علی آقانباتی؛ ابراهیم قاسمی نژاد؛ مینا مظاهری جوهری
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 1-22
چکیده
مینا مظاهری جوهری، کارشناسی ارشد زمین‌شناسی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور * ابراهیم قاسمینژاد، استاد دانشکده زمین‌شناسی دانشگاه تهران سیدعلی آقانباتی، دانشیار سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور چکیده توالی پرمین – تریاس ایران مشتمل بر سازندهای کربناته دالان و کنگان در میدان گازی پارسجنوبی ...
بیشتر
مینا مظاهری جوهری، کارشناسی ارشد زمین‌شناسی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور * ابراهیم قاسمینژاد، استاد دانشکده زمین‌شناسی دانشگاه تهران سیدعلی آقانباتی، دانشیار سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور چکیده توالی پرمین – تریاس ایران مشتمل بر سازندهای کربناته دالان و کنگان در میدان گازی پارسجنوبی حوضه خلیجفارس، گسترش دارد. در منطقه مورد مطالعه در چاه SPD12C-08 توالی پرمین (سازند دالان) مشتمل بر سه عضو K3 ، K4 و نار، از سنگآهک، دولومیت، به همراه کمی انیدریت و رگههای شیلی و توالی تریاس (سازند کنگان) مشتمل بر دو عضو K1 و K2 ، در قسمت تحتانی ( K2 ) از تناوب آهک دولومیتی، آهک و دولومیت و در قسمت فوقانی ( K1 ) از تناوب آهک و دولومیتهای متبلور کرم تا خاکستری روشن، تشکیل شده است . در این پژوهش تعداد 95 گونه متعلق به 49 جنس از فرامینیفرای بنتیک و شش گونه جلبک از 850 مقطع نازک متعلق به مغزههای چاه SPD12C-08 به منظور بررسی میکروفونای سنگهای پرمین و تریاس در میدان گازی پارس جنوبی مطالعه و شناسایی گردید. تعداد 447 مقطع نازک مربوط به سازند دالان و 403 مقطع نازک مربوط به سازند کنگان میباشد. در نهایت در این حوضه 4 بایوزون برای سازند دالان و یک بایوزون برای سازند کنگان به شرح ذیل معرفی شد: بایوزونهای سازند دالان مشتمل بر: 1) Shanita amosi Range Zone 2) Paraglobivalvulina mira Range Zone 3) Paradagmarita monodi Range Zone 4) Charliella altineri Interval Zone بایوزون معرفی شده برای سازند کنگان: 1) Spirorbis phlyctaenae Range Zone با توجه به بایوزونهای معرفی شده سن سازند دالان در این مطالعه Late Midian – Late Djulfian و سن سازند کنگان آنیزین (تریاس میانی )، معرفی میگردد. رسوبات آشکوب دورآشامین (پرمین بالایی) و آشکوب اسکیتین (تریاس زیرین) در چاه مورد مطالعه به دست نیامد که میتواند به دلیل عدم رسوب‌گذاری و یا عملکرد عامل فرسایش باشد. نتیجه بررسیهای محیط رسوبی، شناسایی یازده ریزرخساره اصلی مربوط به پنج کمربند رخسارهای (محیط بالای پهنه جزر و مدی، پهنه جزر و مدی، کولاب، سد و دریای باز) برای سازندهای دالان و کنگان میباشد که با توجه به ریزرخسارههای رسوبی شناسایی شده به نظر میرسد که طبقات مورد مطالعه در یک سکوی کربناته کمعمق از نوع رمپ نهشته شدهاند.
مهدی یزدی؛ علی بهرامی؛ محمد زارع
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 23-34
چکیده
برش چاه ناصر در شمال غرب خرانق و در مجاورت روستای هامانه (حوضه یزد) قرار دارد که در این تحقیق مورد بررسی زیست چینه‌نگاری کنودونتها قرار گرفته است. بر این اساس 48 نمونه 4 - 3 کیلوگرمی به صورت سیستماتیک از برش مورد مطالعه برداشت و به روش اسیدشویی مورد مطالعه قرار گرفت که از این تعداد 38 نمونه دارای بیش از 599 عنصر کنودونتی بود. ...
