیرینه و پالینوفاسیس این سازند و مقایسه آنها، سازند سرچشمه در دو برش روستای جورق و شیخ مورد بررسی قرار گرفت. سازند سرچشمه عمدتاً دارای لیتولوژی مارن و شیل های تیره و خاکستری رنگ به همراه میان لایه هایی نازک از سنگ آهک اربیتولیندار در هر دو برش می باشد. در برش چینه شناسی جورق 33 گونه مربوط به 25 جنس و در برش شیخ 31 گونه مربوط به 28 جنس از داینوفلاژلهها شناسایی شد و بر مبنای آنها سن آپتین برای سازند سرچشمه در هر دو برش تعیین گردید. براساس مطالعات انجام شده بر روی اسلایدهای پالینولوژیکی به طور کلی 3 پالینوفاسیس در هر دو برش شناسایی شد. به منظور مقایسه پالینوفاسیسها و تفسیر محیط در این دو برش چینهشناسی از سه گروه اصلی عناصر پالینولوژیکی (فیتوکلاست ها، پالینومورفهای دریایی، مواد آلی بیشکل) استفاده شده است. بررسی سه گروه اصلی از عناصر پالینولوژیکی و نتایج حاصل از مطالعات آماری و تعیین فاکتورهای حفاظت از مواد ارگانیکی شرایط با اکسیژن نسبتاً کم بر محیط رسوبگذاری سازند را نشان میدهد؛ ولی به طور کلی میزان اکسیژن به سمت انتهای سازند افزایش یافته است. با توجه به داینوفلاژله های شناسایی شده، محیط رسوبی سازند سرچشمه در هردو برش از نریتیک داخلی تا نریتیک خارجی متغییر است.
افشین قشلاقی؛ عباس تیموری؛ گیتی فرقانی؛ هادی جعفری
دوره 30، شماره 3 ، پاییز 1393، صفحه 81-94
چکیده
رودخانه گرگانرود یکی از مهمترین رودخانههای استان گلستان است که نقش مهمی در تأمین آب این استان دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی آلودگی رودخانه گرگانرود در محدودۀ شهر گنبد میباشد. به این منظور ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی 10 نمونه آب و رسوب و نیز غلظت عناصر بالقوه سمی در این نمونهها با استفاده از روشهای استاندارد اندازهگیری ...
بیشتر
رودخانه گرگانرود یکی از مهمترین رودخانههای استان گلستان است که نقش مهمی در تأمین آب این استان دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی آلودگی رودخانه گرگانرود در محدودۀ شهر گنبد میباشد. به این منظور ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی 10 نمونه آب و رسوب و نیز غلظت عناصر بالقوه سمی در این نمونهها با استفاده از روشهای استاندارد اندازهگیری شد. با توجه به مقادیر جامدات حلشده کل (844 تا 3532 میلیگرم بر لیتر ) و هدایت الکتریکی (1535 تا 5970 میکروزیمنس بر سانتیمتر )، آب رودخانه گرگانرود برای مصارف آبیاری نامناسب است. دادههای هیدروشیمیایی نشان میدهد که تیپ نمونههای آب در نمونههای محدوده شهر کلروره سدیک و در نمونههای خارج از محدوده شهر سولفاته سدیک میباشد. این امر احتمالاً نشانگر تأثیر ورود فاضلابهای شهری بر تغییر تیپ آب است. غلظت عناصر بالقوه سمی بهویژه آرسنیک، کادمیم، کروم و سرب در تمامی نمونههای آب بالاتر از مقادیر استاندارد در رودخانههای جهان است. شاخصهای ژئوشیمیایی (ضریب غنیشدگی، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی) و روابط همبستگی بین عناصر بالقوه سمّی و عناصر اصلی در نمونههای رسوب نشاندهنده تأثیر فعالیتهای انسان بر افزایش غلظت عناصر بهویژه در ایستگاههای محدودۀ شهر میباشد. همچنین، نتایج به دست آمده نشانگر تأثیر ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی رسوبات، بهویژه میزان مواد آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، pH و میزان کربنات بر جذب عناصر بالقوه سمّی میباشد.