بیشتر
برش چاه ناصر در شمال غرب خرانق و در مجاورت روستای هامانه (حوضه یزد) قرار دارد که در این تحقیق مورد بررسی زیست چینه‌نگاری کنودونتها قرار گرفته است. بر این اساس 48 نمونه 4 - 3 کیلوگرمی به صورت سیستماتیک از برش مورد مطالعه برداشت و به روش اسیدشویی مورد مطالعه قرار گرفت که از این تعداد 38 نمونه دارای بیش از 599 عنصر کنودونتی بود. با بررسی کنودونت های به دست آمده از این تعداد 15 گونه کنودونتی شناسایی شد که عبارتند از: P. aequalis, P. aff. alatus, P. praepolitus, P. webbi, P. brevilaminus, P. aspelundi, Neopolygnathus. communis, P. semicostatus, P. sp. A, P. sp. B, I. alternatus alternatus, I. iowaensis iowaensis, I. cornotus, Pelekysgnathus incilinatus, Pelekysgnathus serradentatus, این گونه ها متعلق به 3 جنس: Polygnathus, Icriodus, Pelekysgnathus, بوده و زیست رخساره های پلی گناتید-ایکریوتید، ایکریوتید-پلی گناتید و پلیگناتید - پلکیس گناتید حاکی از محیط سکوی داخلی تا جلوی دریای کم عمق می باشند. بررسی فونای مورد مطالعه منجر به شناسایی 5 زیست زون کنودونتی زیر گردید: Lower rhenana Zone, Middle to upper triangularis Zone, Lower crepida zones, Middle crepida to lower rhomboidea Zone, Lower rhomboidea to Upper terachytera zones بدین ترتیب سن سازند بهرام در این برش فرازنین پسین تا فامنین میانی تعیین گردید. مرز فرازنین- فامنین در این برش منطبق بر یک افق 2 متری از خاک نسوزدارای میان لایه‌های ماسهسنگ و شیل بوده و ناپیوستگی موجود شامل Upper rhenana-Lower triangularis zones تشخیص داده شد. همچنین نهشته‌های دولومیتی سازند جمال با ناپیوستگی فرسایشی بر روی نهشته‌های فامنین میانی سازند بهرام قرار میگیرند که حاکی از فاز فرسایشی پیش از پرمین میباشد.
محمد داستانپور؛ محمدرضا وزیری؛ ابراهیم محمدی
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 35-54
چکیده
برونزدهای سازند قم در ناحیه سیرجان (جنوب غربی کرمان، حوضه پیش کمان سنندج-سیرجان) با 156 متر ضخامت، عمدتاً متشکل از سنگ آهک‌های متوسط تا ضخیم لایه و توده‌ای و مارن میباشد. آنها با ناپیوستگی بر روی کنگلومرایی که احتمالاً معادل سازند قرمز زیرین میباشد، قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده شدهاند. روزن‌داران کف‌زی، ...
بیشتر
برونزدهای سازند قم در ناحیه سیرجان (جنوب غربی کرمان، حوضه پیش کمان سنندج-سیرجان) با 156 متر ضخامت، عمدتاً متشکل از سنگ آهک‌های متوسط تا ضخیم لایه و توده‌ای و مارن میباشد. آنها با ناپیوستگی بر روی کنگلومرایی که احتمالاً معادل سازند قرمز زیرین میباشد، قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده شدهاند. روزن‌داران کف‌زی، مرجان و جلبکهای قرمز مهمترین تشکیلدهندگان زیستی برش مورد مطالعه میباشند. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی منجر به شناسایی 8 ریزرخساره، مربوط به یک پلاتفرم کربناته گردید. براساس شواهد صحرایی و ریزرخسارههای شناسایی شده، سازند قم در ناحیه سیرجان در یک شلف لبهدار نهشته شده است. پیوسته بودن و قابل تعقیب بودن مرجانها در مسافتهای طولانی، دلیل محکمی بر وجود ریفهای پیوسته میباشد. تنوع و فراوانی مرجانها بیانگر مساعد بودن شرایط برای گسترش و شکوفایی آنها میباشد. حضور گسترده روزن‌داران بنتیک بزرگ، ریفهای مرجانی و جلبک قرمز نشانگر ته‌نشینی در آبهای گرمسیری میباشد.
بهروز رفیعی؛ حسن محسنی؛ حامد حسنی؛ محمد معانی جو
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 55-72
چکیده
حامد حسنی، کارشناس ارشد رسوب‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان حسن محسنی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان * بهروز رفیعی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان محمد معانی‌جو، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان چکیده در این پژوهش دولومیتهای سازند میلا در برش کیسه‌جین ناحیه ...
بیشتر
حامد حسنی، کارشناس ارشد رسوب‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان حسن محسنی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان * بهروز رفیعی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان محمد معانی‌جو، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان چکیده در این پژوهش دولومیتهای سازند میلا در برش کیسه‌جین ناحیه آبگرم استان قزوین از نظر پتروگرافی و ژئوشیمی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات پتروگرافی توسط میکروسکوپ پلاریزان و مطالعات ژئوشیمی بر مبنای آنالیز عنصری به دو روش آنالیز کل ( ICP-AES ) و آنالیز نقطه‌ای ( EPMA ) صورت گرفت. مطالعات پتروگرافی براساس طبقه‌بندی بافتی سیبلی و گرگ انجام پذیرفت و بر مبنای آن دو گروه کلی دولومیتهای اولیه (هم‌زمان با رسوب‌گذاری) و دولومیتهای ثانویه (پس‌از رسوب‌گذاری) شناسایی گردید. دولومیتهای اولیه شامل دولومیکرایت‌ها (خیلی ریز‌بلور) و دولومیتهای ثانویه شامل اسپاریت‌ها و دولومیتهای پرکننده حفرات میباشد. اسپاریت‌ها خود به دو گروه دولومیکرواسپاریت‌ها (ریز‌بلور) و دولواسپاریت‌ها (متوسط‌بلور) تقسیم شدهاند. همچنین دولومیتهای پرکننده حفرات خود به دو گروه دولومیتهای زونه (درشت تا خیلی درشت‌بلور) و دولومیتهای زین‌اسبی (درشت تا فوق‌العلاده درشت‌بلور) تفکیک شدهاند. مطالعات ژئوشیمی بر روی عناصر اصلی Mg و Ca و عناصر فرعی و ردیاب Fe, Mn, Sr, Na و S صورت گرفت. با تلفیق نتایج حاصل از مطالعات پتروگرافی و آنالیز عنصری، محیط تشکیل دولومیتهای سازند میلا در برش کیسه‌جین به شرح زیر معرفی می گردد: دولومیکرایت‌ها در محیط سبخایی، اسپاریت‌ها در محیط دفنی کمعمق تا متوسط و دولومیتهای پرکننده حفرات در محیط دفنی نسبتاً عمیق مرتبط با شکستگی‌های تکتونیکی تشکیل شدهاند.
مصطفی یوسفی راد؛ سید احمد بابازاده
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 73-88
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی آماری انتشار روزنه‌داران کف زی و تفسیر محیط رسوب‌گذاری و رخساره‌های موجود در توالی ائوسن زیرین منطقه شرق بلوک لوت میباشد. با این منظور برشی در شمال غرب شهرستان خوسف واقع در شمال شرقی روستای کلاته رود انتخاب شد. پس از آن مقاطع میکروسکوپی تهیه شد و پس از شناسایی رخساره های زیستی و انواع روزنه‌داران نسبت ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی آماری انتشار روزنه‌داران کف زی و تفسیر محیط رسوب‌گذاری و رخساره‌های موجود در توالی ائوسن زیرین منطقه شرق بلوک لوت میباشد. با این منظور برشی در شمال غرب شهرستان خوسف واقع در شمال شرقی روستای کلاته رود انتخاب شد. پس از آن مقاطع میکروسکوپی تهیه شد و پس از شناسایی رخساره های زیستی و انواع روزنه‌داران نسبت به شمارش و تعیین درصد حضور انواع روزنه‌داران در هریک از انواع ریز رخساره‌های شناسایی شده اقدام شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در رخساره‌های مربوط به رمپ ائوسن منطقه ده ریزرخساره MF1, MF2, MF3, MF4, MF5, MF6, MF7, MF8, MF9, MF10 وجود دارد. رخساره‌های MF1, MF2, MF3 مربوط به قسمت بالایی زون فوتیک فوقانی، ریزرخسارههای MF4, MF5, MF6, MF7 مربوط به قسمت‌های تحتانی زون فوقانی از رخساره‌های داخلی‌تر رمپ داخلی و ریزرخسارههای MF10 و MF9 متعلق به بخش زیرین Foreslope هستند. با توجه به نحوه توزیع روزنه‌داران، انواع با پوسته پورسلانوز در لاگون و قسمت‌های داخلی‌تر لاگون با شوری بیشتر قرار می گیرند. آلوئولین در لاگون باز و شول‌های نومولیتیک به همراه نومولیت‌های گلبولی متوسط قرار می گیرند. به سمت دریای آزاد و قسمت‌های عمیق از میزان فراوانی روزنه‌داران پورسلانوزی کاسته شده و به میزان فراوانی روزنه‌داران با پوسته هیالین اضافه می‌شود.
محمد حسین محمودی قرائی؛ سمیه اکبری؛ محمود شرفی
دوره 30، شماره 2 ، تابستان 1393، صفحه 89-103
چکیده
محمود شرفی، دانشجوی دکتری رسوب‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد * سمیه اکبری، کارشناسی ارشد چینه‌شناسی دانشگاه اصفهان محمد حسین محمودی قرائی، استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد چکیده سازند گورپی ( سانتونین بالایی- مایس تریشتین زیرین ) که در حوضه‌رسوبی زاگرس در جنوب غرب ایران گسترش دارد . سازند گورپی با ناپیوستگی ...
بیشتر
محمود شرفی، دانشجوی دکتری رسوب‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد * سمیه اکبری، کارشناسی ارشد چینه‌شناسی دانشگاه اصفهان محمد حسین محمودی قرائی، استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد چکیده سازند گورپی ( سانتونین بالایی- مایس تریشتین زیرین ) که در حوضه‌رسوبی زاگرس در جنوب غرب ایران گسترش دارد . سازند گورپی با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند ایلام و یا با انفصال رسوبی بر روی سازند سروک قرار گرفته و توسط سازند پابده که با شیل‌های ارغوانی مشخص می‌شود، با ناپیوستگی فرسایشی پوشیده می‌شود . در شمال شرقی لرستان بخش بالایی سازند گورپی به تدریج به ماسه سنگ و سنگهای سیلتی سازند امیران تبدیل می شود و در جهت فارس داخلی نیز به تدریج رخساره آهکی تاربور جانشین سازند گورپی می شود. این سازند عمدتا از آهک‌های خاکستری نازک لایه و آهک با میان لایه‌های نازک از شیلی تشکیل شده است. گلاکونی یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده در شیل‌های آهکی بخش پایینی این سازند است. گلاکونی‌های این سازند از نوع آتوکتونوس و به صورت پلت‌های گلاکونیتی و جانشینی در خرده‌های اسکلتی هستند که تحت شرایط فیزیکو شیمیایی مناسب تشکیل شدهاند. شواهد مهمی همچون جورشدگی نسبتاَ ضعیف، جانشینی غیرانتخابی، چروکیدگی در تعداد زیادی از گلاکونی‌ها و همراهی با فسفات نشان از تشکیل این ذرات در محیط‌رسوبی و به صورت برجا دارد. آنالیزهای مورفولوژیکی و SEM-EDX نشان می‌دهد این گلاکونی‌ها از انواع نابالغ ( nascent ) به رنگ سبز روشن با میزان اکسید پتاسیم 2.55 تا 5 درصد و ساختار درونی گلوبولی، تا تکامل یافته و بسیار تکامل یافته به رنگ سبز تا سبز خیلی پر رنگ با میزان اکسید پتاسیم 7.7 تا 9 درصد و ساختار درونی لاملی تغییر می‌کنند. تشکیل این گلاکونی‌ها نشان دهنده دوره طولانی عدم رسوب‌گذاری یا نرخ بسیار پایین رسوب‌گذاری در مراحل ابتدایی ته‌نشینی رسوبات سازند گورپی است. از جمله شواهد دیگر تشکیل گلاکونی‌های اتوکتونوس در رسوبات مورد مطالعه می‌توان به حضور پلت‌های گلاکونی نوظهور به شکل سالم، وجود تکه‌های پراکنده گلاکونی در ماتریکس به صورت هاله سبز رنگ و تشکیل این ذرات از نهشته‌های دریایی (سنگ میزبان مناسب)، اشاره نمود. ارزیابی مکانیزم تشکیل گلاکونی‌های درجازا در تفسیر شرایط حاکم بر محیط‌رسوبی رسوبات گلاکونیتی، شناسایی سطوح ناپیوستگی رسوبی ( Marine hiatus ) ، بررسی تغییرات سطح آب دریا و آنالیز چینه‌نگاری سکانسی و انطباق توالی‌های چینه‌شناسی در حوضه زاگرس و سایر زون‌های ساختاری ایران اطلاعات کلیدی را ارائه می‌کند.
